Hội thi thổi, múa khèn Mông gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống

BHG - Đối với đồng bào người Mông trên Cao nguyên đá, cây khèn là vật dụng không thể thiếu trong mỗi ngôi nhà, mỗi dịp lễ hội, mỗi sự kiện trọng đại; là nơi gửi gắm tâm tư, tình cảm, khát vọng là biểu tượng văn hóa tinh thần của người Mông. Cây khèn gắn bó trong suốt quá trình sinh ra, lớn lên, trưởng thành cho đến hết cuộc đời của họ. Thông qua tiếng khèn, điệu múa khèn mà cha ông truyền lại cho con cháu chứa đựng tâm tư, tình cảm, là niềm tự hào khôn siết. Tiếng khèn vượt qua núi, qua đèo gọi bạn, trở thành nét văn hóa đặc sắc từ ngàn đời của người Mông.

Tiết mục tập thể của đội thi huyện Đồng Văn gây ấn tượng với khán giả.

Nhằm lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của cây khèn Mông. Trong hai ngày 9 và 10.3, tại Trung tâm Văn hóa tỉnh đã diễn ra Hội thi thổi và múa khèn Mông tỉnh Hà Giang năm 2023. Với sự chuẩn bị chu đáo của Ban tổ chức, cùng sự tự tin, sáng tạo của các đội thi, Hội thi đã diễn ra thành công tốt đẹp và để lại nhiều ấn tượng cho khán giả. Hội thi thu hút gần 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ 8 đội của 8 huyện trong tỉnh. Các phần thi đều được chấm điểm, đánh giá dựa trên các tiêu chí là nội dung, nhạc tiết tấu, phong cách biểu diễn và trang phục, đạo cụ. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu các đội đã đem đến hội thi nhiều điệu múa đặc sắc, mang đậm màu sắc văn hóa dân tộc Mông. Kết thúc hội thi, Ban tổ chức trao các giải A, B, C theo từng nội dung cho các đội thi. Ngoài ra, Ban tổ chức trao thêm các giải phụ cho các nghệ nhân nhiều tuổi nhất, ít tuổi nhất và triển vọng nhất. Một số tiết mục để lại ấn tượng sâu sắc cho khán giả như: Tiết mục đơn nam “Sức sống miền biên cương”; đôi nam “Màu xanh trên đá”, tiết mục đôi nam nữ “Tiếng khèn gọi người yêu”; tiết mục tập thể “Tiếng khèn ngày Xuân”.

Các đội thi tái hiện lại đời sống sinh hoạt hàng ngày của đồng bào dân tộc Mông.

Là nghệ nhân nhỏ tuổi nhất, cháu Mua Mí Sơn, 9 tuổi, đến từ đội thi huyện Yên Minh không giấu được niềm vui, cháu chia sẻ: Cháu vô cùng hạnh phúc, phấn khởi và tự hào khi được tham gia hội thi cùng các anh, chị, cô, bác nghệ nhân trong đoàn. Ở hội thi, cháu đã được xem rất nhiều các bài khèn hay, các điệu múa khèn khó, độc đáo, giúp cháu hiểu biết thêm nhiều điều. Cháu sẽ cố gắng học tập thật tốt, chăm chỉ luyện thổi và múa khèn để có thể trở thành nghệ nhân giỏi như cha, như ông.

Đội thi đến từ huyện Đồng Văn là đội gây nhiều ấn tượng mạnh mẽ cho khán giả nhờ những tiết mục hay, đặc sắc, đồng thời cũng là đội giành nhiều giải toàn đoàn. Trong đó, có các giải cao như: Giải A tiết mục tập thể; giải A tiết mục đơn nam; giải A tiết mục đôi nam; Giải B đôi nam, nữ; giải phụ nghệ nhân triển vọng nhất. Nghệ nhân Vừ Mí Chá, phụ trách đội thi huyện Đồng Văn cho biết: Bản thân tôi và đoàn nghệ nhân của huyện đã đi giao lưu, biểu diễn ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước, nhưng đây là lần đầu tiên tỉnh tổ chức để tạo cơ hội cho các nghệ nhân giao lưu, học hỏi vì vậy chúng tôi vô cùng phấn khởi. Với thành tích chung mà đoàn đạt được sẽ là sự động viên, động lực cho các nghệ nhân tiếp tục nỗ lực hơn nữa để tập luyện những bài múa, điệu khèn hay, có ý nghĩa. Từ đó tuyên truyền để bà con nhân dân cùng tập luyện, góp phần bảo tồn văn hóa đồng bào dân tộc Mông không bị mai một.

Nghệ nhân nhỏ tuổi nhất Mua Mí Sơn biểu diễn tại hội thi và thể hiện thuần thục nhiều động tác khó.

ồng chí Nguyễn Thị Hoài, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trưởng Ban tổ chức Hội thi cho biết: Đây là lần đầu tiên tỉnh tổ chức Hội thi thổi, múa khèn Mông. Qua những tiết mục biểu diễn cho thấy các văn hóa truyền thống đã được bồng bào lưu giữ và đưa lên sân khấu một cách sáng tạo, đặc sắc, đây sẽ là những sản phẩn văn hóa cần được lan tỏa, quảng để đến gần hơn với đông đảo du khách trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển du lịch trên mảnh đất biên cương cực Bắc. Chúng tôi vô cùng vui mừng khi nhận thấy tiếng khèn vẫn mang đậm nét văn hóa của người Mông, các điệu múa khèn thì được nâng tầm hơn rất nhiều; có những động tác rất khó cần kỹ thuật, phải có sự rèn luyện như trồng chuối thổi khèn, lăn qua lửa thổi khèn được biểu diễn điêu luyện. Đặc biệt, tham gia hội thi không chỉ có nghệ nhân cao tuổi mà có cả các em nhỏ múa rất thành thục; các đoàn đã tái hiện lại không gian sinh hoạt văn hóa của đồng bào mông như dệt lanh trên sân khấu làm cho tiếng khèn được phiêu du hơn… Đây sẽ là động lực để chúng tôi tiếp tục tổ chức các hội thi trong thời gian tới.

Hội thi thổi và múa khèn Mông năm 2023 đã diễn ra thành công tốt đẹp. Đây là dịp để các nghệ nhân, diễn viên có cơ hội giao lưu, học hỏi, thưởng thức những thanh âm, vũ khúc của cây khèn Mông. Đồng thời là cơ hội để phát hiện được những nghệ nhân nhỏ tuổi có triển vọng tiếp nối cha ông phát huy, bảo tồn và gìn giữ giá trị của khèn Mông. Ban tổ chức sẽ lựa chọn những tiết mục thổi và múa khèn hay để tham gia Festival Khèn Mông tỉnh Hà Giang năm 2023 gắn với Lễ đón nhận danh hiệu di sản Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn lần thứ 3 sắp diễn ra.

Bài, ảnh: MY LY