Để các hợp tác xã kiểu mới thực sự… "mới"

BHG - Mô hình hợp tác xã (HTX) kiểu mới thời gian qua góp phần khai thác tiềm năng, lợi thế và thúc đẩy liên kết, thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp của người dân trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, những rào cản trong quá trình hoạt động đã khiến không ít HTX kiểu mới chưa thực sự … “mới”.

Nuôi gà thương phẩm tại HTX Tuấn Dũng (Mèo Vạc).

Có thể nhận thấy thay đổi trong tư duy sản xuất của người dân khi ở một số địa phương trong tỉnh, bà con dần chuyển từ sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, quy mô lớn, theo hướng hàng hóa gắn với xây dựng chuỗi giá trị; nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm; tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao; nhiều tiền bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ mới được triển khai, phát huy hiệu quả; thúc đẩy tạo việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động khu vực nông thôn theo hướng tích cực; giảm lao động trực tiếp trong nông nghiệp, phát triển các hoạt động dịch vụ, tạo điều kiện cho lao động trẻ tham gia vào các lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ để nâng cao thu nhập…

Vị Xuyên là địa phương có nhiều HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả. Huyện có 138 HTX đăng ký, chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012 (gồm 93 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp; 9 HTX giao thông, vận tải; 33 HTX thương mại, dịch vụ, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, kinh doanh tổng hợp; 2 quỹ tín dụng nhân dân), với tổng số trên 3.300 thành viên; trong đó, có 71 HTX sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Bên cạnh đó, huyện có 213 tổ hợp tác (gồm 194 tổ hoạt động về chỉ đạo sản xuất nông nghiệp; 18 tổ điều tiết nước và vận hành các công trình thủy lợi; 1 tổ trồng rừng) với tổng số trên 1.170 thành viên. Các tổ hợp tác giúp nhau khai thác, chia sẻ kinh nghiệm, đưa tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất; tận dụng nguồn nguyên liệu, lao động hiện có tại địa phương; giải quyết việc làm, tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho nhân dân.

Trồng rau an toàn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho HTX Học Lập, thị trấn Vị Xuyên (Vị Xuyên).

Đồng chí Đỗ Anh Tuấn, Bí thư Huyện ủy Vị Xuyên cho biết: Các HTX trên địa bàn dần tìm hướng đi riêng, phù hợp với phương án sản xuất và mục tiêu đặt ra; xác định được các sản phẩm chủ lực, thế mạnh; mạnh dạn ứng dụng KHKT và công nghệ vào sản xuất; phương án sản xuất đã gắn với tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị. Để nâng cao hiệu quả hoạt động các HTX kiểu mới, huyện phối hợp tập huấn, nâng cao trình độ quản lý, điều hành chung và quản lý tài chính cho Ban quản trị của 69 HTX; hỗ trợ xây dựng các phương án kinh doanh; hỗ trợ đào tạo nghề và kinh phí cho các HTX nông, lâm nghiệp mới thành lập; hỗ trợ máy móc, nhà xưởng, nhà trưng bày sản phẩm cho các HTX kinh doanh hiệu quả với số tiền hỗ trợ, cho vay trên 20,3 tỷ đồng…

Tuy nhiên, thực tế cho thấy: Doanh thu, lợi nhuận, thu nhập bình quân của người lao động trong các HTX nông nghiệp thấp hơn so với bình quân chung của các lĩnh vực khác; có ít HTX sản xuất được sản phẩm hàng hóa chất lượng cao, mẫu mã, bao bì, truy xuất nguồn gốc; đa phần HTX tập trung sản xuất sản phẩm thô, giá trị kinh tế thấp, thị trường thiếu ổn định; nhiều HTX chưa có liên kết sản xuất, tiêu thụ và xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm nên chưa phát huy hết vai trò của HTX trong tái cơ cấu nông nghiệp; sự liên kết giữa các HTX với nhau và giữa HTX với tổ hợp tác, nhóm sở thích và với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác còn thiếu bền vững.

Theo lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh: Để giải quyết tính trạng đó, tỉnh ta tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về bản chất, mô hình HTX kiểu mới theo Luật HTX năm 2012; qua đó, thúc đẩy phát triển các HTX mới tại những nơi đủ điều kiện và người dân có nhu cầu sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, tập trung gắn với các sản phẩm chủ lực của các địa phương. Hỗ trợ chuyển đổi, thay đổi phương án sản xuất, kinh doanh đối với các HTX, tổ hợp tác hoạt động không hiệu quả; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản trị, điều hành cho đội ngũ cán bộ quản lý các HTX nông nghiệp; hỗ trợ đào tạo, nâng cao tay nghề, kỹ thuật cho thành viên, người lao động trong các HTX; thu hút cán bộ trẻ có trình độ đại học về làm việc tại HTX. 

Thúc đẩy phát triển các mô hình chuỗi giá trị nông sản thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó liên kết HTX - doanh nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong sản xuất theo hướng hàng hóa, tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, có truy xuất nguồn gốc, minh bạch thông tin, bao bì phong phú gắn với chương trình OCOP và xây dựng thương hiệu nông sản, nhằm tạo dựng uy tín của HTX đối với người tiêu dùng. Tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng cho HTX, tổ hợp tác và tổ hỗ trợ về tư vấn tài chính đối với các HTX, nhằm tăng cường năng lực tài chính cho khu vực kinh tế tập thể. Hỗ trợ các HTX tiếp cận với các chính sách hỗ trợ; thúc đẩy các mạng lưới hợp tác, trao đổi kinh nghiệm giữa các HTX, tổ hợp tác; nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả…

Với những giải pháp mang tính căn cơ, đồng bộ, có thể tin tưởng trong tương lai không xa, các HTX kiểu mới sẽ thực sự .. “mới” khi vừa xóa bỏ rào cản kinh tế tập thể, vừa xây dựng một lớp tư duy sản xuất mới theo hướng hàng hóa, liên kết bao tiêu sản phẩm để mang lại cuộc sống ấm no cho người nông dân.

Bài, ảnh: Kim Tiến