Vệ sinh an toàn thực phẩm tại các chợ nông thôn vẫn còn... bỏ ngỏ (!)

BHG - Chợ nông thôn không chỉ là nơi buôn bán, trao đổi hàng hóa, góp phần vào sự phát triển KT – XH của địa phương, mà còn là nơi trao đổi thông tin của nhân dân. Tuy nhiên, phần lớn thực phẩm được bày bán tại đây chưa được kiểm định của các cơ quan chức năng về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP). Trong đó, tần suất hoạt động của hầu hết các chợ phiên nông thôn trên địa bàn tỉnh là mỗi lần/tuần. Điều này đặt ra những lo ngại về VSATTP tại các chợ.

Các hộ bán đồ ăn chín không để trong tủ kính, không đảm bảo VSATTP tại chợ Thủy Vôi (Bắc Quang).

Bắc Quang là huyện cửa ngõ của tỉnh với 23 đơn vị hành chính (2 thị trấn, 21 xã). Huyện có 20/21 xã, thị trấn đã có chợ được đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng (xã Tân Thành chưa có, do khoảng cách gần còn hoạt động chung với xã Tân Quang). Trong đó, có 19 chợ phiên hoạt động hàng tuần; Vĩnh Tuy và Tân Quang đều có chợ hoạt động hàng ngày. Chợ phiên xã Quang Minh (Bắc Quang) họp vào các ngày thứ 7 hàng tuần. Từ đầu chợ đến cuối chợ có hàng chục quán xá mọc lên. Mỗi phiên chợ có khoảng trên 1.500 lượt người tham gia trao đổi hàng hóa. Chợ có trên 90 gian hàng, tổng diện tích trên 3.000 m2. Đặc biệt, từ cổng chính vào phía bên tay phải là dãy các quán chuyên bán hàng bánh ăn sáng, quà vặt ngào ngạt mùi dầu mỡ và mịt mù khói bếp. Những chị chủ quán ở đây dùng tay không nhào nặn bột bánh mà không hề trang bị găng tay hay bất cứ phương tiện bảo hộ nào. Khách hàng dường như cũng quen cách ăn uống dễ dãi, nên không ai lên tiếng phàn nàn.

Ở một chợ phiên khác họp vào Chủ nhật hàng tuần là chợ thị trấn Tam Sơn (Quản Bạ), tình trạng mất VSATTP cũng khá phổ biến. Hiện nay, chợ đang bị xuống cấp nghiêm trọng, ô nhiễm do xây dựng đã lâu. Hiện UBND huyện Quản Bạ đã có những biện pháp chỉnh trang, khắc phục. Chợ ở khu vực tổ 2, là nơi đầu mối để người dân địa phương kinh doanh, buôn bán. Dãy quán bán đồ ăn sáng như bún, phở nằm lụp xụp ở một góc chợ khác không kém phần nhếch nhác. Nhiều chủ quán trực tiếp chế biến thực phẩm ở các quán này không sử dụng găng tay khi băm, chặt, bốc thức ăn cho khách. Ông Lương Thế Cư, Trưởng ban Quản lý chợ cho biết: “Những năm gần đây, do số lượng các hàng buôn bán tăng lên, không gian chợ lại được xây dựng từ lâu nên lộn xộn, dãy nhà cũ sập xệ sắp hỏng. Đối với 10 gian hàng phở ở phía sau chợ, vào những ngày trời mưa nước thải từ hàng phở chảy xuống khu nhà dân ở phía sau chợ, gây ô nhiễm môi trường cho các hộ sống xung quanh”.

Hạ tầng cơ sở vật chất của các chợ nông thôn nhiều nơi trên địa bàn tỉnh chủ yếu được xây dựng từ lâu, xuống cấp, nền chợ ẩm thấp, nước thải ứ đọng do việc cấp, thoát nước, vệ sinh chưa đáp ứng yêu cầu. Bày bán thực phẩm chín không có tủ kính bảo quản, người bán hàng không có đồ bảo hộ lao động... Một khách hàng là chị Nguyễn Thị Bảy sau khi mua giò chả tại chợ Thủy Vôi (Bắc Quang), được chúng tôi hỏi tại sao chị lại mua đồ ăn chín mà không để tủ kính, thì chị cho biết: “Mua về trước khi ăn, kiểu gì nhà mình cũng đun lại hay trần qua nước nóng chứ ai mua về cứ thế ăn ngay đâu mà lo mất VSATTP”.

Có thể thấy, vấn đề mất VSATTP một phần do người tiêu dùng ít hiểu biết hoặc biết nhưng vẫn làm ngơ, thờ ơ trước nguy cơ mất VSATTP. Chính vì vậy mới có cửa hàng cho người kinh doanh thực phẩm trong các chợ tùy tiện với chất lượng hàng hóa của mình. Còn tại các chợ tạm, chợ cóc, khái niệm VSATTP chỉ đơn giản là không để khách hàng bị ngộ độc. Thêm nữa, có một thực tế là với nhận thức còn hạn chế, người dân các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, giáp biên, lợi dụng tâm lý chuộng hàng rẻ của nhân dân, các đối tượng vi phạm thường vận chuyển hàng quá hạn sử dụng, không đảm bảo ATTP từ nơi khác vào địa bàn tiêu thụ. Đặc biệt, vừa qua ngày 3.4.2017, Chủ tịch UBND tỉnh đã có Công văn chỉ đạo số 1158/UBND – KT gửi các ngành liên quan về việc tăng cường kiểm tra ATTP đối với sản phẩm thịt gà đông lạnh được bày bán tại các chợ nông thôn có dấu hiệu không đảm bảo VSATTP sau khi được nhiều ý kiến phản ánh.

Anh Nguyễn Duy Thực, Trưởng phòng Y tế huyện Bắc Quang cho biết: “Ban chỉ đạo (BCĐ) VSATTP huyện Bắc Quang tiếp tục ra quân các đợt cao điểm kiểm tra tại các cơ sở buôn bán, dịch vụ ăn uống, chợ các xã, thị trấn... Tuy nhiên, việc kiểm soát VSATTP ở các chợ hiện nay vẫn còn... bỏ ngỏ (!). Mỗi năm vài lần các đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP tỉnh và địa phương có kiểm tra nhưng chủ yếu mới dừng lại ở các quán ăn, bếp ăn tập thể khu vực thị trấn, trung tâm xã. Thêm nữa, vấn đề VSATTP cần trang bị những dụng cụ chuyên dụng phù hợp mà ở đây chưa có”.

MỸ HẰNG