Phòng lây nhiễm bệnh từ lợn sang người

Bệnh lợn tai xanh, bệnh liên cầu lợn hiện đang gia tăng ở một số địa phương và điều đáng quan tâm là bệnh liên cầu lợn có thể lây sang người. Vì vậy chúng ta cần phải hiểu biết về hai loại bệnh này để chủ động phòng bệnh và phát hiện, điều trị kịp thời khi bị mắc bệnh.

Bệnh lợn tai xanh và bệnh liên cầu lợn là bệnh gì ?

Vi khuẩn Streptococcus suis gây bệnh liên cầu lợn.

-Bệnh lợn tai xanh: được phát hiện lần đầu tiên tại Mỹ năm 1987 và ở Trung Quốc vào giữa năm 1990. Bệnh do loại virut Lelystad thuộc họ Togaviridae gây ra. Virut này hiện diện trong dịch nước mũi, nước bọt, tinh dịch, phân... của lợn và có thể phát tán qua quá trình tiếp xúc, vận chuyển lợn bị bệnh. Khi lợn bị mắc bệnh này thường biểu hiện các triệu chứng như bỏ ăn, da đỏ do bị xuất huyết, mạch máu phù nề; vùng ngực, hậu môn, chỗ da non, tai bị xuất huyết và chuyển sang màu tím xanh nên thường gọi là bệnh tai xanh. Lợn bị mắc bệnh còn kèm theo các triệu chứng khác như viêm phổi, ho, sốt cao, chảy nước mũi, mắt sưng húp, xù lông, nằm ủ rũ... Lợn bị bệnh tai xanh do nhiễm virut Lelystad gây ra hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản, viết tắt là PRRS (Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome). Bệnh lợn tai xanh không có khả năng lây sang người và hiện nay chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị cho lợn bị mắc bệnh.

-Bệnh liên cầu lợn: là bệnh do loại vi khuẩn Streptococcus suis gây ra và có thể nói là một bệnh đi kèm theo sau bệnh lợn tai xanh. Lợn bị bệnh tai xanh do bị nhiễm virut, còn bị bệnh liên cầu do bị nhiễm vi khuẩn. Nếu lợn đã bị mắc bệnh tai xanh thì sẽ có cơ hội bị nhiễm bệnh liên cầu sau đó, hay nói một cách khác nếu lợn đã mắc bệnh tai xanh thì sẽ dẫn đến mắc bệnh nhiễm liên cầu. Vi khuẩn Streptococcus suis thường có mặt trong đường hô hấp của lợn và nếu có điều kiện, nó sẽ phát triển và gây bệnh. Việc nhận biết lợn bị nhiễm bệnh liên cầu khuẩn rất khó xác định bằng mắt thường mà cần phải xét nghiệm chẩn đoán vi khuẩn gây bệnh tại phòng thí nghiệm. Thực tế hiện nay, người dân có thể dựa vào triệu chứng ở lợn như có da đỏ, thịt đỏ, nội tạng đỏ hơn mức bình thường để tạm thời xác định lợn bị bệnh liên cầu nhằm phòng tránh. Bệnh liên cầu lợn rất nguy hiểm vì có khả năng lây sang cho người. Kể cả khi lợn chưa bị mắc bệnh tai xanh thì bệnh liên cầu lợn đã có thể gây bệnh cho người và khi bệnh tai xanh xuất hiện thì bệnh liên cầu lợn càng có điều kiện phát triển, lây lan mạnh, làm cho nhiều người bị bệnh, gây dịch nếu người dân ăn hoặc tiếp xúc với lợn bị mắc loại bệnh này.

Bệnh liên cầu lợn lây truyền sang cho người như thế nào?

