Hà Giang Đảng dẫn lối dân đi: Kỳ cuối - “Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”
BHG - Thẳng thắn chỉ ra hạn chế, tìm rõ nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm để đưa ra các giải pháp chiến lược phù hợp với thực tiễn và nguyện vọng của nhân dân chính là cách Đảng bộ tỉnh tiếp tục đưa Nghị quyết 27 thấm sâu hơn vào đời sống đồng bào các dân tộc. Mặt khác, Đảng bộ tỉnh luôn xác định “dân là gốc”, hướng đến mục tiêu cuối cùng xây dựng cuộc sống ấm no cho nhân dân và để “xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”.
Nhận diện “nút thắt”
Nghị quyết 27 đi vào cuộc sống khẳng định chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, một số cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo thực hiện xóa bỏ hủ tục ở cơ sở chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng và tính cấp bách của việc xóa bỏ các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu. Do đó, chưa quan tâm thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo, đổi mới việc quán triệt, tuyên truyền, phổ biến nghị quyết vào điều kiện thực tế của địa phương, đơn vị và thiếu sáng tạo trong triển khai thực hiện; trình độ, kỹ năng tuyên truyền, nhất là tuyên truyền miệng của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên còn hạn chế, chưa am hiểu sâu về các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu.
 |
| Từ việc xóa bỏ hủ tục, đồng bào các dân tộc huyện Quang Bình thi đua phát triển các sản phẩm tiêu biểu để bán ra thị trường, nâng cao thu nhập. |
Việc cụ thể hóa chương trình, kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 27 còn chung chung, cách thức tổ chức thực hiện chưa xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể gắn với từng địa bàn, từng dân tộc; chưa có nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả. Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở chưa thực sự làm tốt công tác phối hợp và phát huy vai trò của Hội Nghệ nhân dân gian, người có uy tín trong việc xây dựng và thống nhất các nội dung tuyên truyền về phòng, chống nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết, nạn tự tử…
Quang Bình là một trong những địa phương được đánh giá có kết quả khá nổi bật trong thực hiện Nghị quyết 27. Thế nhưng, vẫn còn tình trạng một số đồng bào dân tộc chưa chịu đổi mới tư duy, vẫn giữ thói quen, phong tục, tập quán cũ, không phù hợp; nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống của người Pà Thẻn trên địa bàn huyện chưa được giải quyết triệt để; tình trạng cúng ma khi gia đình có người ốm đau; tổ chức đám cưới, đám tang dài ngày, trong đám tang giết mổ nhiều gia súc, gia cầm; thói quen uống nhiều rượu làm bê trễ sản xuất; tình trạng bắc rạp lấn chiếm hành lang đường, vỉa hè và làm chuồng trại gia súc ở gần nhà gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, gây ô nhiễm môi trường, lây lan dịch bệnh... vẫn còn xảy ra. Giống như Quang Bình, không ít người dân huyện Xín Mần còn thói quen không làm và sử dụng nhà vệ sinh; nuôi nhốt gia súc dưới sàn nhà; tục hứa hôn, thách cưới cao; tục chôn người chết tùy tiện, không tập trung; tình trạng cúng bái khi ốm đau, mê tín dị đoan; sinh nhiều con... còn tái diễn.
Bí thư Huyện ủy Xín Mần, Hoàng Nhị Sơn cho rằng: Để xảy ra tình trạng đó, ngoài việc nhận thức của cấp ủy, chính quyền, một bộ phận nhân dân trình độ dân trí thấp, thiếu hiểu biết thì do các phong tục, tập quán đã tồn tại từ rất lâu trong đời sống đồng bào, được duy trì sinh hoạt qua nhiều đời, trở thành thói quen, suy nghĩ của cộng đồng. Những thói quen, suy nghĩ lạc hậu ăn sâu vào lối sống của đồng bào nên rất khó thay đổi, từ bỏ, đặc biệt là các tập tục liên quan đến tâm linh. Một số nội dung về cải tiến, bài trừ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu trong đời sống nhân dân các dân tộc chưa được quy định cụ thể trong quy ước, hương ước thôn, tổ dân phố. Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân có lúc, có nơi còn mang tính hình thức, chưa phong phú, đa dạng và chưa phù hợp với đối tượng người nghe. Vai trò của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, Hội Nghệ nhân dân gian trong công tác tuyên truyền, vận động chưa được phát huy hết hiệu quả.
