Nghề trồng chàm nhuộm vải ở Thăm Noong

BHG - Trải qua nhiều thăng trầm, đến nay nghề trồng chàm nhuộm vải của người Xuồng ở thôn Thăm Nong, xã Tát Ngà (Mèo Vạc) vẫn được gìn giữ, bảo tồn và phát huy. Đây không chỉ là nghề truyền thống đem lại giá trị kinh tế mà còn góp phần khai thác, phát huy tốt các tiềm năng thế mạnh của địa phương.

Công đoạn nhuộm vải chàm. (Ảnh chụp trước 20.10.2021)

Cùng với sự phát triển chung của xã hội, đã có một khoảng thời gian dài, nghề trồng chàm nhuộm vải của người Xuồng đứng trước nguy cơ bị mai một. Thế nhưng, chính nét sinh hoạt thường ngày riêng có của người dân nơi đây đã mang lại sắc màu mới cho nghề thủ công truyền thống này. Hiện nay, toàn thôn có 87 hộ thì 37 hộ là người Xuồng, còn lại là người Mông. Nếu như những năm trước chỉ có 7 - 10 hộ trồng cây chàm phục vụ nhuộm vải, thì đến nay cả 37 hộ người Xuồng đều trồng chàm, với trên 26 ha. Từ đó, nhiều gia đình có thêm nguồn thu nhập ổn định, trung bình từ 60 - 70 triệu đồng/năm. 

Sản phẩm vải chàm của người Xuồng.

Chị Nùng Thị Kêu, một trong những gia đình đi đầu trong việc duy trì và phát triển nghề trồng chàm nhuộm vải, chia sẻ: Vào thời điểm tháng 5, người dân trong thôn bắt đầu cắt tỉa và trồng dặm cây chàm; sau một năm chăm sóc, cây trưởng thành sẽ cắt cành, lá về ngâm lấy nước pha với vôi trắng và nhuộm vải rồi đem phơi, vải sẽ chuyển từ màu trắng sang màu xanh tím than đậm, có hương thơm đặc trưng. Vải sau khi nhuộm xong được tính thành vuông, mỗi vuông quy định dài từ 70 - 80 cm. Vải được các tiểu thương thu mua để may quần áo dân tộc, mỗi loại vải đều có giá khác nhau, thông thường từ 500 – 600.000 đồng/24 vuông, loại cao cấp từ 6 - 8 triệu đồng/24 vuông. Bà Phùng Mẩy Liều, xã Sủng Máng cho biết: Mỗi tuần gia đình bà mua từ 92 - 94 vuông vải đã nhuộm sẵn của người dân thôn Thăm Noong để may quần áo phục vụ người dân, vải ở đây chất lượng rất tốt, may đến đâu bán hết đến đó, nhờ đó thu nhập của gia đình khá ổn định.

Để giữ gìn nghề trồng chàm nhuộm vải, mới đây Hội Nông dân xã Tát Ngà đã thành lập Chi hội nghề nghiệp trồng chàm nhuộm vải thôn Thăm Noong với mong muốn giúp đỡ, cùng hỗ trợ nhau phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống. Đồng chí Nùng Thị Mình, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tát Ngà cho biết: Việc xây dựng Chi hội tạo các yếu tố tiền đề để thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã theo chủ trương của Đảng, Nhà nước và tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể. Thời gian tới, Hội sẽ tích cực tuyên truyền để các thôn, bản khác đến học tập kinh nghiệm, nhân rộng mô hình trồng chàm tạo vùng nguyên liệu lớn. Đồng thời, hỗ trợ, kết nối, quảng bá sản phẩm thủ công truyền thống của bà con trong thôn Thăm Noong để nhiều người cùng biết đến. Đây là nền tảng quan trọng để trong tương lai xã Tát Ngà sẽ phát triển loại hình du lịch trải nghiệm nghề truyền thống kết hợp tìm hiểu văn hóa đặc sắc của dân tộc Xuồng. 

Bài, ảnh: Minh Đức (Mèo Vạc)