Tòa án nhân dân tỉnh tăng cường hòa giải và đối thoại

Xuân 2020 - Để thực hiện tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác năm 2019, Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh đã ban hành 1 nghị quyết, 14 văn bản; TAND tỉnh đã ban hành 2 Chương trình, 38 kế hoạch, 77 văn bản; Hội đồng thi đua khen thưởng TAND tỉnh đã ban hành 9 văn bản để triển khai thực hiện tốt các Nghị quyết của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh liên quan đến hoạt động công tác của TAND và Nghị quyết của Ban Cán sự Đảng TAND Tối cao, Chỉ thị của Chánh án TAND Tối cao về triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2019. TAND hai cấp tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả 14 giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác xét xử của hệ thống Tòa án, trong đó xác định giải pháp đột phá của TAND hai cấp năm 2019 là:“Nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án; tăng cường hòa giải trong giải quyết các tranh chấp dân sự, đối thoại trong giải quyết án hành chính”.

Lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, TAND Tối cao và các tỉnh tặng hoa chúc mừng đồng chí Chu Thành Quang được bổ nhiệm chức vụ Chánh án TAND tỉnh.

Những năm gần đây, với nền kinh tế nhiều thành phần, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng đã mang lại những thành tựu nổi bật về phát triển KT - XH của đất nước, nhưng cũng làm gia tăng các tranh chấp dân sự, hành chính. Tính từ năm 2012 đến nay, số lượng các vụ án loại này đã tăng gấp hai lần với tính chất ngày càng phức tạp, đa dạng; nhiều vụ án dân sự, hành chính đã xét xử sơ thẩm, phúc thẩm nhưng vẫn tiếp tục có đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; các bản án có hiệu lực pháp luật nhưng chậm được thi hành gây ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân, làm giảm niềm tin của người dân và xã hội đối với công tác tòa án. Trong năm 2019, TAND hai cấp giải quyết, xét xử là 1.883/1.985 vụ thụ lý, đạt 95%, trong đó: Án hình sự giải quyết 391/413 vụ, đạt tỷ lệ 95%; án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động giải quyết là 1.441/1.506 vụ thụ lý, đạt tỷ lệ 96%; án hành chính giải quyết 5/20 vụ đạt tỷ lệ 25%.

Thực hiện theo nội dung Chỉ thị số 04/2017/CT-CA ngày 03/10/2017 của Chánh án TAND Tối cao về tăng cường công tác hòa giải tại TAND: Số án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động TAND hai cấp hòa giải thành là 1.005/1.442 vụ đạt tỷ lệ 70%, vượt chỉ tiêu 10%; số vụ án đối thoại thành trong vụ án hành chính 2/5 vụ đạt tỉ lệ 40%.

Chánh án TAND các huyện, thành phố tặng hoa chúc mừng đồng chí Chu Thành Quang.

Hòa giải, đối thoại có thể giúp các bên giải quyết mâu thuẫn bằng chính ý chí của mình chứ không phải phán quyết của tòa án thông qua phiên tòa xét xử; qua đó, rút ngắn thời gian giải quyết vụ việc, tiết kiệm kinh phí của Nhà nước và các bên, hàn gắn những rạn nứt trong các quan hệ xã hội, góp phần xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân; qua việc hòa giải, đối thoại, người tiến hành hòa giải, đối thoại còn có thể giải thích, nâng cao nhận thức pháp luật cho các bên, giúp việc thi hành thuận lợi. Qua thực tiễn áp dụng, mỗi loại hình hòa giải đều đạt được những kết quả nhất định, nhưng còn nhiều hạn chế, bất cập, dẫn đến chưa đáp ứng được nhu cầu, đòi hỏi của xã hội. Về hòa giải, đối thoại trong tố tụng tại tòa án: Theo thống kê của TAND Tối cao, trong những năm qua, tỷ lệ hòa giải trong giải quyết các vụ án dân sự của tòa án cũng đã có nhiều tiến bộ, trung bình hàng năm đạt hơn 40% số vụ án dân sự phải giải quyết và cá biệt có những tòa án, tỷ lệ này đạt tới 60 - 70%, nhưng tập trung chủ yếu về thuận tình ly hôn. Do đó, chưa đáp ứng đòi hỏi của tình trạng quá tải các vụ việc dân sự, kinh doanh - thương mại tại tòa án.

