Tinh hoa văn hóa dân tộc Tày, Nùng, Thái được thăng hoa

BHG - Tiếng đàn Tính êm dịu, thanh thoát mà lắng sâu hòa cùng lời hát Then mộc mạc, thanh khiết tạo thành một làn điệu mê đắm lòng người. Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính toàn quốc lần thứ VI thực sự là nơi tinh hoa văn hóa các dân tộc Tày, Nùng, Thái được… thăng hoa.

Du khách tham quan khu trưng bày, giới thiệu sản phẩm của các tỉnh tham gia liên hoan.

Diễn ra trong 2 ngày 13 - 14.5 với nhiều hoạt động sôi nổi, hấp dẫn và các tiết mục biểu diễn đặc sắc; hơn 500 nghệ nhân dân gian (NNDG), diễn viên đến từ 14 tỉnh, thành phố trong cả nước gồm: Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Quảng Ninh, Yên Bái, Lào Cai, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Đắk Lắk cùng nhau góp sức, hoàn thiện “bức tranh” tổng thể, tái hiện những nét đẹp văn hóa của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái.

Tiết mục biểu diễn của đoàn Hà Giang tại liên hoan.

Cộng đồng người Tày, Nùng, Thái vốn có cuộc sống thanh bình, yên ả, gần gũi, giao hòa với thiên nhiên, phần lớn những bài Then cổ, những lễ nghi truyền thống như: Lễ hội Lồng tồng, Lễ Pây tái, Lễ hội Khắp luống hay những trích đoạn về chuyện tình Khau Vai, chuyện tình Hoa Ban, nghi lễ đám cưới, lẩu Then Bjóoc Mạ… đã phản ánh đời sống văn hóa tinh thần đặc biệt phong phú và vô cùng tinh tế. Chị Nguyễn Thị Lan, xã Phương Độ, thành phố Hà Giang chia sẻ: “Tôi mê hát Then từ nhỏ, là thành viên của Đội văn nghệ thôn, hôm nay, tôi dậy từ sớm, làm xong việc nhà và cùng bà con trong xã về Quảng trường 26.3 dự liên hoan, ai cũng háo hức”.

NNDG Nguyễn Thị Nhiệu, Đoàn nghệ thuật Hà Giang không dấu được xúc động khi vinh dự được biểu diễn trên sân khấu lớn: “20 tuổi, tôi bắt đầu hát Then; đến nay đã biểu diễn hát Then, đàn Tính ở nhiều sự kiện chính trị - văn hóa trên địa bàn thành phố; nhưng được biểu diễn trên một sân khấu lớn, trong một sự kiện mang tầm Quốc gia thật sự là niềm hạnh phúc lớn nhất trong cuộc đời. Ngay ngày đầu được trưng tập về Đoàn nghệ thuật của tỉnh để tập luyện, chuẩn bị cho liên hoan, tôi rất vui, luôn nỗ lực để có thể biểu diễn tốt nhất”.

Thêm một ấn tượng khác với du khách trong buổi biểu diễn, giới thiệu các làn điệu Then của các đoàn tham dự liên hoan là hình ảnh NNDG Nguyễn Thị Phụng, 91 tuổi, Đoàn Nghệ thuật tỉnh Lào Cai. Ít ai biết, ẩn sau dáng người nhỏ bé, già nua là một tình yêu Then vô cùng mãnh liệt. Bà kể: “17 tuổi, tôi biết hát Then; 18 tuổi bắt đầu đi biểu diễn hát Then. Năm 2015, tôi được UBND tỉnh Lào Cai vinh danh NNDG; đây là lần thứ 2 tôi tham gia liên hoan. Năm nay, nhà tôi có 3 thế hệ cùng tham gia biểu diễn tại liên hoan, thấy con, cháu cũng đam mê hát Then, đàn Tính, tôi vui lắm”.

Người Tày, Nùng, Thái dùng tiếng đàn Tính để thay lời muốn nói, để bày tỏ nỗi niềm, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Đàn Tính là nhạc cụ mang “hồn cốt” dân tộc, cầu nối giữa con người với thế giới tâm linh. Tại liên hoan này, tất cả các gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm của các tỉnh đều trưng bày cây đàn Tính. Nhiều du khách sau khi bị mê hoặc bởi âm thanh độc đáo, đã chọn mua những chiếc đàn Tính làm kỷ niệm; có du khách không quản nắng gió, dành nhiều thời gian học cách chơi đàn từ các NNDG. Anh Nguyễn Văn Đông, du khách đến từ Quảng Ninh chia  sẻ: “Tôi đi Chợ tình Khau Vai, rất may lại được tham dự liên hoan. Được thưởng thức những âm thanh của cây đàn Tính, xem nghi lễ diễn xướng do các NNDG thể hiện đã giúp tôi hiểu sâu sắc hơn về văn hóa đồng bào Tày, Nùng Thái. Tôi đã mua được một cây đàn Tính và nhờ các nghệ nhân hướng dẫn cách chơi loại nhạc cụ độc đáo này”.

Trong liên hoan này, chương trình nghệ thuật đặc biệt đêm khai mạc gồm 3 chương: Lễ hội truyền thống, nơi lưu giữ phần hồn của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái; như hoa Hướng dương hướng về mặt trời, lớp lớp đàn con các dân tộc Tày, Nùng, Thái luôn bên Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, những đóng góp to lớn của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái trong sự nghiệp đấu tranh, gìn giữ đất nước; thăng hoa văn hóa dân tộc Tày, Nùng, Thái với các tiết mục biểu diễn được đầu tư, dàn dựng công phu, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc và giá trị nghệ thuật cao đã tái hiện sinh động Không gian Văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái; góp phần phát huy tinh thần đoàn kết, đẩy mạnh phát triển KT – XH và giới thiệu, quảng bá du lịch.

Nói về công tác phối hợp tổ chức, đồng chí Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ VHTT&DL khẳng định: Các đơn vị, địa phương liên quan đã phối hợp chặt chẽ, chuẩn bị chu đáo cho liên hoan diễn ra thành công. Hà Giang đã chủ động phân công nhiệm vụ cho từng thành viên Ban Tổ chức; các Tiểu ban hoạt động khoa học, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho các đại biểu tham dự liên hoan. Đặc biệt, việc khai trương Không gian Văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh là cách làm độc đáo, sáng tạo, giúp quảng bá, giới thiệu hình ảnh Hà Giang đến với du khách trong và ngoài nước.

Ghi chép: BIỆN LUÂN