Các địa phương không nên chạy theo phong trào!

BHG - Tháng 3 vừa qua, UBND tỉnh tổ chức 5 đoàn công tác kiểm tra, đánh giá 23 xã đạt chuẩn Nông thôn mới (NTM) từ năm 2014 - 2017 trên địa bàn 8 huyện, thành phố. Kết quả kiểm tra, chỉ có 7 xã duy trì được 19/19 tiêu chí, 16 xã đạt dưới 19 tiêu chí, thậm chí xã Mậu Duệ (Yên Minh) chỉ còn đạt 13/19 tiêu chí.

Đường bê tông thôn Đoàn Kết, xã Bạch Đích (Yên Minh) được đầu tư mang lại niềm vui cho người dân.

Các xã được kiểm tra, đánh giá gồm: Việt Lâm, Đạo Đức, Trung Thành, Phú Linh (Vị Xuyên), Phương Thiện, Phương Độ, Ngọc Đường (thành phố Hà  Giang), Đồng Yên, Tiên Yên, Quang Minh, Tân Quang, Vĩnh Phúc (Bắc Quang), Mậu Duệ, Phú Lũng (Yên Minh), Đông Hà (Quản Bạ), Khuôn Lùng (Xín Mần), Nậm Ty, Thông Nguyên (Hoàng Su Phì), Yên Hà, Bằng Lang, Xuân Giang, Vĩ Thượng (Quang Bình), Minh Ngọc (Bắc Mê).

Đoàn kiểm tra đánh giá: Từ khi đạt chuẩn đến nay, một số tiêu chí và chỉ tiêu của tiêu chí ở các xã có chiều hướng tăng về số lượng cũng như chất lượng, như: Tiêu chí Thủy lợi; Cơ sở vật chất văn hóa; Nhà ở dân cư; Lao động có việc làm, tổ chức sản xuất; Văn hóa, Hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật, thu nhập...

Tuy nhiên, sau khi được công nhận đạt chuẩn, nguồn kinh phí bố trí thực hiện duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí hạn hẹp; công tác tuyên truyền, vận động người dân tiếp tục tham gia xây dựng NTM, đặc biệt là chỉnh trang khuôn viên, vệ sinh môi trường nông thôn, huy động đóng góp gặp khó khăn; một số địa phương chưa thực sự quan tâm, tìm giải pháp phù hợp để khắc phục những hạn chế; những tiêu chí cần ít tiền hoặc không cần tiền chưa được quan tâm thỏa đáng, các tiêu chí cần vốn đầu tư chưa lồng ghép được các nguồn vốn hoặc huy động xã hội hóa để triển khai... dẫn đến việc nâng cao chất lượng các tiêu chí sau đạt chuẩn còn hạn chế.

Có thể thấy, 16 xã không duy trì được chuẩn, phần lớn nằm ở tiêu chí Thông tin - Truyền thông (9 xã), Quốc phòng và an ninh (8 xã). Các tiêu chí không đạt còn lại rơi vào: Trường học, Thu nhập, Hộ nghèo, Giao thông, Văn hóa, Cơ sở vật chất văn hóa và điện. Những tiêu chí không đạt được đánh giá do một số nguyên nhân khách quan, như: Với các xã được công nhận đạt chuẩn năm 2014 - 2016, được đánh giá theo Bộ tiêu chí cũ nay đánh giá theo Bộ tiêu chí mới dẫn đến tiêu chí Thông tin - Truyền thông không đạt do có 2 nội dung mới bổ sung là đài truyền thanh, hệ thống loa đến các thôn và xã có ứng dụng thông tin trong công tác quản lý điều hành. Hay tiêu chí Giao thông, Bộ tiêu chí cũ yêu cầu đường trục chính nội đồng đạt 50% trở lên, nhưng Bộ tiêu chí mới tăng lên 60% trở lên. Tiêu chí Thu nhập và hộ nghèo yêu cầu năm 2018 so với những năm trước cao hơn nhiều, đồng thời áp dụng chuẩn nghèo đa chiều nên 2 xã Mậu Duệ và Đông Hà không đạt…

Thực tế cho thấy, nguồn kinh phí đầu tư xây dựng NTM phần lớn được các huyện tập trung cho các xã nằm trong lộ trình đạt chuẩn từng năm. Vì vậy, hầu hết các xã sau khi đạt chuẩn không được bố trí nguồn lực đầu tư nâng cao các tiêu chí hoặc được bố trí rất thấp. Đối với các xã đạt chuẩn thuộc các huyện nghèo, quá trình xây dựng NTM đã huy động tối đa nội lực, sau khi hoàn thành do nguồn lực hạn chế nên khó tiếp tục huy động sức dân. Hơn nữa, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM và cấp ủy, chính quyền các địa phương chưa linh hoạt khi tỉnh có những thay đổi về chỉ tiêu đánh giá các tiêu chí NTM để định hướng chỉ đạo và sắp xếp nguồn lực…

Trước thực trạng trên, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh đã kiến nghị BCĐ tỉnh và UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, huyện, xã quan tâm, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đối với các xã đạt từ 16 - 18 tiêu chí phải hoàn thành 19/19 tiêu chí vào cuối năm 2019; đối với xã Mậu Duệ đạt 13/19 tiêu chí, Đông Hà đạt 16 tiêu chí và Vỹ Thượng đạt 15/19 tiêu chí phải hoàn thành 19/19 tiêu chí vào cuối năm 2020, nếu không đạt sẽ đề nghị UBND tỉnh rút Bằng công nhận xã đạt chuẩn NTM.

3 năm gần đây, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã quyết định thực hiện tiết kiệm 10% kinh phí chi thường xuyên của các cấp, ngành, đơn vị, địa phương dành nguồn lực cho xây dựng NTM. Điều đó cho thấy, tỉnh đặc biệt quan tâm tới xây dựng NTM. Vì vậy, các ngành và cấp ủy, chính quyền địa phương cần xác định xây dựng NTM gắn liền với sự phát triển của địa phương, đất nước, nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Xây dựng NTM không có đích đến cuối cùng, luôn cần đổi mới và phải ngày càng tốt hơn. Không nên chỉ là phong trào hô hào theo khẩu hiệu, bằng lòng với danh hiệu được trao!

Bài, ảnh: Trung Nhân