 |
| Nghi lễ vào nhà mới của đồng bào dân tộc Lô Lô ở thị trấn Mèo Vạc được tổ chức trang trọng, tiết kiệm, đậm đà bản sắc văn hóa. |
Đi tìm câu trả lời của những hạn chế, tỉnh chỉ rõ nguyên nhân do một số cấp ủy, người đứng đầu địa phương, cơ quan, đơn vị chưa thực sự quyết liệt, sâu sát; vai trò của một số thành viên Ban Chỉ đạo các cấp hạn chế trong công tác tham mưu, đề xuất; công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện Nghị quyết số 27 chưa thường xuyên. Một số cán bộ, đảng viên, người giữ cương vị lãnh đạo chưa thuyết phục được gia đình, người thân và dòng họ gương mẫu thực hiện. Sự phối hợp hoạt động, nắm tình hình nhân dân giữa chính quyền với MTTQ và các đoàn thể ở địa phương, cơ sở chưa chặt chẽ, đồng bộ, thường xuyên, nhất là việc hướng dẫn nội dung tuyên truyền, vận động nhân dân loại bỏ những hủ tục, nghi lễ rườm rà trong việc cưới, việc tang, lễ hội và trong đời sống sinh hoạt của đồng bào các dân tộc. Tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo của tỉnh còn cao, ảnh hưởng lớn trong quá trình triển khai thực hiện nghị quyết. Chưa có các cơ chế, chính sách cụ thể để Nghị quyết 27 thực sự phát huy hiệu quả…
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Thào Hồng Sơn chia sẻ: Sau hơn 1 năm thực hiện Nghị quyết 27, kinh nghiệm quý được rút ra đó là phải xác định việc thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong nhân dân các dân tộc của tỉnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trước hết là trách nhiệm của người đứng đầu các địa phương, đơn vị. Do vậy, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các cơ quan, đơn vị, chính quyền các cấp; sự vào cuộc tích cực, sáng tạo của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội; sự phối đồng bộ giữa các cấp, các ngành gắn với thực hiện thường xuyên việc kiểm tra, giám sát, đặc biệt là ở cơ sở. Phải thường xuyên gắn thực hiện xóa bỏ hủ tục với nhiệm vụ chính trị, phát triển KT – XH của địa phương, cơ quan, đơn vị; đảm bảo và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân; củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị.
Trong vận động xóa bỏ hủ tục phải kiên trì thuyết phục với phương châm “lấy xây để chống”, “lấy cái đẹp - dẹp cái xấu”, “để người dân trực tiếp nói cho người dân nghe”, phát huy tốt vai trò của người có uy tín trong cộng đồng, trưởng dòng họ, thầy cúng… Xác định các nội dung phải rõ ràng, cụ thể, thống nhất về phương pháp, đảm bảo phù hợp với thực tế địa phương trên cơ sở nắm chắc tình hình địa bàn, diễn biến tư tưởng và tranh thủ tốt sự ủng hộ của người dân. Phải thường xuyên cho cán bộ cơ sở, trưởng dòng họ, người có uy tín, thầy mo, thầy cúng… tham quan các địa phương, các dòng họ nơi thực hiện tốt, có hiệu quả để học hỏi, phát huy, nhân rộng. Đôn đốc, kiểm tra, động viên khen thưởng kịp thời những gương điển hình trong cộng đồng; xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên vi phạm hoặc có người nhà vi phạm để làm gương cho quần chúng. Đặc biệt, phải phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo trong thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu; tích cực tuyên truyền vận động nhân dân nghiêm túc thực hiện quy ước, hương ước của thôn bản, tổ dân phố. Quan tâm đầu tư, đẩy mạnh thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, giảm nghèo bền vững, xây dựng Nông thôn mới, xây dựng hạ tầng cơ sở để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.
Quyết tâm “xây lầu thắng lợi”
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân. Vì thế, chúng ta có trọng dân, yêu dân, kính dân thì dân mới yêu ta, kính ta. Tôn trọng và tin tưởng nhân dân là tôn trọng và tin tưởng những người làm ra lịch sử”. Người dặn: “Gốc có vững, cây mới bền/ Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”. Nghị quyết 27 cho thấy đã bám sát vào đời sống người dân để đưa ra chủ trương, định hướng đúng đắn; từ đó, không chỉ tăng thêm mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa dân với Đảng mà còn giúp Đảng bộ tỉnh thực hiện thắng lợi các nghị quyết của Đảng đề ra.
 |
| Vừa tích cực xóa bỏ hủ tục, người dân Bắc Quang đẩy mạnh phát triển cây Cam mang lại thu nhập kinh tế cao. |
Để tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết số 27 đảm bảo thiết thực, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế ở từng địa bàn, dân tộc, dòng họ, Đảng bộ tỉnh xác định thường xuyên theo dõi, đánh giá sát tình hình, kết quả thực hiện, bổ sung kịp thời các nhiệm vụ giải pháp, xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tạo sức lan tỏa rộng rãi trong toàn tỉnh các mô hình, cách làm hay của từng dân tộc, dòng họ, địa phương. Duy trì, phát huy hiệu quả công tác tuyên truyền và tập trung vào những nhân tố đóng vai trò quyết định tạo ra sự thay đổi trong việc thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 27, như: Già làng, trưởng dòng họ, người có uy tín, thầy mo, thầy cúng, nghệ nhân dân gian…; đẩy mạnh việc tuyên truyền về xóa bỏ hủ tục lạc hậu vào trong các trường học.
