Cần xử lý triệt để tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường tại các điểm mỏ ở Ngọc Minh

BHG- Xã Ngọc Minh (Vị Xuyên) là nơi đầu nguồn dòng suối Sảo, hiện có tới 7 điểm mỏ khai thác Man-gan đang “đóng chân” trên địa bàn. Dòng suối này trước đây cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất cho hàng nghìn hộ dân sống dọc theo dòng chảy qua địa phận xã Bạch Ngọc (Vị Xuyên) và xã Kim Ngọc (Bắc Quang); nhưng từ khi các điểm mỏ đi vào khai thác, dòng suối Sảo trong xanh biến thành dòng suối đục ngầu khi hàng ngày phải hứng chịu hàng trăm tấn nước, bùn thải đổ ra từ các điểm mỏ. Điều đáng nói, mặc dù các cấp chính quyền và người dân trong khu vực chịu ảnh hưởng đã nhiều lần “kêu cứu” nhưng tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường tại các điểm mỏ vẫn chưa được xử lý triệt để.

Một lượng lớn bùn thải tại điểm mỏ Man-gan thôn Tân Bình, xã Ngọc Minh của Công ty cổ phần Thiên Hàm được đổ ra bờ suối. (Ảnh chụp sáng 14.8).

Suối Sảo lại... “kêu cứu”

Những ngày vừa qua, trên địa bàn tỉnh xuất hiện nhiều trận mưa lớn kéo dài. Cũng từ đó mà dòng suối Sảo tiếp tục hứng thêm lượng nước, bùn thải ầm ầm đổ ra từ các điểm mỏ khai thác Man-gan ở Ngọc Minh. Từ đầu nguồn đến hạ lưu suối Sảo trọn một màu vẩn đục. Theo phản ánh của người dân, phóng viên đã trực tiếp có mặt tại một số điểm mỏ trên địa bàn để ghi nhận sự việc.Qua quan sát, hầu hết các điểm mỏ đều xảy ra tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường. Tại điểm mỏ thôn Bản Sám, xã Ngọc Minh của Công ty TNHH Tường Phong hiện đang thực hiện các thủ tục đóng cửa mỏ. Mặc dù thực hiện theo Đề án đóng cửa mỏ và dừng các hoạt động khai thác nhưng thời điểm phóng viên có mặt (sáng 14.8), một loạt máy móc của điểm mỏ vẫn đang hoạt động. Theo anh Hoàng Văn Vương, quản lý điểm mỏ cho biết: “Hiện Công ty chỉ đang tận thu và cho chạy bảo dưỡng máy. Bên cạnh đó, do quá trình đào đắp trước đây nên hiện tại khối lượng bùn thải vẫn còn nhiều; mặc dù Công ty đã thiết kế hệ thống xử lý qua 3 ao nước để lắng, lọc nhưng vì các trận mưa lớn nên xảy ra tình trạng đất, đá tràn ra môi trường. Phía Công ty cũng đã chủ động khắc phục bằng việc ngăn dòng nước thải, nạo vét bùn đất ở các điểm tràn”. Có điều, theo ghi nhận của phóng viên và phản ánh của người dân, quá trình tận thu và bảo dưỡng máy của điểm mỏ này diễn ra liên tục nên tình trạng xả thải ra môi trường vẫn chưa dừng lại.

Cũng giống tình trạng trên, điểm mỏ Man-gan của Công ty cổ phần Thiên Hàm, thôn Tân Bình, xã Ngọc Minh đang dừng hoạt động để chờ bàn giao cho công ty mới. Tuy nhiên, các ao lắng, lọc chứa bùn thải gần như đã đầy. Một khối lượng lớn bùn được đổ tràn ra mép dòng suối Sảo mà theo như khẳng định của phía Công ty, số bùn này nhằm mục đích tránh sạt lở cho đoạn đường dẫn vào điểm mỏ và tránh vỡ ao lắng, lọc. Thế nhưng, điều đáng lo ngại chính là chỉ sau cơn mưa lớn, lượng bùn thải này lại chảy trực tiếp xuống đầu nguồn suối Sảo.

