Một vài trao đổi về viết và tham gia cuộc thi viết chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

BHG - Những năm qua, báo chí phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội bùng nổ, các nguồn thông tin rất đa chiều. Bên cạnh phần lớn thông tin tích cực, còn có những thông tin chưa tích cực, thông tin có tính xấu độc. Chính vì thế, vai trò của báo chí chính luận được nhắc tới như một nguồn thông tin tin cậy, thông tin có tính chất quan điểm và chiều sâu, chính thống. Các bài viết chính luận đóng vai trò định hướng, cung cấp thông tin thực tiễn, lí luận chân thực, giúp người đọc, dư luận có nhận thức đúng giữa các luồng thông tin đa chiều.

Hưởng ứng cuộc thi viết chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng do Trung ương phát động, những năm qua Hà Giang đã quan tâm, tổ chức cuộc thi viết chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đã thu được những kết quả tích cực. Nhiều Đảng bộ trực thuộc Đảng bộ tỉnh quan tâm, động viên cán bộ, đảng viên, nhân dân tích cực viết và tham gia cuộc thi. Các tác phẩm chính luận ở các thể loại báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử và tạp chí đã được xây dựng phong phú. Lực lượng người viết ngày càng được mở rộng, thúc đẩy phong trào viết chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng sâu rộng.

Cuộc họp Ban Giám khảo cuộc thi viết chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng năm 2024 tỉnh Hà Giang. Ảnh: Giao Thư

Tuy nhiên, chính luận là một thể loại có nội dung phản ánh có chiều sâu các vấn đề thời sự về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, tư tưởng… Viết chính luận thường khó viết hơn các thể loại khác, bởi đây là đề tài nêu về quan điểm, đòi hỏi người viết phải có phông kiến thức, tư duy lí luận và khả năng phân tích tốt.

Từ những vấn đề nêu trên, theo một số giám khảo tham gia chấm các cuộc thi viết chính luận của tỉnh, bên cạnh nhiều tác phẩm chính luận tham dự các cuộc thi do tỉnh tổ chức thời gian qua được đánh giá tốt và thậm chí có tác phẩm đoạt giải cấp Trung ương, có không ít tác phẩm còn hạn chế nhiều mặt. Qua những tác phẩm tham dự các cuộc thi viết chính luận do tỉnh tổ chức, có thể nhận thấy một số hạn chế dẫn đến chất lượng các tác phẩm chính luận chưa cao, như: Một bộ phận người viết dự thi với tính chất “hưởng ứng” cuộc thi mà chưa hiểu, chưa có khả năng viết các bài viết có hình thức, nội dung và tính chất của một bài chính luận. Từ đó, dẫn đến việc có những bài viết như kiểu viết…báo cáo.

Bên cạnh đó, không ít người viết dù nhiệt tình tìm tòi, nhưng không đọc kỹ thể lệ cuộc thi viết chính luận. Do đó, không viết theo đúng yêu cầu của thể lệ cho từng thể loại, ví dụ yêu cầu của thể loại điện tử viết tối đa khoảng 2.000 từ, nhưng có bài dự thi viết đến hơn 4.000 từ. Ngược lại, có tác phẩm viết với số từ lại rất khiêm tốn, chỉ nêu lên được quan điểm mà chưa có tính định hướng, hoặc nêu được thực tế nhưng thiếu phân tích, lí luận.

Được biết, hàng năm trước khi tổ chức cuộc thi, Ban Tổ chức cuộc thi của tỉnh đều có định hướng các chủ đề viết chính luận, giúp người viết có thể khai thác. Tuy nhiên, bên cạnh những tác giả bám theo hướng dẫn, lựa chọn đề tài tốt, có khả năng viết tốt, vẫn còn không ít người viết chưa bám vào hướng dẫn, chưa có khả năng chọn đề tài, dẫn đến việc lựa chọn đề tài quá rộng, quá lớn và dễ bị ngợp, ngoài tầm xử lý; có đề tài rất kêu, rất to, nhưng nội dung lại không tương xứng. Đặc biệt, có tác giả khai thác, tham khảo, sử dụng quá nhiều thông tin, lí luận từ các tài liệu, sách, báo, các công trình nghiên cứu để đưa vào bài viết của mình. Từ đó, không đáp ứng yêu cầu của quy chế, thể lệ cuộc thi.

Bên cạnh đó, mặc dù ở ngay cơ sở, đơn vị, cơ quan gần gũi với rất nhiều đề tài có thể thấy trong thực tiễn đời sống và công việc, nhưng không ít người lại không tìm và lựa chọn các đề tài gần gũi đó. Ngược lại, lại chọn những đề tài ở một nơi khác, thậm chí chọn đề tài quen thuộc, hay đề tài đã được đăng tải nhiều trên báo chí, mạng xã hội.

Cũng có người viết đã chọn được đề tài rất hay, nhưng quá trình khai thác tư liệu, viết bài lại chưa thể hiện được rõ cái hay của đề tài; nêu được thực tiễn nhưng chưa biết phân tích, đánh giá, liên hệ, chưa đưa ra định hướng và khẳng định rõ quan điểm cần có của một đề tài chính luận.

Để có thể viết, thực hiện tốt các đề tài chính luận ở các thể loại báo in, điện tử, báo nói, báo hình tham gia cuộc thi viết chính luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, trước hết người viết cần phải xác định được mô típ, phom của một bài viết chính luận. Vì thế, cần phải đọc, tham khảo và học từ các bài viết chính luận đã được công bố. Cần phải bám sát thể lệ cuộc thi, nắm rõ các thể loại viết và quy định về thể thức, độ dài, ngắn của từng thể loại.

Viết chính luận có thể không dễ, vì thế nếu có sự kết hợp của nhiều người thành một nhóm tác giả sẽ dễ dàng cho việc lựa chọn, nghiên cứu, viết một đề tài hiệu quả hơn là 1 người. Từ đó, giúp cho việc nghiên cứu, xây dựng đề tài sẽ đầy đủ, sâu sắc và có được sự phân tích, nhìn nhận và quan điểm đa chiều hơn, giúp cho tác phẩm sẽ chất lượng hơn.

Việc lựa chọn đề tài cũng rất quan trọng, một bài viết hay chưa chắc đã phải là một bài “đao to, búa lớn” mà nhiều khi những đề tài vừa vừa, người viết làm chủ tốt việc xử lý thông tin, viết tốt còn hơn là việc lựa chọn đề tài lớn mà không làm chủ được. Thông thường, đề tài viết chính luận có thể ở ngay trong đời sống nơi mình làm việc, nơi mình sống. Đó mới chính là những đề tài dễ viết, có tính hiện thực, chân thực cao và khách quan.

 PHÙNG NGUYÊN