Mấy cảm nghĩ về việc xã hội hóa công tác vệ sinh môi trường nông thôn

(HGĐT)- Hồi tháng 4.2008, trong Lễ trao thưởng cho các đơn vị và cá nhân đạt thành tích xuất sắc về công tác bảo vệ môi trường (BVMT), do Bộ Tài nguyên - Môi trường và các bộ, ngành liên quan phối hợp tổ chức tại Hà Nội (phát trực tiếp trên VTV1), chúng ta được thấy một mô hình HTX vệ sinh môi trường (VSMT) ở Thị trấn Thắng, huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang.

HTX này do một cựu giáo chức nghỉ hưu đứng ra thành lập từ nhiều năm qua. Xem phóng sự giới thiệu về HTX VSMT Hiệp Hoà, chúng tôi nhận thấy đây là một mô hình rất tốt và thích hợp với điều kiện nhiều tỉnh phía bắc, trong đó có tỉnh ta. Người cựu giáo chức kia thành lập HTX VSMT tuyệt nhiên không vì mục đích kinh doanh mà chỉ đơn thuần là làm một việc nhằm mang lại lợi ích thiết thực cho quê hương mình. Đó là vì một thị trấn sạch, đẹp, không bị ô nhiễm môi trường. Tất nhiên, trong quá trình hình thành và phát triển, HTX này cũng đã gặp phải nhiều khó khăn, nhất là kinh phí ban đầu để mua sắm các trang thiết bị cần thiết và những điều kiện khác đảm bảo cho hoạt động lâu dài và cũng còn nhiều việc phải làm tiếp để hoàn thiện. Nhưng hiệu quả của mô hình này đã được khẳng định. Với cái tâm của mình, người giáo viên về hưu đã mạnh dạn đứng ra thành lập HTX VSMT, rồi đi vận động các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng và đông đảo người dân giúp sức. Được sự ủng hộ của các cấp, các ngành và bà con nhân dân, đến nay HTX đã đi vào hoạt động khá nề nếp và hiệu quả. Vấn đề môi trường ở đây đã cơ bản được giải quyết. Đời sống của các xã viên HTX cũng tương đối ổn định. Thể thức mà HTX VSMT Hiệp Hoà thực hiện mang rõ nét xã hội hoá: các hộ gia đình và cơ quan, đơn vị, cơ sở sản xuất... đóng chân trên địa bàn góp tiền phí VSMT hàng tháng để HTX có kinh phí hoạt động.

Từ mô hình HTX VSMT Hiệp Hoà, chúng tôi chợt nghĩ: Hiệp Hoà người ta làm được, tại sao ở ta lại không? Và chúng tôi tin rằng, nếu các xã, thị trấn, khu dân cư, thậm chí các thôn bản trong tỉnh ta mà mạnh dạn đứng ra thành lập các HTX VSMT kiểu này thì cũng không mấy khó khăn. Tất nhiên để làm tốt được việc này thì phải được các cấp chính quyền và ngành chức năng ủng hộ, tạo cơ chế thuận lợi và được sự hưởng ứng tích cực của nhân dân. Và điều quan trọng là mỗi nơi phải có những người thật sự tâm huyết và có khả năng tổ chức đứng ra thành lập HTX. Nếu việc này mà làm được thì sẽ hết sức có lợi cho công tác bảo vệ môi trường (BVMT), vì hiện nay tuy các dịch vụ công cộng và VSMT trên địa bàn thị xã và các huyện ở tỉnh ta đã phát triển khá mạnh, một số nơi còn phát triển tới các trung tâm xã, nhưng so với yêu cầu VSMT thì vẫn chưa đáp ứng được một cách toàn diện; và chỉ khi nào công tác BVMT được xã hội hoá cao thì lúc đó mới giải quyết được vấn đề môi trường một cách căn bản.

Một thuận lợi lớn ở tỉnh ta là, đã mấy năm nay, một số địa phương trong tỉnh được Chương trình SEMLA tài trợ các dự án về nâng cao nhận thức và năng lực trong công tác BVMT và quản lý đất đai, trong đó có một số mô hình về BVMT rất gần với các hoạt động VSMT mà HTX Hiệp Hoà đã thực hiện. Nếu chúng ta biết tranh thủ sự giúp đỡ của Chương trình SEMLA để phát triển, nhân rộng các mô hình HTX VSMT thì sẽ là một cơ hội tốt, góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức và năng lực thực tiễn trong công tác BVMT nông thôn trên địa bàn tỉnh ta cả trước mắt lẫn lâu dài.

Hi vọng rằng, mô hình HTX VSMT như ở Hiệp Hoà sẽ là một gợi ý.