Chân dung nhóm sát thủ bắn chết 6 người ở cảng than

Trả lời báo giới, Thiếu tướng Nguyễn Hữu Tước, Giám đốc CA tỉnh Quảng Ninh cho rằng, dù có tới 6 người chết, ít nhất 1 người bị thương thì đây vẫn không phải là cuộc "đọ súng" của các băng nhóm hoạt động kiểu "xã hội đen".

Cảng than Làng Khánh - nơi xảy ra vụ án mạng đặc biệt nghiêm trọng.

Có quá nhiều câu hỏi đang dồn về phía Công an sở tại, rằng đây có phải là một vụ thanh toán đẫm máu của các băng nhóm, bang hội trang bị vũ khí nóng từng làm mưa làm gió ở vùng than? Ai là kẻ chủ mưu trong vụ thảm sát này? Công an Quảng Ninh đang khẩn trương truy tìm thủ phạm để sớm trả lời câu hỏi đó.

Lẽ dĩ nhiên, dư luận quần chúng tại Quảng Ninh và cả nước có quyền đòi hỏi những thông tin chính xác nhất từ cơ quan chức năng. Song, cũng cần phải thấy rằng, đây là vụ án hết sức nghiêm trọng, thách thức sự quản lý về TTATXH, các nhóm đối tượng có mối liên quan rất phức tạp, hành xử  manh động ở mức cao nhất: Dùng súng giết nhiều người. Vì vậy, công việc điều tra không những phải tập trung lực lượng mà còn phải cần hết sức thận trọng, mọi thông tin chưa được kiểm chứng đều có thể là một trong những yếu tố làm hỏng việc đại sự.

Điều có thể được trong lúc này là đối tượng gây ra vụ án đã được khoanh vùng, chân dung các "sát thủ" đang được tạo dựng ngày càng rõ nét.

Trận "đánh úp" man rợ

Trả lời báo giới, Thiếu tướng Nguyễn Hữu Tước, Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ninh cho rằng, dù có tới 6 người chết, ít nhất 1 người bị thương thì đây vẫn không phải là cuộc "đọ súng" của các băng nhóm hoạt động kiểu "xã hội đen".

Thứ nhất, căn cứ vào dấu vết hiện trường và kết quả khám nghiệm tử thi cho thấy những người chết dường như không có sự kháng cự bằng vũ khí nóng. Còn đám hung thủ đã dùng loại súng tự tạo 2 nòng cỡ ngắn, bắn đạn ghém, chỉ có thể gây sát thương ở cự ly rất gần.

Thứ hai, tất cả nạn nhân đều là người của cùng một nhóm, trong đó có những người tuổi đời rất trẻ, đang là học sinh, sinh viên, chưa có tiền sự, tiền án. Trong số đó, 2 nạn nhân người Hải Phòng ở độ tuổi trung niên (34 và 36 tuổi), nhưng theo xác minh của CATP Hải Phòng, tuy có tiền án nhưng họ không phải là dân "giang hồ" cộm cán.

Vụ án do một nhóm tội phạm đơn phương tiến hành. Nói cách khác, những người chết và bị thương là nạn nhân của các đối tượng đầu nậu thu mua than trôi nổi để bán lại hoặc trực tiếp xuất lậu theo đường tiểu ngạch.

Trên cơ sở đó, một ngày sau khi vụ án xảy ra, các tài liệu, chứng cứ do cơ quan điều tra thu thập được cho thấy dấu hiệu: Có một nhóm người ở xã Thống Nhất (huyện Hoành Bồ) được phép vào khu vực cảng để "tận thu" than, song thời gian gần đây, lại xuất hiện thêm một nhóm khác nữa của TP Hạ Long cũng muốn làm ăn vào hoạt động trong khu vực này nên đã dẫn đến mâu thuẫn tranh chấp.

Cần biết rằng, khu vực Cảng Làng Khánh nằm bên bờ sông Bang, là vùng giáp ranh giữa 3 địa phương là huyện Hoành Bồ, TP Hạ Long và thị xã Cẩm Phả. Đây vừa là khu vực tập kết than của các mỏ lớn vừa là địa điểm sản xuất than dưới nhiều quy mô, lại vừa là "thị trường" buôn bán, tiêu thụ, vận chuyển than ra khỏi Quảng Ninh.

Ở địa bàn này, ngoài Làng Khánh còn có rất nhiều cảng khác như Diễn Vọng, Cái Ráng và hàng chục "cảng" nhỏ chỉ như một bến thuyền giới hạn chiều dài từ vài chục đến vài trăm mét do tư nhân làm chủ. Mỗi bến lại có mối liên hệ với hàng chục đầu nậu thu mua gom than trôi nổi, thậm chí là than do trộm cắp mà có. Mỗi đầu nậu lại cai quản hàng trăm người lao động tự do đến từ các vùng giáp ranh và cả người từ tỉnh khác đến để bòn, vớt, đãi nhặt và... trộm cắp các tàu chở than. Song, đầu mối cuối cùng để biến than "bẩn" thành hàng hoá đi muôn nơi lại là vùng phụ lưu thuộc cảng Làng Khánh.

Chính vì nguồn lợi từ than trôi nổi quá lớn cùng với sự giao thoa về địa hình, về tính chất hoạt động ở khu vực cụm cảng Làng Khánh luôn ẩn chứa muôn vàn phức tạp nên không có chuyện ai nhường ai. Tại đây, hầu như ngày nào cũng xảy ra các vụ mâu thuẫn, va chạm từ tay chân, gạch đá đến dao kiếm, gậy gộc, súng thể thao, súng tự tạo nhằm gây thương tích, huỷ hoại tài sản đối phương. Tất cả cũng chỉ xuất phát từ duy nhất nguyên nhân: Tranh giành lãnh địa nhặt, quản, kinh doanh than.

