Cách mạng tháng Tám - giá trị dân tộc và nhân loại

BHG - Có thể nói, ý nghĩa và sự vĩ đại của cuộc cách mạng tháng Tám ở nước ta không chỉ dừng lại ở việc giành độc lập của một dân tộc mà còn lan tỏa, làm thức dậy cho tương lai phát triển của xã hội loài người.

Đoàn Giải phóng quân ở Việt Bắc về duyệt binh ở Quảng trường Nhà hát Lớn, Hà Nội ngày 28.8.1945.

Với dân tộc Việt Nam, một dân tộc gan dạ, anh hùng chống chọi, bao đời chiến đấu với xâm lược phương Bắc để giành độc lập. Nhưng cứ thắng ngoại xâm rồi lập nên triều đại mới, triều đại đó có một số cải cách, tồn tại một thời gian nhưng rồi lại rơi vào khủng hoảng. Đến cao trào chống thực dân Pháp, đã có nhiều nhà cách tân, đã có nhiều cuộc khởi nghĩa nhưng đều bất thành. Duy chỉ có Nguyễn Ái Quốc là người đi tìm đường cứu nước, bôn ba khắp thế giới, cuối cùng đã tìm được con đường giải phóng dân tộc phù hợp với mong muốn của nhân dân mình với dân tộc mình và xu thế phát triển của lịch sử, khi Người đọc được “Sơ thảo luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của V.I.Lênin.

Cùng với ánh sáng của cách mạng tháng Mười Nga, hình thành nên con đường cứu nước, được Người vận dụng vào cách mạng Việt Nam, nêu trong “Sách lược vắn tắt”; “Làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi lên xã hội cộng sản”. Điều mới mẻ ở đây là giành độc lập rồi, không dừng ở đó mà độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, mang đến ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Người nói, độc lập rồi mà không đem lại tự do hạnh phúc cho nhân dân thì độc lập chẳng có ý nghĩa gì. Chính tư duy về con đường độc lập của Hồ Chí Minh đã được Đảng ta vận dụng vào thực tiễn để kêu gọi toàn dân đứng lên giành chính quyền về tay nhân dân trong cuộc cách mạng tháng Tám vĩ đại. Cuộc cách mạng giành chính quyền đánh đuổi thực dân, lật đổ chế độ phong kiến, thiết lập một chế độ mới: “Việt Nam dân chủ cộng hòa, độc lập tự do hạnh phúc”. Ách thống trị của thực dân phong kiến được xóa bỏ bởi cách mạng tháng Tám, cuộc cách mạng mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc và đi lên chủ nghĩa xã hội, đó là giá trị dân tộc.

          Cách mạng tháng Tám nổ ra trong lúc các dân tộc ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ La tinh đang chìm đắm trong ách nô lệ của chủ nghĩa thực dân. Chính đế quốc Anh từng tuyên bố “mặt trời không bao giờ lặn trên đất nước Anh”. Cách mạng tháng Tám thành công ở Việt Nam như là ngọn cờ vẫy gọi các dân tộc thuộc địa, bởi đã có một đất nước nhỏ chưa có tên tuổi trên bản đồ thế giới đã vùng lên giành được chính quyền từ tay thực dân Pháp và quyết tâm chiến đấu đánh đuổi chúng tới cùng; là ngọn đèn soi sáng để các nước thuộc địa nhìn vào đó mà vùng lên giành độc lập, mở ra một thời đại mới, thời đại đánh đổ hoàn toàn chế độ thực dân xâm chiếm thuộc địa.

Điều thú vị là cách mạng tháng Tám ở Việt Nam là cuộc cách mạng diễn ra nhờ nắm bắt đúng thời cơ và không đổ máu. Qua đó, rất nhiều dân tộc trên thế giới nhìn vào Việt Nam, nhân thời cơ của Việt Nam giành chính quyền, họ đã vùng lên đấu tranh buộc các nước đi xâm lược phải chấp nhận dưới các hình thức khác nhau quyền độc lập cho các dân tộc bị áp bức mà hầu hết không đổ xương máu. Đây thực sự là giá trị độc lập dân tộc gắn với nhân văn mà nhân loại có được từ ngọn cờ giải phóng dân tộc của Việt Nam.

Cách mạng tháng Tám thành công, thực dân Pháp không đồng ý cho Việt Nam độc lập, mà phải tuân thủ điều kiện lập ra chính phủ bù nhìn do Pháp nắm và thuộc Pháp. Chúng ta đã nhân nhượng nhiều điều khoản, nhưng điều khoản chính quyền do nhân dân Việt Nam lập ra, chính quyền đó phải thực sự là của dân tộc Việt Nam của nhân dân Việt Nam thì Pháp không chịu thừa nhận mà vẫn khăng khăng đòi dựng lên chính quyền bù nhìn. Với sự nỗ lực giải quyết hòa bình bằng các giải pháp chính trị và ngoại giao để giữ vững nền độc lập dân tộc nhưng không thành, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết tâm phát động toàn quốc đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Với lời hiệu triệu: “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”.

Cuộc chiến đấu của dân tộc Việt Nam chống thực dân Pháp kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ “chấn động địa cầu”, kết thúc chiều dài xâm lược gần 100 năm của thực dân Pháp và làm sụp đổ mang tính toàn cầu của chế độ thực dân kiểu cũ. Tiếp đó, trước sự thế chân Pháp của đế quốc Mỹ hòng chia cắt lâu dài đất nước Việt Nam, với tinh thần của cách mạng tháng Tám, với lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, dân tộc Việt Nam đã đánh đuổi hoàn toàn đế quốc Mỹ xâm lược ra khỏi đất nước, giành độc lập, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, góp phần làm tan rã chiến lược toàn cầu của chế độ thực dân kiểu mới.

Như vậy, ngọn cờ cách mạng tháng Tám, ngọn cờ đứng lên đấu tranh giành độc lập của Việt Nam thôi thúc các dân tộc thuộc địa đứng lên giành độc lập, xóa bỏ chế độ thực dân kiểu cũ và thực dân kiểu mới, mở ra kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hòa bình và độc lập dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội đó là giá trị nhân loại của cách mạng tháng Tám.

Kỷ niệm 75 năm cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2.9, ôn lại truyền thống cách mạng vẻ vang, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước theo con đường đổi mới, giữ vững độc lập dân tộc và kiên định đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, hợp tác song phương và đa phương với phương châm Việt Nam là bạn với các quốc gia, các dân tộc trên thế giới, chúng ta lại càng ghi nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tự hào với Đảng quang vinh đã lãnh đạo đất nước làm nên kỳ tích cách mạng tháng Tám và tiếp tục phát huy giá trị của cuộc cách mạng vĩ đại đó vào sự nghiệp xây dựng một nước Việt Nam: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” để “sánh vai cùng cường quốc năm châu” như mong muốn của Bác Hồ.

TS. Đặng Duy Báu