Học trò nghiên cứu môi trường

Trường THPT An Lạc Thôn là một trong những ngôi trường vùng sâu vùng xa tỉnh Sóc Trăng, nhưng ba năm qua học trò nơi đây đã cho ra đời nhiều “công trình khoa học”...

Nhiều người đến huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng khá ngạc nhiên khi gặp các gương mặt học trò xuống từng người dân phỏng vấn về môi trường. Đó là những “nhà nghiên cứu” tuổi học trò ở Trường THPT An Lạc Thôn (xã An Lạc Thôn, huyện Kế Sách).

Một trường THPT nằm rất xa trung tâm tỉnh lỵ, điều kiện cũng như cơ sở học tập còn rất khó khăn, học trò nơi đây nghiên cứu khoa học ra sao nhỉ? Thầy Nguyễn Ngọc Hải, giáo viên sinh học của trường, giải thích: “Các đề tài các em thực hiện không quá “cao siêu” mà rất gần gũi, xảy ra xung quanh cuộc sống hằng ngày thôi!”.

Thầy Nguyễn Ngọc Hải (bìa phải) hướng dẫn học trò thí nghiệm - ảnh: Tấn Thái Ba năm qua, học sinh Trường THPT An Lạc Thôn (Sóc Trăng) đã cho “ra lò” hơn mười “công trình nghiên cứu” gắn với thực tế tại chỗ, mang về cho trường hai giải ba và ba giải khuyến khích trong cuộc thi cải thiện việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước dành cho học sinh trung học và học nghề trên toàn quốc (năm 2005, 2006). Năm 2007 trường có bảy đề tài dự thi (chưa công bố giải).

Bạn Trần Nguyệt Hương, học lớp 11A3, là một trong ba học sinh thực hiện đề tài điều tra cơ bản sử dụng nguồn nước xã Xuân Hòa (huyện Kế Sách) và vận dụng các vật liệu địa phương để lọc nước, cho biết: “Nơi mình ở có rất nhiều người dân sử dụng cây nước để sinh hoạt và ăn uống. Tuy nhiên nhiều cây nước không đảm bảo chất lượng, đặc biệt vào mùa khô nước có mùi tanh, vị mặn, khi đun sôi nhiều cặn đóng ở đáy ấm. Nhưng bà con vẫn phải sử dụng vì thiếu nguồn nước thay thế”.

Từ sự hỗ trợ, tư vấn... của thầy cô, cả nhóm chia nhau đọc tài liệu, nghiên cứu về các nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước ngầm, rồi điều tra đánh giá chất lượng nước ngầm tại địa phương, phỏng vấn người dân, liên hệ các lãnh đạo xã xin số liệu...

“Khi thấy bọn mình tìm hiểu, phỏng vấn, nhiều cô bác khuyên: học trò thì lo chuyện ăn học; thời gian rảnh rỗi giúp ba mẹ làm chuyện ruộng vườn, chứ đừng làm chuyện... tào lao”- Hương nhớ lại.

Sau nhiều tháng tìm tòi từ chính những vật liệu tại địa phương, cuối cùng cả nhóm cũng tìm ra qui trình lọc nước hiệu quả bằng cát và than đá. để đánh giá chính xác kết quả thực hiện, nhóm đưa những mẫu nước trước và sau khi lọc đến Trung tâm Kỹ thuật và ứng dụng công nghệ TP Cần Thơ kiểm định. Kết quả: nước được lọc bằng than đá và cát qua thiết bị lọc do nhóm thực hiện cho kết quả tốt, an toàn cho ăn uống và sinh hoạt...

Và đó chỉ là một trong nhiều đề tài, công trình nghiên cứu mà học trò Trường THPT An Lạc Thôn thực hiện: máy lọc đầu ao, phèn thiên nhiên, bảo vệ nguồn nước...

Sân chơi nối học và hành

Thầy Nguyễn Ngọc Hải, một trong những thầy cô trực tiếp hướng dẫn học trò nghiên cứu, thực hiện các “công trình khoa học”, cho biết Trường THPT An Lạc Thôn là một trong những ngôi trường thuộc diện vùng sâu vùng xa của tỉnh Sóc Trăng, vì vậy tài liệu và sách vở rất hạn chế, nhiều đề tài cần phải có phân tích các mẫu thí nghiệm thu được mà chi phí mỗi mẫu phân tích rất lớn... “Ở đây nhiều em nghèo rớt mồng tơi, sáng đi học chiều lo phụ giúp cha mẹ... Tuy nhiên nghe nghiên cứu khoa học, nhiều em mê lắm” - thầy Hải vui vẻ cho biết.

Theo thầy Trần Thanh Tùng - phó hiệu trưởng Trường THPT An Lạc Thôn, qua những đề tài tự nghiên cứu (chủ yếu về môi trường) trước hết sẽ giúp các em ý thức được việc giữ gìn vệ sinh môi trường trong nhà trường, lớp học, xã thôn. Đồng thời nó cũng như một “sân chơi” hữu ích thú vị cho tuổi học trò vùng sâu, vùng xa; một sân chơi “kết dính” quá trình học và thực hành. “Một khi kiến thức các em được nâng cao thì từ những ý tưởng, những việc làm hôm nay sẽ rất có ích cho các em sau này” - thầy Tùng phân tích.