Cần quản lý chặt các đối tượng hình sự

Một chi tiết đáng chú ý, 3 ngày trước khi xảy ra vụ án nọ một vụ thanh toán khác đã xảy ra ngay trong địa bàn Công ty cổ phần cảng Làng Khánh. Trước đó nữa, 2 chiếc xe 7 chỗ (Zace, Innova) mang BKS 16L... đi từ Hải Phòng sang đã "đấu đầu" với 2 chiếc khác mangBKS 14L... xuôi về từ Cẩm Phả.

Theo một số công nhân cụm cảng Làng Khánh thì trên xe là những nhân vật chủ chốt của các băng nhóm hẹn nhau để nói chuyện "phải trái" về lãnh địa, về "chủ quyền" khu vực. Không ai dám tiếp cận họ nhưng cũng nghe loáng thoáng những tên tuổi quen thuộc như N. "bang" ở H.B., T. "Hòn Gai"... Trông vào nét mặt, vào thái độ, vào cử chỉ, lời ăn tiếng nói sau vụ "đàm phán" này, họ đã dự đoán sắp sửa có cuộc đụng độ xảy ra.

Và điều đó đã đến. Tuy nhiên, vụ nổ súng nửa đêm về sáng 15/12 thực chất là trận đánh úp. Những người chết đều là người được chủ bãi than khu vực cảng Làng Khánh huy động đến để lấy số đông bảo vệ "địa hạt".

Mặc dù vậy, Công an tỉnh Quảng Ninh vẫn cho rằng đó chỉ là những nhận định ban đầu, còn cụ thể như thế nào quá trình điều tra sẽ làm sáng rõ thêm những diễn biến trong vụ án. Việc quan trọng hơn trong lúc này là phải bảo vệ tuyệt đối an toàn các nhân chứng, bảo vệ người bị hại, trưng cầu lực lượng điều tra viên ở mức cao nhất từ cấp Bộ đến các địa phương liên quan.

Đặc biệt, diễn biến của vụ án như một tiếng chuông báo động đối với lực lượng Công an là cần tập trung quản lý các đối tượng hình sự, kiên quyết không để xảy ra những vụ án tương tự. Bởi lẽ, thời gian gần đây, trên địa bàn các địa phương có liên quan đến hoạt động khai thác, kinh doanh than, nhất là các vùng bến bãi tập kết than gần cảng nội địa thường xuyên xảy ra các vụ xung đột, dùng hung khí thanh toán nhau hết sức manh động.

Riêng tại cảng Làng Khánh, các lực lượng Công an Quảng Ninh cũng đã điều tra khám phá, nhiều ổ nhóm, bắt giữ đối tượng hoạt động theo phương thức này, có vụ Công an TP Hạ Long qua nắm tình hình đã khám xét một khu nhà trọ tại phường Hà Khánh thu giữ tới 13 khẩu súng bắn đạn ghém cùng hàng trăm viên đạn.

Việc các đối tượng khai thác, vận chuyển, chế biến và kinh doanh than trái phép dùng súng bắn đạn ghém, súng tự chế để thanh toán lẫn nhau, tranh giành địa bàn, giải quyết mâu thuẫn cá nhân đã xảy ra và cũng đã bị các cơ quan chức năng xử lý nhiều vụ.

Song, có một điều bất cập hiện nay là các đối tượng sử dụng loại vũ khí này chỉ bị xử lý hình sự khi đã gây nên hậu quả hoặc từng bị xử lý hành chính 1 lần (trong thời hạn 12 tháng). Nếu không có các yếu tố đó thì dù có phát hiện thu giữ được, việc xử lý cũng chỉ tới mức lập biên bản, thu giữ và xử phạt hành chính, luật chưa có chế tài xử lý hình sự đối với các hoạt động, tàng trữ loại vũ khí này và nhiều nơi vẫn bày bán công khai. Trong khi đó, hậu quả từ việc sử dụng các loại vũ khí này là rất nghiêm trọng. Vụ 6 người bị bắn chết tại cảng Làng Khánh là điển hình.

Để lập lại TTATXH trên địa bàn vùng than không thể chỉ là nhiệm vụ riêng đối với ngành Công an. Ở vùng than, không một ai lại không biết sự phức tạp như thế nào xung quanh hòn than. Song nhiều địa phương, đơn vị và Tập đoàn Than khoáng sản-TKV đã cho phép hình thành quá nhiều cảng, bến bãi, tập kết kinh doanh than nhưng lại không chú trọng nhiều đến công tác bảo đảm ANTT.

Trong quy trình khai thác, vận chuyển, kinh doanh còn quá nhiều "kẻ hở" tạo cơ hội hình thành một bộ phận kinh doanh mới rất khó quản lý, tạo mầm mống trở thành tội phạm gây rối loạn ANTT: Đầu nậu than.

Đáng tiếc, những cảnh báo này tuy đã nhắc đi nhắc lại nhiều lần nhưng vẫn chưa được cấp, ngành hữu quan và TKV tập trung chấn chỉnh. Thảm sát, thanh toán hay giết người không ghê tay, hậu quả để lại sẽ không chỉ riêng thân nhân của các nạn nhân.

Tóm lại, nếu không xử lý tốt toàn bộ vấn đề trên, không ai dám chắc những vụ án tương tự ở Cảng Làng Khánh sẽ không tái diễn.