Nâng cao năng lực cảnh báo lũ quét, lũ ống tại các huyện trọng điểm

BHG - Vài năm trở lại đây, trước tình hình thời tiết diễn biến phức tạp, hiện tượng biến đổi khí hậu đã gây ra nhiều loại hình thiên tai, làm thiệt hại về người, tài sản của nhà nước và nhân dân trên địa bàn tỉnh. Do đó, việc triển khai xây dựng hệ thống cảnh báo lũ tự động tại các huyện trọng điểm là cần thiết; nhằm nâng cao năng lực cảnh báo lũ quét, lũ ống, giúp giảm thiệt hại do thiên tai gây ra.

Trạm đo mưa tự động tại thôn Đầu Cầu I, xã Cán Tỷ (Quản Bạ).

Trong năm 2019, trên địa bàn tỉnh xảy ra nhiều đợt thiên tai, như: Rét đậm, rét hại, mưa đá, dông lốc,… làm 11 người chết, 34 người bị thương; làm hư hại 13.230 ngôi nhà cùng hàng nghìn diện tích lúa, ngô, hoa màu và  các công trình trường học, cơ sở y tế, giao thông bị hỏng,... với tổng số tiền thiệt hại lên đến 125 tỷ đồng. Để giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra, từ năm 2018, tỉnh ta đã xây dựng hệ thống cảnh báo lũ quét, lũ ống tại các huyện: Hoàng Su Phì, Xín Mần, Quản Bạ, Vị Xuyên.          

Chi cục Trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, Nguyễn Thế Phương, cho biết: Hệ thống cảnh báo lũ quét, lũ ống gồm các thiết bị đo mưa tự động và tích hợp hệ thống cảnh báo lũ quét, lũ ống vào Website của Sở Tài nguyên môi trường. Trong đó, các thiết bị đo mưa tự động được lắp đặt trên lưu vực suối Na Nhung thuộc địa bàn xã Bản Nhùng và Tả Sử Choóng (Hoàng Su Phì); lưu vực suối Nậm Ly thuộc địa bàn xã Quảng Nguyên (Xín Mần); lưu vực chính của sông Miện thuộc địa bàn các xã: Cán Tỷ, Đông Hà, Lùng Tám (Quản Bạ) và lưu vực chính của suối Nậm Ma thuộc địa bàn xã Cao Bồ (Vị Xuyên).

Bên cạnh đó, đơn vị thi công đã điều tra, khảo sát xây dựng phần mềm cảnh báo lũ quét; phân tích, lựa chọn mô hình giám sát và cảnh báo thiên tai phù hợp với khu vực; lắp đặt thiết bị đo mưa tự động và tự động truyền số liệu về máy chủ; tích hợp kết quả vào cơ sở dữ liệu phần mềm cảnh báo lũ quét và tổ chức đào tạo, tập huấn, chuyển giao sử dụng hệ thống cảnh báo cho các cơ quan chức năng của địa phương. Từ đó, xây dựng được hệ thống trạm đo mưa để phản ánh chế độ mưa tại khu vực có nguy cơ lũ cao và có khả năng lưu trữ, tự động truyền số liệu qua sóng GMS; hoạt động ổn định trong mọi điều kiện thời tiết ở khu vực.

Được biết, điểm khác biệt của hệ thống này là đo được lượng mưa trên toàn bộ lưu vực; với khoảng thời gian 5 phút/lần, hệ thống sẽ tự động cập nhập số liệu về ngày, giờ, lượng mưa tại các trạm, gửi về Trung tâm Xử lý dữ liệu đặt tại Sở Tài nguyên môi trường. Hệ thống sẽ tính toán khi lượng mưa lên đến mức độ nguy hiểm và sẽ tự động gửi cảnh báo đến các thành viên Ban Chỉ đạo phòng, chống thiên tai và tìm kiến cứu nạn các huyện. Các thành viên Ban Chỉ đạo đều được cài phần mềm trên điện thoại thông minh của mình để nhận thông tin từ hệ thống; do đó, việc tiếp nhận thông tin cảnh báo lũ quét được nhanh chóng, kịp thời; giúp địa phương chủ động ứng phó khi có thiên tai xảy ra.

Phó Chủ tịch UBND xã Cán Tỷ (Quản Bạ), Sầm Văn Dũng, cho biết: Trên địa bàn xã có 4 trạm đo mưa do Sở Tài nguyên môi trường lắp đặt. Khi có dự báo về tình hình mưa to, gió lốc sẽ xảy ra trên địa bàn, xã sẽ nhận được công văn chỉ đạo để chính quyền địa phương làm công tác tuyên truyền cho bà con chủ động phòng, chống thiên tai. Là địa phương hay bị ảnh hưởng bởi thiên tai, nên việc có hệ thống cảnh báo sẽ giúp ích nhiều cho công tác phòng, chống thiên tai tại xã”.

Anh Nguyễn Thế Phương, cho biết thêm: Việc thiết lập Trung tâm Thu nhận, xử lý, tính toán từ các trạm quan trắc và ra bản tin cảnh báo mưa lớn ở cấp tỉnh đã góp phần phục vụ công tác chỉ đạo, phòng tránh lũ quét hàng năm trên địa bàn. Từ đó, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo nguy cơ lũ; nâng cao nhận thức để phòng lũ quét, lũ ống, trượt sạt lở đất đá, ứng phó với thiên tai của người dân...

Bài, ảnh: Lê Hải