Thức ăn đường phố và bài toán an toàn vệ sinh thực phẩm

BHG- Thức ăn đường phố (TAĐP) và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) tuy không phải là vấn đề mới nhưng đang đặt ra bài toán nan giải đối với các ngành chức năng và toàn xã hội trong việc tìm cách giải quyết triệt để vấn đề này.

Một hàng bán đồ nướng tại Chợ thành phố Hà Giang.

Từ thực trạng nổi cộm...

Cùng với quá trình đô thị hóa, đáp ứng nhu cầu của con người; những quán ăn nhỏ, gian hàng di động bán các loại thức ăn, đồ uống trên vỉa hè mọc lên ngày càng nhiều. Với những ưu điểm như: Nhanh gọn, ngon, rẻ; các sản phẩm cũng ngày càng phong phú, đa dạng hơn. Từ những cốc chè thơm ngon với đủ các loại gia vị đến những ly trà sữa trân châu đủ vị kết hợp với các loại thạch xanh, đỏ,... đều có thể mua được với giá phải chăng. Vấn đề đặt ra là nguồn gốc nguyên liệu, quy trình chế biến có thật sự an toàn. Mặt khác, các quán ăn này có quy mô nhỏ cũng như việc tuân thủ các quy định về điều kiện ATVSTP đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, kinh doanh TAĐP theo Thông tư 30, của Bộ Y tế ban hành ngày 5.12.2012.

Có mặt tại một hàng bánh mỳ Doner kepbap (bánh mỳ kiểu Ý) trên đường Trần Hưng Đạo (T.P Hà Giang), chúng tôi nhận thấy cửa hàng rất đông khách. Vào các buổi sáng, nhiều bậc phụ huynh thường mua cho con em mình, ngoài ra, đây cũng là món ăn được rất nhiều bạn trẻ ưa chuộng. Trong quá trình làm bánh có sử dụng chiếc máy ép giòn bánh nhìn khá mất vệ sinh với lớp màng đen bám chặt do lâu ngày không được vệ sinh. Mặt khác, người bán hàng không hề sử dụng đến găng tay mà vô tư dùng tay trần để thực hiện. Dù theo quy định của Thông tư 30 có nêu rõ: “Người bán hàng phải mang trang phục sạch sẽ và gọn gàng; khi tiếp xúc trực tiếp với thức ăn, đồ uống ăn ngay phải dùng găng tay sử dụng 1 lần”.

Một món ăn đường phố khá phổ biến là các món nướng. Các cửa hàng thường tập trung gần các trường học, khu vui chơi... Tại một quán thịt nướng gần khu vực Trường THCS Minh Khai (T.P Hà Giang), các xiên thịt nướng đủ loại từ thịt bò, thịt lợn, dạ dày, chân gà, xúc xích, chả mực... Với giá chỉ từ 5 nghìn đồng/xiên, cả học sinh đến người lớn đều rất ưa chuộng món ăn này mà không mấy quan tâm đến vấn đề ATVSTP. Theo quan sát, quán này không có tủ bảo quản thức ăn, các xiên thịt được chuẩn bị sẵn từ trước và đựng trong những thùng xốp để giữ lạnh. Khi khách hàng yêu cầu thì đem ra nướng; các thực khách chỉ việc thưởng thức mà không hề biết những nguyên liệu được sử dụng có nguồn gốc từ đâu, được tẩm ướp những gì và đã để trong bao lâu. Cộng thêm quán nằm ngay cạnh đường, khói bụi từ xe cộ, cùng với nắng nóng là điều kiện để vi sinh vật có thể xâm nhập.

... đến gian nan tìm hướng giải quyết.

Thông tư 30, ngày 5.12.2012 được Bộ Y tế ban hành thể hiện quyết tâm trong việc siết chặt quản lý, hướng dẫn đối với các chủ kinh doanh TAĐP, hướng đến nâng cao chất lượng ATVSTP. Tuy nhiên, sau 5 năm thực hiện, theo đánh giá Thông tư vẫn chưa thật sự đi vào cuộc sống. Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Trân, Phó Chi Cục trưởng Chi cục ATVSTP tỉnh, cho biết: “Thực hiện sự chỉ đạo của Sở Y tế, Chi cục đã phối hợp tuyên truyền, phổ biến đến các hộ kinh doanh TAĐP trên địa bàn tỉnh nắm rõ và thực hiện Thông tư. Tuy nhiên, việc tuân thủ còn phụ thuộc vào ý thức của người kinh doanh. Mặt khác, có mối liên hệ với nhận thức của người tiêu dùng trong việc nâng cao cảnh giác, nhận thức. Bởi, khi có kiến thức, người tiêu dùng sẽ nhận biết được và hạn chế, không sử dụng những loại TAĐP có biểu hiện thiếu vệ sinh. Ngược lại, các chủ kinh doanh sẽ phải tuân thủ các quy định an toàn thực phẩm để duy trì hoạt động”.

Cùng với tiếp tục thực hiện Thông tư 30 và các văn bản, quy định khác, tỉnh ta đang tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các mô hình điểm kiểm soát điều kiện ATVSTP đối với kinh doanh TAĐP. Đầu năm 2017, Sở Y tế đã chỉ đạo thực hiện mô hình điểm về dịch vụ ăn uống và TAĐP an toàn tại phường Trần Phú (T.P Hà Giang). Với các hoạt động là: các chủ hộ kinh doanh ký cam kết, được tập huấn nâng cao kiến thức, tuyên truyền, giáo dục; mở các đợt kiểm tra về ATVSTP... Qua đó, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và cơ sở để nhân rộng mô hình ra toàn tỉnh.

 PHẠM HOAN