Phong Vân trà hội tụ tinh hoa trời đất

BHG - Chè Shan tuyết cổ thụ Bó Đướt, Đán Khao, xã Thượng Sơn (Vị Xuyên) thơm ngon nổi tiếng của Hà Giang. Với độ cao trên 1.200m so với mực nước biển, những vùng chè Shan tuyết cổ thụ là nơi hội tụ tinh hoa của trời đất, tạo nên hương vị chè thơm ngon, độc đáo. Tinh hoa ấy đang hội tụ trong sản phẩm Phong Vân trà do HTX Thanh niên sản xuất và thương mại nông nghiệp Việt Lâm sản xuất.

Sản phẩm “Phong Vân trà”.

Thôn Bó Đướt, Đán Khao là nơi sinh sống của đồng bào người Dao và người Tày đen. Người dân nơi đây có truyền thống trồng và sản xuất chè Shan tuyết cổ thụ lâu đời. Những cây chè cổ thụ có tuổi đời hơn 1 thế kỷ được người dân chăm sóc bằng phương pháp thủ công; không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Để phòng, chống bệnh cho cây chè, người dân sử dụng các biện pháp tự nhiên như bẫy đèn, phun thuốc trừ sâu sinh học làm từ vỏ chanh, bưởi; chặt, tỉa những cành bị sâu bệnh, kém phát triển; tạo tán để chè lên búp đều và dày hơn. Chính cách chăm sóc an toàn đã tạo nên những búp chè non xanh, sạch, an toàn với sức khỏe mọi người. Mới đây, vùng chè Shan tuyết cổ thụ Thượng Sơn được Cục sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp Chứng nhận Chỉ dẫn địa lý.

Với mong muốn sản phẩm chè Shan tuyết trở thành hàng hóa, giúp người dân địa phương nâng cao thu nhập, nên ngay từ khi còn là sinh viên Học viện Nông nghiệp Hà Nội, Hà Ngọc Châm đã có ý tưởng “Sản xuất trà Shan tuyết truyền thống”; anh đã cùng các bạn tập trung nghiên cứu về chè Shan tuyết. Ý tưởng này sau đó đã đoạt giải Nhì Cuộc thi “Khởi nghiệp Quốc gia năm 2014”. Ra trường, về địa phương công tác, Châm bắt tay thực hiện ý tưởng đó và sản phẩm Phong Vân trà chính thức ra đời, được thị trường ưa chuộng. Năm 2017, Hà Ngọc Châm cùng các bạn đoàn viên, thanh niên trong xã thành lập HTX Thanh niên sản xuất và thương mại nông nghiệp Việt Lâm, có trụ sở tại xã Việt Lâm (Vị Xuyên).

Phong Vân trà là dòng trà Shan tuyết sản xuất theo phương thức truyền thống của người dân địa phương. Chè được hái và chế biến tại vùng lõi nguyên liệu chè Shan tuyết theo kinh nghiệm truyền đời của đồng bào các dân tộc; mỗi người thợ chế biến trà phải có ít nhất 5 năm kinh nghiệm làm trà. Nguyên liệu của Phong Vân trà là loại chè 1 tôm 1 lá, 1 tôm 2 lá hoặc nguyên nõn tùy từng thời vụ. Quy trình hái chè được thực hiện thủ công, người dân mang quẩy tấu hoặc túi lưới để hái chè, không đựng chè vào túi ni lông để tránh chè bị dập nát, ủ hơi, mất vị ngon tự nhiên. Sau đó, chè được sơ chế. Theo cách gọi của người dân địa phương, quá trình sơ chế đầu tiên này gọi là “hong gió, hạ thủy phần” trong chè. Chè được sao để diệt men trà theo kinh nghiệm của người dân địa phương, sau đó được hong lấy “hương gió”. Chè sau khi lấy “hương gió” đạt được độ ngon, sẽ được đưa vào vò, tùy từng loại chè mà có thể thực hiện vò tay hoặc bằng máy; sau đó chè tiếp tục được sấy khô bằng phương pháp thủ công. Trong hành trình tạo nên sản phẩm Phong Vân trà, mỗi công đoạn đều quan trọng và phải tuân thủ kỹ thuật, trong đó công đoạn lên hương cho trà đòi hỏi cao nhất về kỹ thuật, kinh nghiệm chế biến. Công đoạn này được thực hiện bởi các nghệ nhân có kinh nghiệm lâu đời của đồng bào các dân tộc. Cuối cùng trà được đóng gói bằng công nghệ và bán ra thị trường. Trà khi chưa pha có vị thơm hương cốm; khi pha sẽ cho màu vàng sáng, uống có vị chan chát đầu lưỡi, nhưng ngọt hậu, hương thơm nhè nhẹ, hấp dẫn.

Hiện tại, Phong Vân trà đang được bán với giá 750.000 – 1.500.000 đồng/kg; thị trường tiêu thụ ổn định, chủ yếu là ở Hà Nội và các thành phố lớn. Năm 2018, HTX Thanh niên sản xuất và thương mại nông nghiệp Việt Lâm sản xuất được 1 tấn trà, cho thu nhập gần 1 tỷ đồng.

Theo Giám đốc HTX Thanh niên sản xuất và thương mại nông nghiệp Việt Lâm, Hà Ngọc Châm: “Để có thể đạt chuẩn vị trà Shan tuyết, nguyên liệu là khâu được HTX lựa chọn rất kỹ. Bên cạnh đó, phương pháp sản xuất chè truyền thống dựa và kinh nghiệm truyền đời của đồng bào dân tộc thiểu số chính là yếu tố quyết định hương vị thơm ngon tự nhiên của Phong Vân trà. Hiện tại, Phong Vân trà đang được sản xuất theo phương pháp chuẩn hữu cơ, đảm bảo an toàn, sức khỏe cho mọi người. Phong Vân trà là sản phẩm mang lại cho người dân địa phương nguồn thu nhập ổn định”.

Bài, ảnh:  BIỆN LUÂN