Xuôi theo dòng suối, chúng tôi về xã Bạch Ngọc, nơi được xem là địa bàn chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ việc xả thải của các điểm mỏ. Anh Vương Quốc Toại, Trưởng thôn Diếc, xã Bạch Ngọc cho biết: Suối Sảo là nơi cung cấp nguồn nước sinh hoạt, nước sản xuất chính cho gần 130 hộ dân trong thôn và hàng trăm hộ dân ở các thôn lân cận. Do quá trình xả thải của các điểm mỏ ở xã Ngọc Minh nên đến nay nước suối Sảo không thể sử dụng sinh hoạt. Đồng thời, trên 60 ha ruộng lúa trên địa bàn cũng chịu ảnh hưởng nặng nề, bởi trong nước quá nhiều bùn, đất và loại bùn, đất này khi vào ruộng sẽ tạo nên bề mặt khô cứng làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát triển của cây lúa. Nhiều lần người dân đề nghị các Công ty khai thác quặng ngừng xả thải trực tiếp ra môi trường nhưng không có kết quả và dòng suối Sảo vẫn đang hàng ngày phải... “kêu cứu”.

Nước, bùn thải ở điểm mỏ Man-gan Đội 2, thôn Tân Bình, xã Ngọc Minh của Công ty cổ phần Việt Bắc chảy trực tiếp ra suối Sảo. (Ảnh chụp sáng 14.8).

Cần có giải pháp xử lý triệt để

Thực tế, hiện nay trên địa bàn xã Ngọc Minh, trong số 7 điểm mỏ thì chỉ có 3 điểm mỏ đang hoạt động và 1 điểm mỏ đang thực hiện đóng cửa. Khi tiến hành khai thác, các điểm mỏ đã có cam kết thực hiện nghiêm các quy định bảo vệ môi trường. Dù vậy, với tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường như hiện nay và thậm chí những điểm mỏ dừng hoạt động khai thác nhưng không cải tạo, phục hồi môi trường thì người gánh hậu quả cuối cùng vẫn là người dân sống dọc theo dòng suối Sảo.

Trong các buổi Đoàn thanh tra của UBND tỉnh đi kiểm tra tại các điểm mỏ đều cho thấy, hầu hết các điểm mỏ đều có các lỗi vi phạm về thực hiện các công trình bảo vệ môi trường; các công trình giảm thiểu tác động môi trường. Theo đó, trong ngày 4.4.2017, Đoàn thanh tra đã kiểm tra thực địa mỏ Man-gan của Công ty cổ phần Việt Bắc ở Đội 2, thôn Tân Bình, xã Ngọc Minh cho thấy: Mỏ đã dừng hoạt động khai thác từ năm 2014 (theo báo cáo của Công ty) nhưng các tầng khai thác không rõ ràng, có hiện tượng sạt lở bờ tầng khai thác; khu vực khai trường không có hệ thống thoát nước mặt; các công trình cải tạo, phục hồi môi trường chưa thực hiện. Cũng giống tình trạng này, một số điểm mỏ trên địa bàn xã Ngọc Minh đã mắc nhiều lỗi vi phạm các quy định trong hoạt động khai thác và không thực hiện theo cam kết.

Thực tế cho thấy, sau khi chỉ ra các lỗi vi phạm, phía Đoàn thanh tra của UBND tỉnh đã có những yêu cầu các Công ty khẩn trương xử lý, đảm bảo các quy định. Tuy nhiên, việc khắc phục của các điểm mỏ lại quá chậm, thậm chí không thực hiện. Qua tìm hiểu nguyên nhân ở một số điểm mỏ có tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường, ngoài một số đường dẫn thải bị hư hại thì chủ yếu do các ao lắng, lọc đã đầy; việc xử lý của các Công ty không kịp thời dẫn đến nước thải chảy tràn rồi xả trực tiếp ra suối Sảo. Thiết nghĩ, các ngành chức năng cần sớm có giải pháp quyết liệt, đặc biệt xử lý triệt để các điểm mỏ có tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường, giải tỏa những bức xúc trong nhân dân.

K.TIẾN - DUY TUẤN