Nỗ lực chuyển trọng tâm sang dân số và phát triển

BHG - Sau hơn nửa thế kỷ thực hiện chính sách Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS -KHHGĐ), mục tiêu giảm sinh của nước ta đã đạt được một cách vững chắc, mô hình “gia đình 2 con” ngày càng phổ biến và trở thành chuẩn mực xã hội. Tuy nhiên, trước tình hình mới đòi hỏi phải có những đổi mới về công tác DS. Hội nghị Trung ương 6, khóa XII đã chỉ rõ cần chuyển trọng tâm công tác DS từ KHHGĐ sang DS và phát triển để giải quyết toàn diện, đồng bộ và căn bản hơn các vấn đề DS hiện nay.

Tiêm chủng cho trẻ em tại Trạm Y tế phường Trần Phú (thành phố Hà Giang).

Sau nhiều năm thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác DS - KHHGĐ, chất lượng DS của tỉnh từng bước được cải thiện. Mức sinh giảm mạnh, cơ cấu DS theo nhóm tuổi có những chuyển dịch tích cực, tổng tỷ suất sinh giảm xuống còn 2,47 con/phụ nữ. Tốc độ gia tăng và tỷ số giới tính khi sinh được kiềm chế ở mức 0,6 điểm phần trăm/năm và có xu hướng giảm dần. Phân bố DS từng bước được cơ cấu lại một cách hợp lý gắn với quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển KT-XH của địa phương.

Tuy nhiên, theo báo cáo của ngành chuyên môn, công tác DS thời gian qua chủ yếu tập trung vào KHHGĐ, các hoạt động nâng cao chất lượng DS chưa được chú trọng nhiều. Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi còn cao, tuổi thọ trung bình tăng lên nhưng số năm sống khỏe mạnh chỉ đạt 63 tuổi. Tầm vóc, thể lực của người dân trong tỉnh chưa có những chuyển biến rõ rệt. Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vẫn xảy ra. Công tác bảo vệ, phát triển DS dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn. Hệ thống các dịch vụ về DS như khám sức khỏe tiền hôn nhân; tầm soát, sàng lọc trước sinh và sơ sinh; chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên; chăm sóc người cao tuổi… chưa đáp ứng yêu cầu.

Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác DS trong tình hình mới của Hội nghị Trung ương 6, khóa XII nhấn mạnh: “Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách DS từ KHHGĐ sang DS và phát triển”. Nếu trước đây chính sách DS - KHHGĐ chỉ tập trung vào một nội dung là KHHGĐ với mục tiêu giảm sinh, thì nay chính sách DS mới phải giải quyết 6 vấn đề, gồm: Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu DS vàng; thích ứng với già hoá DS; nâng cao chất lượng DS; phân bố DS hợp lý góp phần phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Từ quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết số 21-NQ/TW, tỉnh ta đã tập trung chỉ đạo các cấp, ngành triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng DS trên địa bàn giai đoạn 2022 – 2025. Trong đó, thực hiện lồng ghép các mục tiêu, nhiệm vụ công tác DS vào trong các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng ngành, từng địa phương. Thành lập Ban chỉ đạo công tác DS và phát triển ở các cấp trên cơ sở kiện toàn lại Ban chỉ đạo công tác DS - KHHGĐ và bổ sung thành viên cho phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong hoạt động tuyên truyền, giáo dục về công tác DS, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu như tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, những thói quen trong tập quán sinh hoạt của đồng bào gây mất vệ sinh, ô nhiễm môi trường sống…

Nghiên cứu ban hành chính sách hỗ trợ nhằm thực hiện hiệu quả các mục tiêu nâng cao chất lượng DS, trong đó ưu tiên tập trung các hoạt động can thiệp như tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; tầm soát, sàng lọc trước sinh và sơ sinh… Hỗ trợ, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia cung cấp các loại hình dịch vụ đáp ứng nhu cầu về chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Xây dựng, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của mạng lưới cung cấp các dịch vụ y tế của hệ thống công lập và ngoài công lập; đẩy mạnh xã hội hóa dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi…

Lãnh đạo Sở Y tế cho biết: Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, ngành đã chủ động rà soát các quy định, chính sách hiện hành về công tác DS để tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành chính sách phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ công tác DS trong tình hình mới. Phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan tham mưu cho tỉnh triển khai thực hiện các chương trình nâng cao chất lượng DS của Bộ Y tế đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đến năm 2030. Tham mưu củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy cán bộ làm công tác DS các cấp đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường đổi mới phương thức cung cấp, đưa các dịch vụ y tế đến người sử dụng; tiếp tục củng cố mạng lưới cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản để góp phần thúc đẩy thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng DS một cách bền vững…

Bài, ảnh: NGUYỄN PHƯƠNG