Tình hữu nghị được dự báo bởi một nhà văn hoá

BHG - Lịch sử quan hệ quốc tế dường như chưa từng có 2 dân tộc cách xa nhau nửa vòng trái đất mà lại tạo dựng được mối liên hệ, tình hữu nghị thuỷ chung, trong sáng, hết lòng giúp đỡ nhau như Việt Nam – Cuba. Các bạn Cuba có lý khi cho rằng, mối tình hữu nghị keo sơn ngày nay giữa 2 quốc gia đã được nhà yêu nước – nhà tư tưởng kiệt xuất – nhà văn hoá lớn Hôsê Mácti (José Martí, 1835 – 1895)dự báo từ thế kỷ 19. Nung nấu lý tưởng giải phóng đất nước Cuba khỏi chế độ thực dân Tây Ban Nha, ông đã bôn ba đến hầu hết các nước châu Mỹ, tới nhiều thủ đô ở châu Âu để quan sát, nghiên cứu, tìm đường cứu nước. Về Hoa Kỳ, ông có nhận xét: “Tôi đã sống trong bụng con quỷ, nên biết hết gan ruột của nó”!

Mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Cuba ngày càng bền chặt. Ảnh: anninhthudo.vn

Đến thủ đô Pari hoa lệ, Hôsê Mácti tới thăm triển lãm về các thuộc địa của Pháp. Cho dù triển lãm có mang ý tưởng của kẻ thống trị, song ông vẫn nhìn hiện thực bằng con mắt của một nhà cách mạng. Thăm gian triển lãm về xứ thuộc địa An- Nam, nói chuyện với với những người dân ở đó, ông rất cảm tình và mến phục.

Tình cảm ấy được thể hiện trong tác phẩm “Một cuộc dạo chơi qua đất nước An – Nam (tiếng Tây Ban Nha: Un paseo por la tierra de los anamitas), dưới dạng truyện ký, được đăng trên tạp chí Tuổi Vàng (Edad de orro) dành cho trẻ em Mỹ Latinh do ông sáng lập và làm chủ bút. Tác giả khâm phục lịch sử đấu tranh kiên cường, bất khuất của người An – Nam chống kẻ thù Phương Bắc truyền kiếp. Nói chuyện với những người dân An – Nam bình dị, họ bảo rằng: “Bây giờ người Pháp là chủ của chúng tôi, nhưng mai sau ai mà biết được”!

Suy từ đây, các bạn Cuba cho rằng, lãnh tụ tinh thần của họ đã tiên đoán đất nước An – Nam (Việt Nam ngày nay) sẽ được giải phóng, trở nên anh hùng. Về điều này, Chủ tịch Fidel Castro cũng đã nhận xét: “Hôsê Macti là người đặt nền móng cho tình hữu nghị Cuba – Việt Nam”.

Xu hướng của thời đại cũng như hoàn cảnh lịch sử của mỗi nước đã đưa Việt Nam và Cuba đến cùng chung lý tưởng, kề vai sát cánh bên nhau chống kẻ thù chung. Năm 1959, cách mạng Cuba thành công với đoàn quân của Tổng tư lệnh Fidel Castro tràn về giải phóng Thủ đô La Habana. Ngày 2.12.1960, Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao. Hơn 60 năm qua, nhân dân hai nước luôn kề vai sát cánh bên nhau, chia ngọt sẻ bùi và cùng nhau chiến thắng. Lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Cuba Fidel Castro đã nói lời như tạc vào lịch sử quan hệ ngoại giao thế giới: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến cả máu của mình”!

TS. Chu Huy Sơn