Nét đẹp trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc Mông

Tại tỉnh ta, người Mông được chia làm 4 nhóm, gồm: Mông trắng, Mông hoa xanh, Mông hoa đỏ, Mông đen, với trang phục nhiều màu sặc sỡ; nổi bật nhất vẫn là phụ nữ Mông trắng, với váy màu trắng được xếp thành ly, được kết hợp với các trang sức như vòng cổ, hoa tai mang vẻ quyễn rũ. Những trang phục được làm từ đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ, chất liệu vải được làm từ cây lanh. Người dân trồng cây lanh khoảng 2 tháng thì cắt thu hoạch, phơi khô, tước lấy vỏ, sau đó cho vào cối giã, bện thành dây, dùng những trụ đá tròn lăn để tạo ra những sợi lanh nhỏ, mịn làm nguyên liệu tạo ra những bộ trang phục đẹp. Theo truyền thống, những cô bé lên 8, lên 9 tuổi đã được các bà, mẹ, các chị dạy may vá, thêu để có kinh nghiệm, tự tay may vá khi về nhà chồng. 

Từ lâu trang phục của người phụ nữ Mông là 1 trong những chi tiết quan trọng mang đậm bản sắc văn hóa, chứa đựng giá trị nghệ thuật, với áo xẻ ngực, váy, thắt lưng, xà cạp… Họa tiết chủ yếu hình xoắn ốc, hình vuông, zích zắc và các biểu tượng về con vật, các loài hoa, dụng cụ lao động… thể hiện sự no ấm, hạnh phúc của người dân miền đá lạnh. Áo có cổ trước hình chữ V, hai bên được nẹp thêm vải màu tùy thích, phía sau là 1 bức thêu hình chữ nhật được trang trí bằng hoa rất đẹp; hai ống tay thường được thêu hoa văn, những đường vằn ngang đủ màu sắc làm nổi bật chiếc áo. Những chiếc váy có nhiều nếp gấp, rộng, khi xòe di chuyển trông như những cánh hoa rừng mềm mại đung đưa trên đá; cạp váy được khâu xếp lại cho vừa eo bụng, có 2 dây buộc ngang, trên nền váy những sợi chỉ to nhiều sắc màu. Những chiếc váy áo, chiếc khăn quấn đầu, yếm được dệt bằng tay, cùng với những hạt cườm lóng lánh được đính tỷ mỉ tạo thêm điểm nhấn cho trang phục. Từng công đoạn may, thêu được làm khá công phu, có khi để làm ra 1 bộ áo váy đẹp phải từ 1- 2 tháng. Chiếc váy thể hiện sự thẩm mỹ tinh sảo qua từng đường thêu, được trang trí đẹp thể hiện tài năng, sự khéo léo của người phụ nữ Mông; được xem như là 1 tác phẩm nghệ thuật gắn liền với nhu cầu đời sống thường ngày, gắn với nét đẹp mang giá trị văn hóa cao. Những đường hoa văn, họa tiết được thể hiện trên trang phục với đa sắc màu đỏ, vàng, trắng, xanh, tím… Sự phối kết hợp giữa các màu tạo sự nổi bật, mang sắc thái riêng so với các dân tộc khác. Những người phụ nữ giỏi thêu được cộng đồng đánh giá cao, coi trọng; các cô gái đến tuổi lập gia đình, khi chuẩn bị xuất giá về nhà chồng, được mẹ tặng cho bộ váy áo đẹp nhất như món quà hồi môn quý giá, mang ý nghĩa thiêng liêng. 

Được ngắm nhìn phụ nữ Mông trong những trang phục sặc sỡ mới cảm nhận được những nét tinh tế trên từng đường thêu, mũi chỉ, tạo nên những họa tiết tinh xảo, thể hiện quá trình chịu thương, chịu khó trong lao động, sản xuất với trí tưởng tượng phong phú, tạo nên bản sắc riêng mang đậm văn hóa người Mông nơi cực Bắc.

Bài, ảnh: ĐỨC NINH