Trang sức bạc điểm nhấn trên trang phục phụ nữ Nùng

BHG - Người dân tộc Nùng chiếm 43% dân số trong các dân tộc trên địa bàn huyện Xín Mần, sinh sống trải đều ở các xã, thị trấn. Người Nùng Xín Mần sống hiền hòa, gắn bó với thiên nhiên, ngoài các phong tục tập quán, bản sắc dân tộc vẫn được giữ nguyên vẹn thì trang phục cổ truyền được bà con bảo tồn rất tốt. Nổi bật trong bộ trang phục với màu chàm chủ đạo của phụ nữ dân tộc Nùng là những bộ trang sức bằng bạc được nghệ nhân chế tác thủ công. Sắc trắng của những bộ xà tích, kiềng, dây chuyền… khiến bộ váy  truyền thống màu chàm trở nên bắt mắt, sang trọng và đẹp hơn rất nhiều.

Trang phục phụ nữ Nùng được tôn thêm vẻ đẹp nhờ trang sức bạc.

Nghề dệt vải chàm và tự may những bộ váy áo cổ truyền của phụ nữ Nùng Xín Mần được giữ nguyên vẹn. Khắp thôn, bản, bên những nương ngô, bà con trồng cây chàm để nhuộm màu cho những thước vải dệt từ nguyên liệu tự nhiên. Dệt vải, nhuộm và may váy, áo truyền thống là một phần tạo nên nét đẹp và phẩm chất của phụ nữ Nùng. Hiện nay, tại các trường học, từ cấp Tiểu học tới THPT đều có những lớp dạy may, thêu thủ công truyền thống được nghệ nhân dân gian truyền dạy. Từ những lớp học này, niềm yêu thích văn hóa truyền thống được nuôi dưỡng trong tâm hồn các em và giúp bản sắc văn hóa bản địa được truyền lại bền vững nhất. Những bộ trang sức bạc như xà tích, kiềng, vòng đeo tay với hoa văn tinh xảo được bán ở những phiên chợ luôn là điểm nhấn thu hút du khách đến tham quan. Trang phục của phụ nữ Nùng lấy màu chàm làm chủ đạo, ít hoa văn trang trí, nhưng những bộ trang sức đi kèm váy, áo mang theo nhiều hoa văn đặc sắc, biểu tượng cho cuộc sống người miền núi. Theo quan niệm của người Nùng, bạc mang lại bình an và may mắn, nên đồ trang sức này gắn với họ từ lâu đời. Những bộ trang sức đẹp và cầu kỳ nhất luôn là lễ vật trong đám cưới của người Nùng, đó là món sính lễ quan trọng để nhà trai thể hiện sự sung túc với nhà gái. 

Nghệ nhân thôn Đông Chứ, xã Trung Thịnh chế tác bạc.

Tại thôn Đông Chứ, xã Trung Thịnh nơi nhiều nghệ nhân vẫn miệt mài với nghề thủ công truyền thống chế tác những sản phẩm trang sức bạc tinh sảo, cung cấp cho nhu cầu làm đẹp của phụ nữ miền rừng. Nghề chạm bạc truyền thống ở thôn Đông Chứ có từ lâu đời, được lưu truyền trong các gia đình theo hình thức cha truyền con nối. Để giữ lửa nghề, những người trẻ tuổi quan sát và học từ các bậc cha chú rồi phải tự miệt mài rèn luyện. Những bộ trang sức bạc được chế tác bằng dụng cụ thô sơ như dùi, đục, lửa và sáp ong… nhưng chứa đựng tâm huyết và tài hoa của người nghệ nhân. Chính vì vậy, phụ nữ Nùng thường mặc những bộ váy áo đẹp nhất đi kèm với trang sức bạc trong những dịp quan trọng như cưới hỏi, lễ, tết… để làm đẹp và tôn lên giá trị của bản thân trước cộng đồng. 

Những bộ trang sức bạc cầu kỳ được giới thiệu trong các sự kiện văn hóa của huyện Xín Mần.

Bài, ảnh: Trọng Toan