Phát triển du lịch cộng đồng - Cần sự vào cuộc của người dân

HGĐT- 6 tháng đầu năm, tỉnh ta đón trên 100 nghìn lượt khách du lịch, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước; doanh thu từ dịch vụ - du lịch đạt 75 tỷ đồng.

Sinh hoạt văn hóa tại chợ phiên, nét đẹp văn hóa của người Hà Giang.

Đầu tư đúng hướng

So với các địa phương trong cả nước, việc tìm lối đi, lựa chọn hướng đầu tư phát triển du lịch của tỉnh gặp nhiều khó khăn. Trước hết, khoảng cách địa lý giữa Hà Giang với các trung tâm kinh tế lớn, hệ thống giao thông nối các vùng, miền duy nhất chỉ có đường bộ nên rất khó hình thành liên kết vùng, liên kết tua du lịch. Đặc điểm cấu tạo địa chất của Hà Giang chủ yếu là đồi, núi, nếu chọn con đường phát triển du lịch theo hướng đầu tư xây dựng các khu vui chơi, nghỉ dưỡng hiện đại thì rất khó cạnh tranh với những điểm du lịch như Sa Pa (Lào Cai), Tam Đảo (Vĩnh Phúc)… Nhiều du khách nói họ đi hàng trăm ki - lô - mét đường đồi núi đến Hà Giang không phải để nghỉ trong những khu du lịch sang trọng, được tận hưởng những dịch vụ hoàn hảo, tiện nghi của cuộc sống hiện đại. Hà Giang hấp dẫn họ, vẫy gọi họ ở những nét hoang sơ của cảnh sắc, sự độc đáo trong sinh hoạt văn hoá của người dân bản địa. Những cung đường quanh co, uốn lượn trên mây, một vùng Cao nguyên đá rộng lớn với rừng đá xám kỳ vĩ, một đỉnh Mã Pì Lèng đệ nhất hùng quan nơi cực Bắc, một bản làng với những ngôi nhà sàn đơn sơ mờ ảo trong sương sớm…luôn là đích đến của du khách. Nhưng đặc biệt hơn, hấp dẫn hơn chính là nét sinh hoạt văn hoá độc đáo, giàu tính bản địa của các dân tộc sinh sống trên mảnh đất Hà Giang. Tôi đã nhiều lần chứng kiến du khách đến từ nơi phồn hoa đô hội mải mê khám phá những buổi chợ phiên của đồng bào vùng cao. Từ cách người dân trao đổi hàng hoá, đến sắc màu sặc sỡ trên trang phục của phụ nữ, rồi những chảo thắng cố bốc hơi nghi ngút giữa chợ, cách uống rượu của người vùng cao luôn cuốn hút du khách.

Bao thế hệ người Hà Giang luôn khát khao xây dựng, phát triển hình ảnh của mảnh đất tột Bắc. Và định hướng phát triển du lịch cộng đồng, du lịch khám phá, du lịch mạo hiểm bước đầu đã khẳng định nét riêng của Hà Giang. Hình thức du lịch cộng đồng không mới, nhiều du khách đến Hà Giang vẫn ngạo nghễ phóng trên những chiếc xe Minks, xuống các bản, làng, ngao du chợ phiên, ngao du xóm núi nhưng để đưa vào quy hoạch, có chiến lược, định hướng cụ thể thì mới được đặt ra mấy năm gần đây. Trong một cuộc hội thảo về du lịch cộng đồng tổ chức tại Hà Giang, ông Đào Duy Tuấn - Viện nghiên cứu phát triển du lịch khẳng định: Hà Giang là địa chỉ du lịch hấp dẫn, bổ ích đối với du khách. Ngoài những thắng cảnh hùng vĩ như đỉnh Tây Côn Lĩnh, thác bay, Cổng trời Quản Bạ, Cột cờ Lũng Cú…Hà Giang còn là mảnh đất giàu bản sắc, người dân còn lưu giữ được nhiều sinh hoạt văn hoá độc đáo. Với khoảng 17 lễ hội của đồng bào các dân tộc đang được khôi phục, bảo tồn và phát huy đã thu hút lượng lớn du khách đến Hà Giang. Ông Nguyễn Văn Trấn, Tổng Giám đốc Công ty liên doanh du lịch APEX cho biết: Hà Giang hội tụ đầy đủ các điều kiện để phát triển du lịch cộng đồng. Sức hấp dẫn của Hà Giang là không gian, tính đặc sắc và sự nguyên sơ, phong phú của cộng đồng dân cư, rất nhiều làng, bản có thể đưa vào quy hoạch, phát triển thành các làng văn hoá du lịch cộng đồng. Những nếp nhà sàn đơn sơ của đồng bào các dân tộc, cuộc sống, sinh hoạt thanh bình ở làng quê có sức hút rất lớn đối với du khách.

