Lớp học “đặc biệt” ngày dạy trẻ, đêm dạy già

BHG - Không đồng đều về lứa tuổi, mỗi người một gia cảnh khác nhau, nhưng ở tất cả họ đều có chung một ước mơ được biết chữ. Hiểu được mong muốn đó, lớp học “xóa mù chữ” được mở ra dành cho bà con các dân tộc trên địa bàn huyện Vị Xuyên.

Học viên lớp xóa mù chữ tại trường Tiểu Học B, xã Minh Tân trong giờ học.

Khi ánh nắng chiều tắt cũng là lúc các chị, các ông, các bà sắp xếp xong xuôi việc nương rẫy, bếp núc để cùng nhau đến lớp học chữ. Tại điểm trường thôn Đán Khao, xã Thượng Sơn, những tiếng đánh vần ê a, phép làm toán cộng, trừ của lớp học xóa mù chữ do các thầy cô Trường Phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) Tiểu học xã Thượng Sơn đứng lớp vang lên giữa không gian im ắng của núi rừng. Những đôi bàn tay chai sạn vốn chỉ quen cầm cuốc, tra ngô nay lại vụng về cầm bút tô từng nét chữ chưa tròn. Việc cầm bút đối với bà con dường như khó khăn hơn nhiều so với cầm cuốc làm rẫy hay thêu thùa, thế nhưng họ vẫn không ngừng cố gắng, bởi tất cả đều có chung một ước mơ là biết đọc, biết viết. Điều đặc biệt trong số đó nhiều học viên ngoài 50 tuổi, mắt đã kèm nhèm song vẫn khát khao đi học chữ.

Dù đã bước vào tuổi 63, nhưng ông Đặng Văn Thiết vẫn vượt hơn 5 km đường tối tăm, hiểm trở hăng hái đến lớp học với khát khao được biết chữ. Ông Thiết chia sẻ: Ngày trước nhà nghèo quá không được đi học, không biết chữ, mọi giao tiếp bị hạn chế, muốn quan tâm đến việc học hành của con cái cũng không thể. Khi biết lớp học này được mở, tôi đã quyết tâm đi học để thoát cảnh mù chữ. Trong quá trình tham gia học tập, tôi được thầy, cô dạy thêm kỹ năng sống, cách giao tiếp và tuyên truyền các đường lối, chính sách của Đảng, xóa bỏ các tập tục như tảo hôn, hôn nhân cận huyết, tang ma lâu ngày… nên ai ai cũng phấn khởi, vui mừng.

Lớp xóa mù tại điểm trường thôn Đán Khao, xã Thượng Sơn có tổng số 34 học viên, chủ yếu là bà con dân tộc Mông, Dao và Cờ Lao, sử dụng nhiều ngôn ngữ, phong tục, tập quán khác nhau, nên việc dạy chữ lại càng gian nan hơn với các giáo viên tham gia đứng lớp. Lớp kéo dài 3 tháng, duy trì đều đặn vào các buổi tối từ thứ 2 đến thứ 5 trong tuần. Để duy trì sĩ số lớp học, các thầy, cô giáo thường xuyên trao đổi với cán bộ thôn, cán bộ xã thực hiện tốt công tác dân vận giúp người dân tin tưởng, gần gũi, hiểu được việc học chữ rất có ích, từ đó xóa bỏ tâm lý e ngại, chịu khó đến lớp. Cùng với đó, vận động xin sách, vở, bút cho các học viên và hỗ trợ kinh phí theo chủ trương của Nhà nước để học viên đến lớp đầy đủ.

Cô giáo Trịnh Thị Liên, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học xã Thượng Sơn cho biết: “Ban ngày lên lớp dạy trẻ, tối về lại xóa mù cho các bậc phụ huynh, tuy nhiều áp lực và mệt mỏi, nhưng thấy bà con có mặt đầy đủ và tích cực học tập, tôi cảm thấy rất vui. Có rất nhiều trở ngại khi dạy lớp xóa mù, vì đa phần học viên lớn tuổi, việc nhận biết mặt chữ rất khó khăn. Những ngày đầu cầm bút còn cứng, nét chữ không rõ ràng, hầu như học viên nào cũng phải cầm tay rèn từng nét chữ. Khi tham gia lớp, phải nghiên cứu, xây dựng phương pháp giảng dạy làm sao ngắn gọn, xúc tích để học viên dễ nắm bắt theo kiểu truyền thống chứ không theo chương trình sách giáo khoa cải cách. Phần khác, để học viên không quên kiến thức, chúng tôi vừa giảng bài mới vừa kết hợp ôn tập bài cũ, tổ chức các trò chơi, đặt câu hỏi gắn liền với thực tế bà con nắm bắt nhanh hơn”.

