Chủ động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

BHG- HIV/AIDS đã trở thành một đại dịch lan rộng khắp toàn cầu, gây ra những hệ lụy, gánh nặng xã hội vô cùng lớn. Ở tỉnh ta, số phụ nữ nhiễm HIV/AIDS chiếm 30,7% và đa số trẻ em bị lây nhiễm HIV từ người mẹ trong quá trình mang thai, chuyển dạ và cho con bú. Để đảm bảo sự phát triển cho thế hệ tương lai, công tác dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con là việc làm hết sức quan trọng, cần sự quan tâm, vào cuộc của cả cộng đồng.

Bác sỹ tư vấn cho phụ nữ mang thai làm xét nghiệm tự nguyện tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh.

Theo thống kê mới nhất của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS, hiện nay trên địa bàn toàn tỉnh có 643 người nhiễm đang được quản lý, nâng lũy tích nhiễm HIV lên 1.593 người. Trong đó, lũy tích chuyển AIDS là 1.054 người, lũy tích tử vong do AIDS là 441 người. Có 125/195 xã, phường có người nhiễm HIV, tỷ lệ nhiễm đối với nam giới chiếm 69,3%, với phụ nữ là 30,7%. Quá trình tiến triển  HIV ở phụ nữ cũng tương tự như ở nam giới. Tuy nhiên, nhiễm HIV ở phụ nữ còn ảnh hưởng đến sức khoẻ sinh sản, người mẹ mang thai nhiễm HIV có thể truyền sang con. Tỷ lệ lây nhiễm sang con nếu không có sự can thiệp sẽ từ 30-45%, nếu được điều trị dự phòng bằng thuốc chống HIV ngay từ tuần thứ 28, thì khả năng lây nhiễm từ mẹ sang con giảm xuống còn từ 2-8%.

Trước thực tế này, đặt ra những thách thức trong việc giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV trong nhóm phụ nữ mang thai, giảm số trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ. Theo Bác sỹ Phạm Thị Kim Dung, Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh cho biết công tác dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con được trung tâm rất quan tâm và là nhiệm vụ đặt lên hàng đầu. Trước đây, phần lớn phụ nữ mang thai phát hiện nhiễm HIV chủ yếu đã vào giai đoạn muộn, gây khó khăn trong công tác điều trị cho người mẹ và trẻ em. Tuy nhiên, nhờ đẩy mạnh các hoạt động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã giúp đa số người dân hiểu rõ và biết được những lợi ích của chương trình này. Năm 2005, hoạt động xét nghiệm HIV tự nguyện được tiến hành và ngày càng được mở rộng, làm giảm nhiễm HIV/AIDS ở phụ nữ mang thai. Cũng theo Bác sỹ Phạm Thị Kim Dung, năm 2007 đến nay, toàn tỉnh hơn 100 phụ nữ mang thai nhiễm HIV, trong đó có hơn 80 trường hợp được điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Kết quả xét nghiệm có 64 trẻ trên 18 tháng tuổi được sinh ra từ người mẹ nhiễm HIV đều âm tính với HIV.

Hiện nay, hoạt động điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con được duy trì 100% ở các huyện, thành phố. Trong 6 tháng đầu năm 2017, có 5.123 phụ nữ được tư vấn, xét nghiệm HIV. Trong đó, phát hiện 4 trường hợp dương tính với HIV và đang được theo dõi liên tục, thực hiện đúng quy trình nhằm làm giảm tới mức thấp nhất nguy cơ lây nhiễm HIV cho trẻ. Đồng thời, theo dõi và đưa ra các quyết định can thiệp phù hợp có hiệu quả cao như: can thiệp trước sinh, can thiệp trong khi sinh và can thiệp sau sinh.

Với đặc thù là tỉnh vùng cao, địa bàn rộng, trình độ nhận thức của một bộ phận nhân dân còn thấp nên công tác tuyên truyền được Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh đẩy mạnh thực hiện. Với việc đa dạng hóa các loại hình như truyền thông trực tiếp tại các phiên chợ, nhà văn hóa thôn; qua đó cung cấp những kiến thức cơ bản về phòng, chống  HIV/AIDS, hướng dẫn xử lý khi phơi nhiễm HIV. Trong 6 tháng đầu năm 2017, đã thực hiện tuyên truyền tại các xã vùng sâu, vùng xa, khu vực cửa khẩu, biên giới cho 4.016 lượt người. Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động phụ nữ mang thai và những phụ nữ có nguy cơ lây nhiễm HIV đến các cơ sở y tế để được tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện. Tổ chức tư vấn, xét nghiệm tại 9 xã với 249 mẫu xét nghiệm lưu động. Lực lượng nhân viên tiếp cận cộng đồng thường xuyên tiếp cận các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm để tư vấn, khuyến khích họ đi xét nghiệm tự nguyện, cung cấp bao cao su, bơm kim tiêm miễn phí.

Trong tháng cao điểm Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con năm 2017, diễn ra từ ngày 1.6- 30.6 với chủ đề “Hướng tới loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con”, trên địa bàn toàn tỉnh đã diễn ra nhiều hoạt động nhằm đẩy mạnh sự tham gia của các cấp, các ngành. Nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản; đặc biệt là phụ nữ mang thai, người dân sống ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc ít người. Các hoạt động truyền thông về lợi ích của tiếp cận sớm dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai trong những tháng đầu của thai kỳ và các can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con hiệu quả...

Không may mắc phải “căn bệnh thế kỷ” nhiều người mất đi nghị lực, niềm tin vào cuộc sống, tuy nhiên nhờ việc dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã thắp lên niềm hy vọng cho nhiều gia đình có cơ hội sinh ra những đứa con khỏe mạnh; cho họ thêm nghị lực để vượt qua mặc cảm bệnh tật, được thực hiện thiên chức thiêng liêng của người mẹ.

PHẠM HOAN