Nhu cầu bố trí dân cư thuộc đối tượng 193 trên địa bàn tỉnh

HGĐT- Hà Giang là một tỉnh miền núi nên có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự ổn định dân cư trên địa bàn: Địa hình bị chia cắt mạnh bởi nhiều đồi, núi cao, sông suối cộng với thời tiết diễn biến phức tạp dẫn đễn những hậu quả nặng nề về lũ lụt, sạt, lở đất; tình hình phân bố dân cư biên giới còn nhiều bất cập; tình trạng di dịch cư tự vẫn còn xảy ra...

Trong những năm qua, nhằm ổn định dân cư, tỉnh ta đã triển khai, thực hiện các chương trình, dự án bố trí, sắp xếp lại dân cư cho ổn định như: Chương trình di dân phát triển kinh tế mới; Dự án 773 và kinh tế mới; Chương trình 134, 135; chương trình giãn dân nội vùng và các dự án định canh định cư...Tuy nhiên, do sự biến đổi của khí hậu toàn cầu, tình hình thiên tai những năm gần đây xảy ra thường xuyên, đe doạ trực tiếp đến tính mạng, tài sản của các hộ dân ở ven sông, ven suối, cạnh núi cao. Một số vùng khó khăn về đời sống vì thiếu đất sản xuất, nước sịnh hoạt, cơ sở hạ tầng. Ngoài ra còn nhiều hộ dân sinh sống ở các vùng quản lý nghiêm ngặt của rừng đặc dụng và xung yếu cần được tái định cư...

Nhằm giải quyết những yêu cầu trên, tỉnh ta đã xây dựng “Quy hoạch tổng thể bố trí dân cư trên địa bàn tỉnh Hà Giang” theo Quyết định 193/2006/TTg của Thủ tướng Chính phủ. Quy hoạch là cơ sở để lập các dự án chi tiết, bố trí kinh phí hàng năm cho tỉnh trong chương trình của Chính phủ giai đoạn 2008- 2009 và định hướng đến năm 2015. Đồng thời làm cơ sở cho việc sắp xếp, ổn định dân cư, đảm bảo ổn định đất ở, đất sản xuất, tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, bảo vệ môi trường sinh thái trên địa bàn tỉnh.

Quy hoạch, bố trí dân cư đó là: Việc bố trí, sắp xếp lại phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế, xã hội, quy hoạch cơ sở hạ tầng, quy hoạch sử dụng đất đai của tỉnh và phù hợp với quy hoạch bố trí sắp xếp dân cư chung của Chính phủ; ưu tiên cho các vùng có nguy cơ phải di chuyển cao, kết hợp đồng bộ các biện pháp, tận dụng khai thác triệt để các cơ sở hiện có, lồng ghép các nguồn lực trên địa bàn để bố trí sắp xếp xen ghép trong từng địa phương là chủ yếu, kết hợp xây dựng các khu tái định cư tập trung; giải quyết ổn định dân cư một cách đồng bộ, theo hướng lâu dài, ngoài việc cấp đất ở, đất sản xuất cho các hộ, cần phải đầu tư về cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, đời sống, văn hoá xã hội đảm bảo các khu tái định cư phải có điều kiện bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, phù hợp với phong tục tập quán của từng dân tộc, từng địa phương; bố trí, sắp xếp ổn định dân cư gắn với khai thác tốt tiềm năng đất đai, lao động tại mỗi vùng, gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn nhằm giải quyết việc làm, thu nhập cho các hộ gia đình, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống, hoà nhập với cộng đồng. Việc bố trí dân cư chủ yếu thực hiện trên địa bàn trong xã, trường hợp thật cần thiết mới sắp xếp từ xã nọ đến xã kia trong địa bàn 1 huyện hoặc huyện nọ sang huyện kia. Đối với các điểm tái định cư tập trung cần đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng theo tiêu chí nông thôn mới.

Theo số liệu điều tra, khảo sát thực tế, cũng như căn cứ vào các chỉ tiêu phân loại theo Quyết định 193 của Thủ tướng Chính phủ cho thấy trên địa bàn tỉnh ta có các đối tượng cần phải di dời, ổn định cuộc sống đó là: Đối tượng nằm trong vùng thiên tai và có nguy cơ thiên tai; đối tượng khó khăn về đời sống; đối tượng dân cư biên giới; đối tượng nằm trong vùng xung yếu và rất xung yếu của rừng phòng hộ, khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng đặc dụng; đối tượng có nguy cơ di cư tự do hoặc đã di cư những không ổn định. Tổng số hộ được xác định thuộc đối tượng 193 toàn tỉnh là 18.830 hộ với khoảng 94.451 nhân khẩu, phân bố ở tất cả các huyện. Tuy nhiên, tuỳ từng điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và vị trí địa lý của các huyện, thị mà mức độ tập trung của các hộ thuộc đối tượng này có khác nhau. Các huyện có số lượng đối tượng đông như: Đồng Văn, 3.661 hộ; Hoàng Su Phì, 3.384 hộ; Yên Minh 3.155 hộ; Mèo Vạc 3.137 hộ; Xín Mần 1.528 hộ... Phân theo nhóm đối tượng: Đối tượng vùng đặc biệt khó khăn về đời sống có số lượng cao nhất với 12.979 hộ, chiếm 68,93 % tổng số hộ 193 trên địa bàn; đối tượng nằm trong vùng thiên tai và có nguy cơ thiên tai cao với 5.081 hộ, chiếm 26,98%; đối tượng sắp xếp, ổn định dân cư vùng biên giới 665 hộ; đối tượng nằm trong vùng xung yếu rừng phòng hộ 27 hộ; đối tượng có nguy cơ di cư tự do hoặc di cư nhưng không ổn định 88 hộ.

Quy hoạch tổng thể cũng đã xây dựng được các phương án bố trí, sắp xếp dân cư cho từng nhóm đối tượng một cách cụ thể. Đó là dự kiến bố trí các điểm dân cư tập trung, xen ghép và ổn định tại chỗ phân theo đối tượng; kế hoạch di chuyển; một số giải pháp thực hiện cụ thể; dự kiến vốn đầu tư...Do đối tượng cần bố trí, sắp xếp ổn định lại dân cư trên địa bàn tỉnh có số hộ lớn, liên quan tới nhiều đối tượng dân cư khác nhau, trải rộng trên các địa bàn khác nhau, có tỷ lệ lớn là đồng bào dân tộc nên dễ phát sinh những vấn đề nhạy cảm về đất đai, kinh tế, xã hội của nhân dân trong quá trình thực hiện khó giải quyết. Vì vậy phải có sự phối hợp đồng bộ của các cấp chính quyền, các ban, ngành có liên quan cùng tham gia tổ chức thực hiện.