Cần có giải pháp tích cực gìn giữ cảnh quan môi trường ở Khau Vai

Đôi nét về Chợ tình Khau Vai
Chợ tình Khau Vai đã có từ lâu, gắn liền với người dân nơi đây, vào thứ 7 hàng tuần phiên chợ lại được diễn ra để bà con gặp gỡ trao đổi giao lưu và mua bán hàng hóa. Đặc biệt vào ngày 27.3 (âm lịch) hàng năm phiên chợ được tổ chức một ngày một đêm cho những đôi trai gái đến hò hẹn, tìm hiểu, cho những đôi tình nhân (những đôi mà họ không kết duyên được với nhau) qua bao ngày xa cách mặc dù mỗi người đã có cuộc sống riêng nhưng họ vẫn tìm đến nhau để trò chuyện, họ kể về cuộc sống, về gia đình cũng như mọi lĩnh vực khác mà họ đã trải qua. Khu chợ tình được thiên nhiên tạo nên rất thơ mộng, nằm ngay dưới một thung lũng nhỏ có nhiều cây xanh, những khe nước róc rách chảy qua, nhờ vậy nơi đây quanh năm rất mát mẻ. Vào những năm trước, nơi đây còn quá hoang sơ, xung quanh chợ có rất nhiều cây, rợp bóng mát và xanh tốt. Chính vì bầu không khí mát mẻ đó mà bà con dân tộc đã chọn nơi đây làm chợ tình cho những đôi trai gái.

Trải qua một thời gian dài, dưới tác động của thời gian và con người cây cối đã bị chặt phá, nguồn nước bị nhiễm bẩn, môi trường bị ô nhiễm. Cho nên vẻ đẹp nơi đây không còn giữ lại được những nét nguyên sơ trong lành như trước, mà giờ đây là những đồi núi trọc không một bóng cây che mát, cùng với sự ô nhiễm môi trường đã tạo nên không khí ngày càng trở nên nóng bức. Những năm gần đây do một số người dân di cư đến đây sinh sống, xung quanh chợ bắt đầu mọc lên những ngôi nhà “lụp xụp” từ đó rác thải bắt đầu xuất hiện, và đây cũng là giai đoạn Chợ tình bị ô nhiễm khá nghiêm trọng. Các khu vực xung quanh chợ có người dân sinh sống đã đổ rác không thương xót, một số hộ còn trực tiếp chăn thả gia súc khu vực trong chợ, thậm trí còn có cả xác chết của động vật. Với những lớp phân gia súc, cũng như rác thải đã tích trữ từ lâu khiến cho khu vực chợ chuyển dần thành bãi rác công cộng. Bên cạnh đó nước sinh hoạt nơi đây càng trở nên vấy bẩn, chứa nhiều hoá chất độc hại hơn. Độ ổn định và trong sạch của nước đã đạt tới mức có khả năng gây nguy hiểm cho con người. Nguyên nhân chủ yếu là các quá trình biến đổi hoá chất từ rác thải, phân gia súc, nguồn nước thải... Ngoài ra còn có một số nhà thầu khai thác quặng, kết hợp với người dân canh tác không hợp lý khiến cho nguồn nước nơi đây ngày càng ô nhiễm hơn.

Chợ tình Khâu Vai nằm gần các khu dân cư, đặc biệt ở hướng Tây sát với công trình thuỷ điện Nho Quế 3, phía Nam sát với mỏ quặng Ăng ti mon vớihàng ngàn công nhân đang làm việc ở nơi đây, chính vì thế mà môi trường nơi đây đã và đang bị ô nhiễm. Nhất là sau những cơn mưa rác thải xung quanh đã tràn về trôi nổi bồng bềnh trên sân chợ khiến cho sân chợ trở thành một bãi sình bởi rác thải. Rác thải đổ xuống chợ không chỉ là các rác thải khô mà còn có cả nước thải sinh hoạt, nhà vệ sinh và các loại nước thải khác từ khu vực chợ nơi dân cư sinh sống, ngoài ra còn nhiều loại nước thải khác khó xác định mà người dân sống cạnh bên thường đổ ra.  

Chợ tình không chỉ là nơi hẹn hò của những đôi trai gái mà đây cũng chính là nơi kinh doanh buôn bán của người dân. Với những quán ăn, những hàng bán thực phẩm tươi sống như, thịt, cá... Bên trên là những phản thịt, bên dưới là những đống rác, vì vậy người dân chính là nạn nhân chủ yếu của sự ô nhiễm này. Chính sự ô nhiễm này sẽ mang lại hậu quả nguy hiểm mà người dân không thể lường hết được, nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ cũng như mang đến một số bệnh tật cho con người. Nhiều người dân lầm lẫn rằng chỉ là mùi rác thông thường, khó ai biết được những điều nguy hiểm trong bầu không khí mà họ đang hít thở đó. Sự vô ý thức của người dân khi xả những loại rác khó phân hủy như bao, chai nhựa ...v.v... khiến khu vực xung quanh chợ dù đã trải qua một thời gian dài và có nơi không còn đổ rác nhưng vẫn nhan nhản đâu đó những bao bì, rác thải ở quanh chợ. Thật khó mà nói được bao nhiêu lâu rác ở Chợ tình Khâu Vai mới biến mất hoàn toàn. Dù nhiều nơi quanh chợ đã được dọn dẹp khá sạch sẽ nhưng vẫn còn đó nhiều bãi rác. Đứng ở giữa chợ nhìn ra khung cảnh xung quanh, bỗng đập vào mắt những bãi rác, chẳng ở đâu xa mà chính là ngay khu vực ven chợ... Chính vì điều này mà giá trị của khu chợ bị giảm đi đáng kể. Người dân sống ở khu vực gần chợ hình như đã quen với việc nhìn thấy rác thải ở nơi đây và hình dung tạo nên những suy nghĩ chung, có dọn cũng không hết, hơn nữa là sự kém ý thức trong việc vứt rác bừa bãi của con người. Từ đó vấn đề rác thải của khu chợ không bao giờ chấm dứt. Khu vực chợ hiện tại đang ở trong tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải, tuy không phải là nặng đến mức không thể đứng gần được nhưng ai cũng có thể khẳng định rằng “chợ rất bẩn” đó là thực tại cần sớm được khắc phục.

