Tránh “đủng đỉnh” trong giải ngân vốn đầu tư công

BHG - Giải ngân vốn đầu tư công (VĐTC) được tỉnh ta xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Mặc dù có sự chỉ đạo quyết liệt nhưng nhiều năm qua vẫn diễn ra tình trạng “đủng đỉnh”, dồn khối lượng thanh toán vào cuối năm. Tháo gỡ khó khăn, tỉnh đang triển khai đồng bộ các giải pháp quyết liệt ngay từ những ngày đầu năm để tránh “có tiền nhưng không tiêu được”.

Đơn vị thi công huy động phương tiện, máy móc đẩy nhanh tiến độ dự án cải tạo, nâng cấp đường Bắc Quang - Xín Mần.

Ngay từ đầu năm 2022, UBND tỉnh quyết liệt triển khai thực hiện và giải ngân kế hoạch VĐTC; xác định chi tiết các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp gắn với từng sở, ngành, UBND các huyện, thành phố, các chủ đầu tư để thúc đẩy tiến độ thực hiện và phấn đấu tỷ lệ giải ngân VĐTC đạt tỷ lệ cao nhất. Tỉnh ủy và UBND tỉnh ban hành 21 văn bản chỉ đạo và nhiều thông báo kết luận khác. Năm 2023, để giải ngân VĐTC bảo đảm kế hoạch, UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản và thường xuyên họp đánh giá, chỉ đạo quyết liệt các giải pháp VĐTC; tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân còn chậm. Ngoài những yếu tố khách quan thì nguyên nhân cốt lõi được xác định là tình trạng “đủng đỉnh”, thiết quyết liệt, đến cuối năm phải “chạy nước rút” trong giải ngân VĐTC của các địa phương, đơn vị.

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Lương Văn Đoàn cho biết: Năm 2022, tổng kế hoạch vốn tỉnh được giao trên 5.496 tỷ đồng (bao gồm kế hoạch vốn kéo dài thời gian thanh toán năm 2021 sang năm 2022). Đến ngày 31.1.2023, tổng số vốn đã giải ngân trên 3.604 tỷ đồng/5.496 tỷ đồng, đạt 65,57% kế hoạch. Tổng kế hoạch vốn năm 2023 được giao trên 6.266 tỷ đồng, bao gồm vốn ngân sách địa phương trên 1.229 tỷ đồng; vốn ngân sách T.Ư trên 5.037 tỷ đồng; tính đến ngày 17.2.2023, tổng số vốn đã giải ngân trên 253 tỷ đồng/6.266 tỷ đồng.

Qua đánh giá của các ngành chức năng, tình trạng giải ngân kế hoạch vốn chậm do các chủ đầu tư thanh toán chậm; đối chiếu thanh toán chậm và hồ sơ chưa đầy đủ; hồ sơ thiếu chứng từ thanh toán. Các dự án phê duyệt điều chỉnh lại dự án thực hiện chậm, phải thực hiện lại nhiều thủ tục hành chính nên không có cơ sở để giải ngân thanh toán vốn đầu tư. Các dự án khởi công mới lập hồ sơ trình thẩm định kéo dài do chất lượng hồ sơ không đảm bảo, phải chỉnh sửa nhiều lần. Bên cạnh đó, nhiều dự án chưa có khối lượng thực hiện hoặc nghiệm thu khối lượng không kịp thời. Tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm chậm, đặc biệt là các dự án lớn, liên quan đến công tác đền bù, giải phóng mặt bằng. Công tác đo đạc, lập bản đồ thu hồi đất khó khăn do các tuyến công trình có nhiều biến động; công tác quản lý và sử dụng đất dọc các tuyến công trình còn nhiều bất cập; công trình đi qua đất quốc phòng, biến động giá đất lớn làm tăng chi phí bồi thường, nhiều hộ dân không hợp tác trong quá trình triển khai.

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Lương Văn Đoàn cho biết thêm: Giải ngân VĐTC chậm còn do nhiều nhà thầu chậm hoạt động trở lại sau khi chịu ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19; vướng mắc trong đền bù, giải phóng mặt bằng khiến việc tổ chức thi công chậm nên chưa có khối lượng nghiệm thu, thanh toán. Thời tiết diễn biến bất thường, giá cả vật tư, vật liệu tăng đột biến làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Trình tự, thủ tục đầu tư các dự án khởi công mới kéo dài từ khâu lựa chọn nhà thầu tư vấn khảo sát, lập thiết kế bản vẽ thi công - dự toán, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công - dự toán, đến bước lựa chọn nhà thầu thi công, nhất là các dự án có tổng mức đầu tư lớn, phải đấu thầu tư vấn và xây lắp theo quy định, dẫn đến nhiều dự án trọng điểm được bố trí vốn từ đầu năm nhưng bị kéo dài thời gian thực hiện thủ tục đầu tư.

Thúc đẩy giải ngân kế hoạch VĐTC năm 2023, tỉnh nêu cao trách nhiệm người đứng đầu, tiến hành ký cam kết giải ngân kế hoạch vốn được giao. Hướng dẫn và cho phép kéo dài thời gian thực hiện, giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2022 sang năm 2023; khắc phục hạn chế để đẩy nhanh tiến độ giải ngân VĐTC, đặc biệt là các dự án phát triển hạ tầng trọng điểm có tổng mức đầu tư lớn, dự án sử dụng vốn ODA có sức lan tỏa, tạo động lực phát triển KT – XH.

Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Sơn cho biết: Để thúc đẩy giải ngân VĐTC, UBND tỉnh chỉ đạo tìm nguyên nhân giải ngân chậm ở từng dự án; các ngành, địa phương tập trung chỉ đạo các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thi công, khẩn trương nghiệm thu và hoàn thiện các thủ tục thanh toán; tăng cường kiểm tra, bám sát tiến độ, kế hoạch để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh và yêu cầu các chủ đầu tư cam kết cụ thể, rõ ràng về tiến độ cũng như tỷ lệ giải ngân năm 2023 của từng dự án. Tăng cường giám sát, quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình; chấn chỉnh các đơn vị tư vấn giám sát, đơn vị thi công; đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thi công; hoàn thành nghiệm thu khối lượng các công trình được giao kế hoạch vốn năm 2023 để kịp thời giải ngân trong năm kế hoạch. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý đầu tư xây dựng và năng lực đơn vị tư vấn; đảm bảo tiến độ và tránh thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản.

Bằng việc luôn đặt mục tiêu giải ngân VĐTC đạt tỷ lệ cao nhất có thể nhưng không giải ngân bằng mọi cách và đảm bảo chất lượng, hiệu quả, đúng quy định, minh bạch, kiên quyết chống lãng phí, tiêu cực, tham nhũng. Mặt khác, bám sát tiến độ giải ngân vốn của các dự án để có giải pháp điều chỉnh linh hoạt, kịp thời kế hoạch vốn giao giữa các dự án chậm giải ngân và các dự án có khả năng giải ngân tốt; thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở tiến độ hoàn thành của các dự án... tin rằng, công tác giải ngân VĐTC năm 2023 sẽ có nhiều khởi sắc, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống người dân.  

Bài, ảnh:  KIM TIẾN