Thiếu tính chuyên nghiệp

Đi du lịch theo hình thức du lịch cộng đồng được nhận định vừa thân thiện với môi trường, tiết kiệm cho du khách, vừa giúp người dân bản địa biết quý trọng, bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của dân tộc. Thực hiện định hướng phát triển du lịch của tỉnh, nhiều làng văn hoá du lịch được hình thành như: Làng văn hoá du lịch dân tộc Tày thôn Tha xã Phương Độ (thị xã Hà Giang); làng văn hoá dân tộc Dao thôn Nậm An xã Tân Thành (Bắc Quang); làng văn hoá du lịch dân tộc Dao thôn Làng Giang, Giàng Thượng, Phìn Hồ, Nậm Hồng - xã Thông Nguyên (Hoàng Su Phì)… Các làng văn hoá du lịch được xây dựng, đi vào hoạt động bước đầu đã trở thành điểm dừng chân của du khách, góp phần quan trọng trong việc thu hút khách du lịch đến Hà Giang. Trong 6 tháng đầu năm, các ngành sản xuất, kinh doanh đều bị ảnh hưởng của suy thoái kinh tế, riêng ngành du lịch vẫn tăng trưởng.

Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là doanh thu từ hoạt động du lịch rất thấp, 6 tháng đạt 75 tỷ đồng, chiếm phần rất nhỏ trong tổng thu ngân sách của tỉnh. Lượng khách đến Hà Giang nhiều nhưng chi phí tại những điểm du lịch rất thấp. Du lịch Hà Giang vẫn nặng tính bao cấp, khách đến nhiều nhưng chủ yếu theo diện mời. Tại những điểm du lịch, các hoạt động dịch vụ, sản phẩm du lịch rất nghèo nàn, khách muốn mua sản phẩm làm kỷ niệm, tặng người thân cũng khó. Huyện Đồng Văn là địa bàn được đón tiếp rất nhiều đoàn khách đến tham quan các điểm du lịch như Cao nguyên đá, Cột cờ Lũng Cú…nhưng để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn vẫn cần những bước đi dài. Xã Lũng Cú (Đồng Văn), mỗi năm thu hút hàng nghìn lượt khách ghé thăm nhưng du khách chỉ dừng chân ít phút rồi đi. Phòng trưng bày sản phẩm tại khu nhà nghỉ Lũng Cú rất đơn điệu, có sản phẩm lại nhập từ Trung Quốc về bán, cách phục vụ không chuyên nghiệp, không giữ được chân khách. Thực trạng này không chỉ riêng ở Đồng Văn, nó còn diễn ra ở nhiều vùng du lịch trong tỉnh, các làng văn hoá du lịch chỉ đông khách khi mới khai trương. Nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Lương Quang Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Nối Vòng Tay: Hạn chế lớn nhất của Hà Giang chính là thiếu vốn đầu tư thực hiện các dự án du lịch, các điểm tham quan, làng văn hoá cộng đồng. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn tỉnh quá ít, trình độ, năng lực của đội ngũ làm công tác du lịch còn yếu, chưa được đào tạo bài bản, thiếu tính chuyên nghiệp.

Phát triển du lịch cộng đồng là hướng đi đúng, phát huy được thế mạnh của địa phương. Tuy nhiên, để loại hình du lịch này thực sự phát triển đòi hỏi phải có sự đầu tư theo chiều sâu, mang tính chuyên nghiệp và rất cần sự vào cuộc của người dân.