Kết quả nổi bật đổi mới mô hình hòa giải, đối thoại tại tỉnh ta đạt được rất tích cực. TAND hai cấp đã thực hiện đúng quy định của pháp luật tố tụng và pháp luật nội dung, đảm bảo nguyên tắc tôn trọng quyền tự định đoạt của đương sự trong tất cả các giai đoạn giải quyết vụ án. Trong quá trình giải quyết vụ án, các Thẩm phán đã chú trọng làm tốt công tác hòa giải theo Chỉ thị số 04/2017/CT-TA ngày 03.10.2017 của Chánh án TAND Tối cao về việc tăng cường công tác hòa giải tại TAND, số vụ việc hòa giải thành là 1.005/1.442 vụ việc giải quyết, đạt 70%; thông qua đó giúp vụ án được giải quyết nhanh chóng, dứt điểm, góp phần củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Đối với các vụ án đưa ra xét xử, bản án, quyết định mà Tòa án ban hành đều đảm bảo khách quan, nghiêm minh, đúng pháp luật, đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

TAND hai cấp đã chú trọng tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện, tạo điều kiện cho các bên thống nhất đường lối giải quyết vụ án. Số vụ án hành chính đối thoại thành công và người khởi kiện tự nguyện rút đơn là 2/5 vụ, đạt 40%. TAND hai cấp đã làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc lập hồ sơ vụ án, thu thập tài liệu, chứng cứ nhằm giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động hành chính nhà nước, tăng cường uy tín của chính quyền địa phương.

Trong số những tranh chấp được hòa giải, chủ yếu liên quan đến tranh chấp quyền sử dụng đất, tranh chấp hợp đồng vay tài sản, tranh chấp hợp đồng tín dụng, tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ... Nguyên nhân phát sinh tranh chấp là do nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế, nhất là kiến thức pháp luật về đất đai, vay tài sản, do mâu thuẫn gia đình kéo dài không thể giải quyết được, vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, đời sống kinh tế khó khăn, nhiều cặp vợ chồng trẻ thiếu các kỹ năng cần thiết để giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh trong đời sống gia đình nhưng sau khi được hòa giải viên phân tích đã bớt căng thẳng, chủ động thỏa thuận phân chia đất có sự chứng kiến của chính quyền địa phương; nhiều trường hợp vợ chồng được hòa giải đoàn tụ; nhiều tranh chấp hợp đồng tín dụng, người vay trả tiền cho ngân hàng ngay tại trung tâm hòa giải, đối thoại tại tòa án, thỏa thuận chốt nợ, thống nhất phương án trả nợ gốc và lãi được ngân hàng đồng ý và rút đơn khởi kiện.

TAND hai cấp tiếp tục thực hiện có hiệu quả các Quy chế phối hợp đã ký kết với các cơ quan tiến hành tố tụng trong giải quyết xét xử các vụ án; phối hợp với các cơ quan của Đảng trong báo cáo tình hình đảng viên phạm tội, báo cáo các vụ án nổi cộm, phức tạp; Quy chế phối hợp với các cơ quan chuyên môn của UBND trong giải quyết các vụ án dân sự, hành chính; Chương trình phối hợp với Liên đoàn lao động tỉnh trong giải quyết các vụ án lao động; Quy chế phối hợp với Sở Tư pháp trong việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp... TAND hai cấp tham gia thường xuyên, tích cực và làm tốt vai trò thành viên trong các Hội đồng phối hợp của tỉnh; phối hợp với các cơ quan báo, đài Trung ương và địa phương trong việc thông tin, tuyên truyền các hoạt động của Tòa án...

Có thể khẳng định công tác hòa giải, đối thoại đóng vai trò đặc biệt quan trọng, là nhu cầu và đòi hỏi của xã hội để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong đời sống. Hòa giải thành, đối thoại thành giúp giải quyết triệt để, hiệu quả các tranh chấp dân sự, khởi kiện hành chính mà không phải mở phiên tòa xét xử. Với tòa án, đổi mới, tăng cường và nâng cao hiệu quả hòa giải, đối thoại là giải pháp đột phá, giúp giải quyết khối lượng công việc ngày càng nặng nề, trong bối cảnh hàng năm, các tranh chấp, khiếu kiện không ngừng tăng lên cả về số lượng và tính chất phức tạp.

Bước sang năm 2020, TAND tỉnh rất mong được sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác lãnh chỉ đạo và hỗ trợ trong hoạt động; công chức, người lao động tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, vượt mọi khó khăn, quyết tâm phấn hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần đáng kể trong việc giữ vững ổn định chính trị, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư và đẩy mạnh phát triển KT - XH của địa phương.

Bài, ảnh: PHAN MẠNH