Hà Giang Dinh dưỡng hợp lý
00:11, 20/12/2006
Theo xếp loại của Tổ chức Y tế thế giới, tình trạng thiếu dinh dưỡng ở Việt Nam vẫn còn cao, đang là trở ngại cho sự phát triển thể chất và trí tuệ con người Việt Nam.
GS-TSKH Hà Huy Khôi, người có nhiều năm nghiên cứu về các vấn đề dinh dưỡng cho rằng: Người Việt Nam vốn không phải là giống người nhỏ bé, yếu ớt và trí tuệ kém cỏi về mặt di truyền. Tình trạng dinh dưỡng kém đã hạn chế các tiềm năng đó. Nhiều nghiên cứu cho thấy cải thiện điều kiện dinh dưỡng trong thời kỳ bào thai và hai năm đầu tiên của cuộc đời có ảnh hưởng tích cực đến phát triển trí tuệ hơn là tác động vào các thời kỳ thanh thiếu niên (từ 11 đến 24 tuổi).
Nghèo và thiếu kiến thức là hai nguyên nhân cơ bản của đói và thiếu dinh dưỡng. Do đó, điều kiện đầu tiên để có an ninh dinh dưỡng là bảo đảm an ninh lương thực, nhất là an ninh thực phẩm hộ gia đình. Nghĩa là thực phẩm không bị khan hiếm, ổn định trong năm và người nghèo cũng mua được.
Yếu tố thứ hai trong an ninh dinh dưỡng là bảo vệ sức khỏe, ở trẻ em là các hoạt động chăm sóc bà mẹ khi có thai, nuôi con bằng sữa mẹ, phòng, chống các bệnh nhiễm khuẩn và suy dinh dưỡng; ở người lớn là xây dựng một lối sống lành mạnh, cả về ăn uống... Những đối tượng có nguy cơ cao là bà mẹ, trẻ em, người già, người tàn tật, nhưng cần quan tâm đặc biệt đến trẻ em trước tuổi đi học và những năm đầu đến trường vì tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe kém ở lứa tuổi này liền liên quan đến tỷ lệ trẻ em đến lớp, bỏ học và năng lực học tập. Nuôi con bằng sữa mẹ là hành vi thể hiện đầy đủ nhất khái niệm chăm sóc cả về dinh dưỡng (sữa mẹ là thức ăn cân đối nhất), y tế (sữa mẹ có nhiều kháng thể) và tình cảm (sự âu yếm hai chiều giữa mẹ và con). Nuôi con bằng sữa mẹ và làm thế nào để người mẹ có đủ sữa nuôi con là nội dung hoạt động đầu tiên và quan trọng nhất của chương trình phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em, thiếu vi chất dinh dưỡng và thiếu vitamin A.
Một thời gian dài, người ta vẫn xem các dạng thiếu dinh dưỡng vừa phải dẫn đến tình trạng thấp bé, nhẹ cân ở trẻ em, vóc người nhỏ bé ở người lớn là chuyện bình thường ở một nước nghèo, không có hậu quả xấu. Nhưng những nghiên cứu và quan sát gần đây ở nhiều nơi trên thế giới đã đem lại một cách nhìn mới về vấn đề này.
Người ta nhận thấy trẻ em ở các nước kém phát triển nếu được nuôi dưỡng đầy đủ, hợp vệ sinh sẽ có tốc độ phát triển không khác với tiêu chuẩn quốc tế và các chế độ ăn bổ sung cho bà mẹ và trẻ em nghèo đã làm giảm hẳn số trẻ sơ sinh nhẹ cân, tăng phát triển thể lực và trí tuệ của trẻ em một cách rõ rệt. Hơn nữa, so với trẻ em bình thường, tỷ lệ tử vong ở trẻ suy dinh dưỡng nhẹ tăng gấp hai lần, ở trẻ suy dinh dưỡng vừa tăng gấp sáu lần và tăng gấp mười lần ở trẻ suy dinh dưỡng nặng.
Trong các bệnh thiếu do thiếu vi chất dinh dưỡng, ngoài protein năng lượng, các bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng do thiếu i-ốt, thiếu vitamin A và thiếu sắt cũng là các vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng thời kỳ chuyển tiếp.
Bên cạnh tình trạng suy dinh dưỡng còn cao thì đã xuất hiện và gia tăng tình trạng thừa cân, béo phì ở một số trẻ em, tập trung ở các thành phố lớn. Một kết quả nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng cho thấy: Có khoảng 5% học sinh mẫu giáo; 10 đến 20% học sinh tiểu học ở Việt Nam bị thừa cân, béo phì. Số lượng trẻ dưới mười tuổi đã cao khoảng 145 cm và nặng tới 45- 46 kg, bằng một học sinh THPT cao khoảng 160 cm đã không còn hiếm gặp ở các thành phố lớn. Trẻ thừa cân, béo phì dễ dẫn đến các bệnh như: tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn đường huyết, tiểu đường, bệnh mạch vành... ngoài ra hệ xương, khớp của trẻ em chưa phát triển vững chắc đã phải gánh một khối lượng cơ thể quá nặng dễ gây ra các bệnh có liên quan về xương, khớp. Ðáng chú ý, các nghiên cứu cũng đã chứng minh trẻ nuôi nhân tạo hay béo phì hơn trẻ nuôi bằng sữa mẹ. Nhiều bà mẹ quá quan tâm, bồi dưỡng cho con, nghĩ con ăn càng nhiều chất bổ (thường là thức ăn nhiều protein, lipid: thịt, trứng, bơ...) càng tốt, nhanh lớn, nặng cân. Nhưng điều đó không đúng, trẻ em cần được nuôi dưỡng một cách khoa học để phát triển đúng quy luật, phù hợp với tiềm năng và di truyền của nó.
(Theo nhandan.com.vn)
Ý kiến bạn đọc