Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

BHG - Nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội về tầm quan trọng của công tác Dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ), thời gian qua tỉnh đã triển khai đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) giai đoạn 2017-2020 và đạt được những kết quả nhất định, tuy nhiên vẫn cần sự nâng cao nhận thức của người dân để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính. 

Cán bộ thị trấn Tam Sơn (Quản Bạ) tuyên truyền về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình cho các hộ dân.

Bằng nhiều nỗ lực, việc kiểm soát MCBGTKS trên địa bàn tỉnh đạt được những kết quả quan trọng, cụ thể: Tỷ số giới tính khi sinh năm 2017 là 108 trẻ trai/100 trẻ gái; năm 2020 chạm mốc 109,7 trẻ trai/100 trẻ gái. Để nâng cao nhận thức của người dân, ngành Dân số đã tập trung tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng, phối hợp với các cơ quan liên quan, tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú như: Mít tinh, liên hoan tuyên truyền viên dân số cấp tỉnh; phát động cuộc thi kể chuyện bằng hình ảnh “Con gái thật tuyệt”…; nói chuyện chuyên đề được 140 cuộc tại các xã, phường, thị trấn, thu hút 14.550 lượt người nghe. Nội dung xoay quanh: Thực trạng, nguyên nhân, hệ lụy của MCBGTKS; các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, các kiến thức pháp luật về bình đẳng giới; hôn nhân và gia đình.

Trong giai đoạn 2017-2020, đã có 143 xã, thị trấn tuyên truyền lồng ghép các nội dung kiểm soát về MCBGTKS trong các chiến dịch truyền thông đưa dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản đến xã khó khăn, có mức sinh cao. Các cộng tác viên dân số tuyến thôn, bản tích cực bám địa bàn, xuống từng hộ dân để tuyên truyền các thông điệp ngắn gọn, dễ hiểu về hệ lụy của MCBGTKS. Qua đó, nhận thức về hậu quả, hệ lụy của hành vi lựa chọn giới tính khi sinh của người dân đã được nâng lên một bước; nhiều cặp vợ chồng tỏ ra hài lòng và có cuộc sống sung túc, hạnh phúc bền vững với mô hình gia đình hai con gái, góp phần tích cực trong việc lan tỏa, cổ vũ cho tinh thần bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ trong cộng đồng.

Ban Chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ tỉnh đã chỉ đạo Sở Y tế mở 12 lớp tập huấn kiến thức, kỹ năng truyền thông về kiểm soát MCBGTKS cho 417 học viên là cán bộ làm công tác dân số tuyến xã, thôn, bản của các huyện có biểu hiện cao về MCBGTKS. Chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tổ chức tập huấn bắt buộc các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho cán bộ y tế cung cấp các dịch vụ liên quan đến khả năng lựa chọn giới tính thai nhi lồng ghép trong các lớp tập huấn nghiệp vụ. Đã tổ chức cho 93 cơ sở y tế công lập từ tuyến tỉnh đến tuyến xã và 100% cơ sở y tế tư nhân đang thực hiện các dịch vụ siêu âm trong sản phụ khoa ký cam kết không chẩn đoán, tiết lộ giới tính thai nhi; không phá thai vì lý do lựa chọn giới tính; đồng thời tham gia tuyên truyền, tư vấn cho khách hàng các nội dung về hệ lụy, hậu quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi. Sở Y tế đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan thanh, kiểm tra các cơ sở y tế công lập và ngoài công lập trong việc thực hiện các quy định về nghiêm cấm chẩn đoán, tiết lộ, lựa chọn giới tính thai nhi và phá thai vì lý do lựa chọn giới tính. Phối hợp với cơ quan an ninh văn hóa, Sở TT&TT kiểm tra các cơ sở kinh doanh văn hóa phẩm nhằm phát hiện, ngăn ngừa, xử lý những trường hợp vi phạm trong kinh doanh, truyền bá những xuất bản phẩm có chứa nội dung hướng dẫn lựa chọn giới tính khi sinh.

Mặc dù ngành chức năng đã có nhiều nỗ lực, song hiệu quả của đề án chưa cao. Để công tác kiểm soát MCBGTKS triển khai hiệu quả trong thời gian tới, theo lãnh đạo Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, cần ban hành kế hoạch thực hiện đề án Kiểm soát MCBGTKS giai đoạn 2021- 2025 với những mục tiêu phù hợp thực tế và có các giải pháp đồng bộ cùng mức kinh phí đầu tư tương xứng. Chỉ đạo các sở, ngành có liên quan chủ động tích cực phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế tổ chức triển khai hiệu quả đề án của Chính phủ trong giai đoạn tới, coi việc tham gia thực hiện đề án là một trong những tiêu chí đánh giá thi đua hàng năm.

Bài, ảnh: LÊ HẢI