Cần có sự vào cuộc của cấp ủy chính, quyền và ý thức của người dân

Cho đến nay công việc trùng tu đã đạt hiệu quả, khu chợ đã được tôn tạo và tu sửa với những gian hàng kiên cố, nhà sàn, nhà dừng chân của du khách được bố trí khá đẹp mắt, sân chợ đã được bê tông hoá có cống rãnh thoát nước, một số lượng rác thải đã được thu gom và tiêu huỷ, do vậy vẻ đẹp của chợ đã được cải thiện đáng kể thu hút nhiều khách du lịch đến thăm quan, góp phần tăng cường chất lượng cho ngành du lịch. Để góp phần cải thiện môi trường sống trong lành cho nhân dân trong khu vực, trong thời gian qua cấp ủy, chính quyền địa phương đã nỗ lực trong việc tuyên truyền người dân thu gom rác để tiêu huỷ cũng như việc quét rọn sau những phiên chợ. Những người dân xung quanh đã dần dần có ý thức hơn trong việc vứt rác đúng chỗ và giữ vệ sinh môi trường xung quanh chợ. Nhiều cải thiện trông thấy rõ rệt, nhưng những vấn đề đó cần thực hiện tốt hơn nữa để trả lại cho khu chợ xanh, xạch đẹp hơn. Bảo vệ môi trường trước hết phải thay đổi được những suy nghĩ của người dân nơi đây. Chính họ từ xưa đến nay là nguyên nhân chính khiến khu vực chợ ngày càng ô nhiễm? Cần phải nâng cao nhận thức và ý thức của người dân là điều quan trọng nhất của mọi cấp chính quyền, phải làm được trước khi môi trường của chợ bị ô nhiễm quá nặng.

Hiện nay, hệ thống quản lý rác xung quanh chợ chỉ ở mức độ tạm thời là các thùng rác, vẫn còn phải phụ thuộc quá nhiều vào ý thức của người dân nơi đây cần phải nhiều hơn thế. Cần phải có hệ thống thu gom rác tốt hơn, cố gắng bằng mọi phương án tốt nhất để trả lại vẻ đẹp cho nơi đây. Cần có chế tài nhất định từ chính quyền địa phương về việc xả rác bừa bãi ở khu vực quanh chợ. Sử dụng các khoản tiền phạt làm nguồn tiền tu sửa và nâng cấp khu vực chợ, từ đó người dân sẽ dần dần có ý thức trong vấn đề vệ sinh môi trường và có ý thức bảo vệ khu chợ xanh, sạch, đẹp. Tăng cường tuyên truyền trong nhân dân và khách du lịch đến thăm quan, phát động các cuộc thi tìm hiểu về chợ tình nhằm tăng cường hiểu biết cho mọi người, cũng như hoạt động thu gom rác, quét rọn vệ sinh quanh chợ. Trong thời gian tìm hiểu viết bài này tôi đã phát hiện ra rằng môi trường khu Chợ tình Khâu Vai ngày càng bị ô nhiễm nặng nề hơn. Mặc dù tổng quan chung hiện nay khu chợ này có nhiều tầm nhìn khá đẹp và thơ mộng, nhưng chỉ cần để ý kỹ nơi đây không thiếu gì rác thải nhất là sau những buổi họp chợ, vấn đề nhức nhối của chợ tình trong gần 10 năm trở lại đây là lượng rác khổng lồ được tích luỹ qua đó đã làm ô nhiễm môi trường, nguồn nước...

Chợ tình Khâu Vai là một phần kỷ niệm của mỗi người dân nơi đây, mỗi khi nhắc đến Chợ tình không ít những du khách trong và ngoài nước đã đặt chân đến phải thốt lên về vẻ đẹp thơ mộng mà thiên nhiên đã ban tặng cho nơi đây. Chính vì thế mỗi chúng ta, nhất là người dân nơi đây hãy cùng nhau góp sức bảo vệ môi trường làm cho môi trường nơi đây trở nên trong lành và mát mẻ như ngày đầu vốn có của nó. Cũng như mọi danh lam thắng cảnh khác, Chợ tình Khâu Vai vẫn luôn đón chào hàng ngàn lượt khách trong và ngoài nước tới tham quan. Mỗi chúng ta hãy cố gắng để lại trong mắt bạn bè trong và ngoài nước những ấn tượng đẹp nhất về quê hương, nơi vùng cao núi đá - mảnh đất biên cương của Tổ quốc...