Gìn giữ nét đẹp trang phục các dân tộc thiểu số

BHG - Cũng như chữ viết, ngôn ngữ; trang phục truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) đều mang bản sắc văn hóa và những giá trị nghệ thuật rất riêng. Từ những hoa văn được thêu, từng đường kim, mũi chỉ đều được truyền dạy từ thời ông cha xa xưa cho tới bây giờ.

Du khách tham quan Hợp tác xã Dệt thổ cẩm My Bắc, xã Tân Bắc (Quang Bình).

Dân tộc Pà Thẻn là một trong những dân tộc ít người, sinh sống chủ yếu tại các xã: Tân Bắc, Tân Trịnh (Quang Bình); trang phục của người Pà Thẻn rất độc đáo trong kiểu giáng, mầu sắc cũng những đường thêu riêng biệt; không chỉ phản ánh rõ về đời sống kinh tế, tập quán sinh hoạt mà còn nói lên sự khéo léo, cần cù, sáng tạo của người phụ nữ, đồng thời phản ánh rõ nét về thế giới quan, nhân sinh quan cũng như đời sống tâm linh vô cùng phong phú… Chiếc áo của người Pà Thẻn là loại áo ba thân, không cổ, hai thân trước ngắn và lửng; phần vạt áo thu hẹp dần và kéo dài thành hai giây buộc vắt chéo nhau trước bụng. Thân áo sau dài tới mắt cá chân, bó sát cơ thể ở phía trên và loe rộng dần xuống đuôi áo. Vạt trong của thân áo sau được chia thành 3 màu chủ đạo: Trắng, đen và đỏ. Mặt ngoài của thân áo sau, gồm: Vai áo, oe lưng, hông và đuôi cá. Chị Tải Thị Mai, Giám đốc Hợp tác xã Dệt thổ cẩm My Bắc (Tân Bắc), cho biết: Váy của người phụ nữ Pà Thẻn là loại váy hở với độ rộng vừa phải, để khi mặc quây lưng thành một vòng sau hông, hai mảnh vải đen hai bên sẽ chồng lên nhau tạo thành hông váy; đằng sau váy đeo một trùm bông len và tua rua đỏ sặc sỡ có đính hạt cườm và đồng xu. Trang phục nam có phần đơn giản hơn, quần áo đều có màu chàm hoặc màu đen do phụ nữ tự thêu và khâu, áo không có cổ;  vạt áo bên trái vắt chéo qua vạt áo bên phải, nơi hai vạt áo giao nhau là một đường viền bằng vải xanh hoặc đỏ; quần là loại chân què, đũng dài và được vắn lên cao.

Trước sự giao thoa mạnh mẽ của các nền văn hóa, sự tác động của nền kinh tế thị trường đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc giữ gìn những nét đẹp, giá trị văn hóa truyền thống từ những bộ trang phục dân tộc. Mặt khác, thế hệ trẻ hiện nay vẫn chưa ý thức được vai trò và trách nhiệm trong việc gìn giữ những nét đẹp truyền thống của dân tộc. Trong cuộc sống thường ngày, người dân có xu hướng mặc theo hướng “Kinh hóa”, đặc biệt, những người biết dệt thổ cẩm hiện còn rất ít; chính vì vậy, trang phục truyền thống của các dân tộc, như: Pà Thẻn, Tày, Mông, La Chí ngày càng bị mai một.

Để gìn giữ, bảo tồn và phát triển những nét đẹp mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các DTTS; UBND huyện Quang Bình đã xây dựng đề án bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc;  giữ gìn, phát huy, bảo tồn những nét đặc trưng trong trang phục của đồng bào DTTS. Đồng chí Chẳng Thị Liên, Phó Chủ tịch UBND huyện Quang Bình, chia sẻ: Huyện đang khuyến khích người dân đẩy mạnh phát triển các nghề dệt thổ cẩm, may mặc trang phục dân tộc; vừa để bảo tồn, quảng bá và tăng nguồn thu nhập cho bà con, đồng thời đưa văn hóa truyền thống vào trường học. Trong thời gian tới, huyện tiếp tục vận động bà con tham gia các hội nghệ nhân dân gian, sản phẩm của bà con sẽ được bày bán tại các gian hàng trưng bày và quảng bá sản phẩm.

Trang phục truyền thống như một thông điệp mà ông cha ta để lại, nên việc bảo tồn và phát huy  đang là việc làm cần thiết và có ý nghĩa quan trọng đối với nền văn hóa của mỗi dân tộc.

Bài, ảnh: NGUYỄN NGÂN