Khi tiếp xúc trực tiếp với lợn bị nhiễm bệnh liên cầu, con người có thể bị mắc bệnh. Sự lây truyền bệnh do vi khuẩn Streptococcus suis từ lợn bị bệnh xâm nhập vào người qua các vết trầy xước, vết đứt da, vết thương ở trên da, niêm mạc; áo quần, khăn lau bị nhiễm vi khuẩn; ăn phải thức ăn được chế biến từ lợn bị bệnh chưa được đun nấu chín như thịt tái, tiết canh... Do đó người có nguy cơ bị mắc bệnh liên cầu lợn là các đối tượng có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với lợn, thịt lợn hoặc các sản phẩm sống chưa được chế biến chín từ lợn như những người chăn nuôi lợn, người giết mổ lợn ở các lò mổ, người buôn bán, vận chuyển lợn, thịt lợn, các sản phẩm có liên quan đến lợn, cán bộ thú y, người bị suy giảm miễn dịch do các bệnh khác... Những người nội trợ nếu thực hiện việc xử lý, chế biến thức ăn từ thịt lợn và các sản phẩm từ lợn bảo đảm vệ sinh trong nấu nướng, chế biến thì hạn chế được nguy cơ bị nhiễm bệnh. Vi khuẩn liên cầu lợn sẽ bị tiêu hủy ở nhiệt độ cao nên cần ăn các thức ăn từ lợn đã được nấu chín, không ăn tiết canh lợn để chủ động phòng tránh mắc bệnh.

Người bị mắc bệnh liên cầu lợn có các triệu chứng gì?

Vi khuẩn liên cầu lợn xâm nhập vào người có thời gian ủ bệnh từ vài giờ đến vài ba ngày. Sau đó bệnh khởi phát bằng các triệu chứng lâm sàng như sốt, nổi ban đỏ, đau họng, đau nhức đầu, ói mửa, cứng cổ, sợ ánh sáng, rối loạn ý thức, ù tai, giảm thính lực... giống như các dấu hiệu của bệnh viêm màng não; ngoài ra còn ghi nhận thêm các biến chứng khác như viêm khớp, viêm phổi, viêm nội tâm mạc, nhiễm khuẩn huyết; biến chứng nặng có thể xảy ra như bị sốc nhiễm độc, chức năng của gan, thận, hệ tuần hoàn bị thương tổn nặng... Khi có biến chứng nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm độc thì tiên lượng của bệnh nhân rất xấu, người bệnh sẽ bị tử vong trong vòng một vài giờ. Một số cơ sở điều trị đã ghi nhận có khoảng 40% người mắc bệnh liên cầu lợn bị biến chứng suy đa phủ tạng và khoảng 60% còn lại bị viêm màng não.

Khi mới bị mắc bệnh liên cầu lợn, triệu chứng ban đầu rất khó chẩn đoán vì biểu hiện của bệnh thường giống như cảm sốt thông thường. Do đó căn cứ vào yếu tố dịch tễ người có tiếp xúc trực tiếp với lợn hoặc ăn các loại thức ăn được chế biến từ lợn mà sau đó có triệu chứng sốt cao, đau nhức đầu, đau họng, ói mửa, cứng cổ... phải đến ngay bệnh viện để được khám, xét nghiệm máu, dịch não tủy, dịch bao khớp phát hiện, chẩn đoán bệnh chính xác và điều trị bệnh kịp thời; nếu bệnh nhân đến bệnh viện quá muộn, có nhiều biến chứng trầm trọng sẽ dễ dẫn đến tử vong.

Phòng tránh mắc bệnh liên cầu lợn như thế nào?

Để phòng tránh mắc bệnh liên cầu lợn, con người cần hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp với lợn bị bệnh vì khả năng bị nhiễm bệnh khá cao. Các đối tượng như người chăn nuôi lợn, người giết mổ lợn ở các lò mổ, người buôn bán, vận chuyển lợn, thịt lợn, các sản phẩm có liên quan từ lợn, cán bộ thú y, người bị suy giảm miễn dịch... cần thận trọng khi tiếp xúc với lợn bị bệnh và nên sử dụng các dụng cụ bảo hộ lao động cần thiết để bảo đảm an toàn. Cần vệ sinh chuồng trại chăn nuôi thường xuyên để phòng bệnh và khoanh vùng, tiêu hủy ngay đàn lợn bị nhiễm bệnh, chủ động hạn chế bệnh phát triển với khả năng nguy cơ lây truyền bệnh sang cho người. Đối với người nội trợ và người tiêu dùng nên chọn mua thịt lợn sạch đã được cơ quan thú y kiểm dịch, kiểm tra xác nhận; không nên mua loại thịt lợn có dấu hiệu xuất huyết dưới da, thịt và nội tạng có màu đỏ hơn mức bình thường. Khi chế biến thức ăn phải bảo đảm vệ sinh, đun nấu thịt lợn thật chín, không nên ăn thịt tái và tiết canh lợn vì cơ hội bị mắc bệnh liên cầu lợn là điều không thể tránh khỏi.