Tỉnh tập trung làm tốt công tác chuẩn bị và tổ chức Hội thi “Dân vận khéo” tuyên truyền xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu trong nhân dân các dân tộc. Triển khai đồng bộ, hiệu quả các chương trình, dự án phát triển KT – XH trên các lĩnh vực, nhất là 3 chương trình mục tiêu quốc gia gắn với 3 “đột phá” của tỉnh; triển khai hiệu quả các chính sách an sinh xã hội; xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc làm cơ sở cho việc xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và trong đời sống sinh hoạt của đồng bào các dân tộc.
Đưa Nghị quyết 27 thấm sâu hơn, làm thay đổi căn bản tư duy của người dân để hình thành nếp sống văn minh, cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền những quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Rà soát, sửa đổi, bổ sung việc thực hiện xóa bỏ hủ tục các dân tộc vào các quy chế, quy định của cơ quan, đơn vị, địa phương và quy ước, hương ước ở thôn, tổ dân phố phù hợp với quy định của pháp luật; công khai, minh bạch các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước liên quan đến quyền, nghĩa vụ của công dân và giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc của người dân ngay từ cơ sở.
Bà Đặng Thị Dung, người dân tổ 4, phường Minh Khai, thành phố Hà Giang bày tỏ vui mừng: “Nghị quyết 27 của BCH Đảng bộ tỉnh thực sự đã mang đến cho người dân thêm niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Điều thay đổi dễ thấy nhất trong đời sống người dân đó là việc gia đình không nhận vòng hoa, bức trướng khi có đám tang đã tránh được tình trạng lãng phí; nhiều gia đình có người thân là lãnh đạo các đơn vị đã nghiêm túc thực hiện. Đây là nghị quyết đúng với tâm tư của người dân chúng tôi nên chúng tôi sẵn sàng làm theo”.
Để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiên phong, gương mẫu của Đảng, tạo sức lan tỏa trong nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện hiệu quả Nghị quyết 27, tỉnh nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức Đảng các cấp về việc “tự nêu gương” của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt, người đứng đầu cấp ủy. Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp; chú trọng kiểm tra, giám sát việc thực hiện và phát huy tốt vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, của tổ trưởng dân phố, Trưởng thôn, già làng, hội viên Hội Nghệ nhân dân gian, người có uy tín trong cộng đồng dân cư, dòng họ… Nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách cụ thể của tỉnh nhằm huy động các nguồn lực xã hội và sức dân thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu như: Công tác quy hoạch xây dựng nghĩa trang tập trung của thôn, hoặc liên thôn; chính sách khuyến khích, khen thưởng đối với gia đình, dòng họ, địa phương có cách làm hay, hiệu quả. Tăng cường chỉ đạo kiểm tra, giám sát, kiên quyết xử lý các tập thể, cá nhân, cán bộ, đảng viên vi phạm việc cưới, việc tang, gây bức xúc trong dư luận nhân dân; kịp thời biểu dương những cá nhân, tập thể thực hiện tốt để nhân rộng việc thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh.
Phó Trưởng Ban Dân vận T.Ư, Triệu Tài Vinh khẳng định: Nghị quyết 27 của BCH Đảng bộ tỉnh Hà Giang đã đi đúng hướng; giải quyết được vấn đề khó “bám rễ” trong đời sống người dân. Nhiều hủ tục được thay thế, cải tạo; nhiều nét văn hóa truyền thống được bảo tồn, phát huy. Đây là cách làm rất hay để các tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số trong cả nước đến học tập. “Tôi nghĩ rằng, cái khó nhất hiện nay đó là làm thế nào để nghệ nhân dân gian sống được bằng nghề; minh chứng bản sắc văn hóa là chủ đạo chứ không phải mê tín, dị đoan; danh mục các hủ tục không được xóa bỏ sạch trơn, làm sao để thay thế nó được văn minh hơn. Với những kinh nghiệm quý, những cái khó này Hà Giang sẽ từng bước giải quyết một cách hiệu quả” - Phó Trưởng Ban Dân vận T.Ư, Triệu Tài Vinh cho biết thêm.
Nghị quyết 27 mới chỉ được triển khai hơn 1 năm nhưng “sức mạnh” tạo ra không hề nhỏ. Những đổi mới trong đời sống đồng bào các dân tộc nơi địa đầu cực Bắc Hà Giang hôm nay khẳng định chủ trương hợp ý Đảng – lòng dân. Đây sẽ là cơ sở vững chắc để Hà Giang đưa các chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XVII về đích, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Hơn hết, sẽ giúp đồng bào có cuộc sống ấm no để yên tâm giữ đất biên cương, giữ vững “phên giậu” của Tổ quốc.
Bài, ảnh: KIM TIẾN
Ý kiến bạn đọc