Cộng đồng ASEAN và sự tham gia của Việt Nam

I. Cộng đồng ASEAN

1. Quá trình hình thành

- Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập ngày 8.8.1967 với 5 thành viên ban đầu; phát triển thành một tổ chức hợp tác toàn diện và chặt chẽ, bao gồm cả 10 nước Đông Nam Á; và đã chính thức trở thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31.12.2015.

- Ý tưởng về Cộng đồng được đề cập từ rất sớm, ngay khi các nhà lãnh đạo thông qua tầm nhìn ASEAN 2020 (năm 1997). Năm 2003, các lãnh đạo ASEAN chính thức quyết định xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2020; và đến năm 2007, nhất trí sẽ đạt mục tiêu này vào năm 2015 (thay vì đến năm 2020 như thỏa thuận trước đó).

- Để xây dựng Cộng đồng ASEAN, các lãnh đạo (tháng 1.2009) đã thông qua lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015) cùng các kế hoạch triển khai trên 3 trụ cột về chính trị – an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội, với hơn 800 biện pháp/hoạt động cụ thể; tiếp đó là kế hoạch và kết nối ASEAN (MPAC) và sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) về thu hẹp khoảng cách phát triển. Các lãnh đạo cũng ký hiến chương ASEAN (ký tháng 11.2007 và có hiệu lực tháng 12.2008) để tạo cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế cho xây dựng cộng đồng (ASEAN ra đời trên cơ sở một tuyên bố chính trị).

- Mục tiêu tổng quát của Cộng đồng ASEAN (AC) là xây dựng ASEAN đến năm 2015 trở thành một Cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, có trách nhiệm về xã hội và hợp tác rộng mở với bên ngoài; hoạt động theo luật lệ và hướng tới người dân.

+ Cộng đồng Chính trị – an ninh (APSC) có mục tiêu tạo dựng môi trường hòa bình và an ninh ở khu vực thông qua việc nâng hợp tác chính trị – an ninh ASEAN lên tầm cao mới, với 3 đặc trưng chính gồm: Hoạt động theo luật lệ với các giá trị, chuẩn mực chung; gắn kết, hòa bình và tự cường, có trách nhiệm chung đảm bảo an ninh toàn diện; và một khu vực năng động, quan hệ rộng mở với bên ngoài.

+ Cộng đồng kinh tế (AEC) nhằm tạo ra một thị trường duy nhất và cơ sở sản xuất thống nhất, trong đó có sự lưu chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn và lao động có tay nghề; có sức cạnh tranh cao; phát triển đồng đều; và hội nhập đầy đủ vào nền kinh tế toàn cầu.

+ Cộng đồng văn hóa – xã hội (ASCC) có mục tiêu phục vụ và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, thúc đẩy bình đẳng và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, tăng cường ý thức cộng đồng và bản sắc chung.

+ Ngoài ra, ASEAN cũng hướng tới mục tiêu làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác và giữ vai trò trung tâm ở khu vực thông qua nhiều khuôn khổ (ASEAN+1, ASEAN + 3, EAS, ARF và ADMM+); và được lồng ghép vào hoạt động của từng trụ cột cộng đồng ASEAN. 

Còn nữa (Theo tài liệu của Vụ Asean BNG)