Le lói những ánh đèn pin, rậm rịch những bước chân về điểm trường tiểu học, Nhà văn hóa thôn. Đó là hình ảnh quen thuộc của các lớp học đêm dành cho bà con dân tộc thiểu số tại huyện Vị Xuyên. Tan học các con trở về nhà nhường lớp học, bàn ghế, bảng phấn cho các bậc phụ huynh. Lớp xóa mù chữ đã giúp cho bà con biết đến con chữ, những phép tính căn bản nhất, giúp họ thuận lợi hơn trong công việc cũng như giao tiếp hàng ngày. Chị Giàng Thị Mỷ, thôn Tân Sơn, xã Minh Tân chia sẻ thêm: “Tham gia lớp một thời gian, tôi đã ghép vần đọc được một số từ đơn giản. Cảm ơn Đảng, Nhà nước luôn quan tâm dạy chữ cho những người lớn tuổi như chúng tôi, ngoài ra còn hỗ trợ tiền nữa, chúng tôi vui lắm”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, không có tri thức, hiểu biết, con người sẽ luôn lệ thuộc, bất lực trước những thế lực và sức mạnh cản trở sự phát triển. Bởi vậy, trong buổi nói chuyện với hơn 1,7 vạn đồng bào tại Quảng trường 26.3 khi Người lên thăm Hà Giang năm 1961, Người căn dặn: “Đồng bào phải cố gắng xóa nạn mù chữ, phải biết đọc, biết viết thì làm ăn mới tiến bộ”. Thấm nhuần lời dạy của Bác, trong những năm qua, tỉnh Hà Giang đặc biệt quan tâm, đầu tư phát triển toàn diện giáo dục và đào tạo, qua đó đạt nhiều thành tựu quan trọng. Đặc biệt, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xóa mù chữ và tái mù, BTV Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 26, ngày 17.4.2014 về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập; Kế hoạch số 282 của UBND tỉnh về triển khai Đề án “Xây dựng xã hội học tập” trên địa bàn tỉnh Hà Giang giai đoạn 2021 - 2030. Khắc sâu lời Bác căn dặn cũng như thực hiện hiệu quả Đề án xóa mù chữ của tỉnh, huyện Vị Xuyên luôn quan tâm đến công tác giáo dục, trong đó xóa mù chữ cho đồng bào là việc làm hết sức cần thiết.

Từ năm 2022 đến nay, huyện Vị Xuyên đã mở được 9 lớp với trên 200 học viên tham gia. Đồng chí Lê Thị Thuận, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện cho biết: “Thời gian qua, bên cạnh việc tích cực vận động bà con trong độ tuổi từ 15 - 60 tham gia học các lớp học xóa mù chữ và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ, Phòng chỉ đạo các trường cử các giáo viên có năng lực, nhiệt huyết dạy lớp xóa mù chữ vào các buổi tối trong tuần. Đến nay, các lớp học đã đem lại nhiều kết quả tích cực. Thời gian tới, Phòng tiếp tục phối hợp với các tổ chức chính trị, xã hội, cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tăng cường điều tra nhu cầu của người dân để mở các lớp giáo dục xóa mù chữ, giáo dục sau biết chữ”.

Những nét chữ đầy cố gắng vẫn còn thơm mùi mực, những tiếng đánh vần ngọng nghịu cứ văng vẳng bên tai, hình ảnh người thầy giáo, cô giáo miệt mài, tận tụy hướng dẫn những học viên của lớp học xóa mù chữ vẫn in đậm trong tôi. Vượt lên trên khó khăn, với nỗ lực “gieo chữ” của các ngành chức năng cùng sự quyết tâm của những “học sinh đặc biệt”, những ánh sáng từ những lớp học xóa mù chữ là cái đích để cải thiện cuộc sống, góp phần thay đổi tư duy của bà con vùng sâu, vùng xa.

Bài, ảnh: Thu Biên (Vị Xuyên)