Bắc Quang sau hơn 4 năm thi hành Luật Hợp tác xã

BHG - Sau hơn 4 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) 2012, trên địa bàn huyện Bắc Quang đã có sự phân hóa rõ ràng: Số HTX vận động tích cực theo “dòng chảy” của Luật tiếp tục sản xuất, kinh doanh (SXKD) hiệu quả. Số còn lại “án binh” trên giấy hoặc hoạt động cầm chừng, thu hẹp SXKD. Điều đó cho thấy, thi hành Luật HTX 2012 tại địa phương vẫn đan xen yếu tố thuận và bất thuận.

Khách hàng giao dịch tại Đại lý Vật tư nông nghiệp của HTX Dịch vụ tổng hợp Hoa Sơn.

Hiện nay, toàn huyện Bắc Quang có 21 HTX thành lập mới sau thời điểm Luật HTX 2012 có hiệu lực, 20 HTX chuyển đổi từ mô hình kiểu cũ (hoạt động theo Luật HTX năm 2003) sang hoạt động theo Luật HTX 2012. Nhìn chung, 41 HTX này đều chọn hoạt động trong một số lĩnh vực truyền thống như: Nông, lâm, ngư nghiệp; công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp; xây dựng, thương mại – dịch vụ hoặc lĩnh vực giao thông - vận tải. Sau khi thành lập mới hoặc chuyển đổi, các HTX này đều có phương án SXKD, điều lệ HTX, đăng ký vốn góp theo điều lệ. Đặc biệt, thi hành Luật HTX 2012, các HTX từng bước được củng cố, đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động, góp phần quan trọng phát triển KT-XH tại địa phương. Đồng thời, tạo việc làm cho gần 2.400 thành viên, người lao động...

Giám đốc HTX Dịch vụ tổng hợp Hoa Sơn (thị trấn Việt Quang) Trần Thị Kim Hoa, cho biết: Chuyển đổi để vận hành theo Luật HTX 2012 đã tạo hành lang pháp lý quan trọng để thúc đẩy HTX phát triển, thông qua hoạt động liên kết sản xuất, tương trợ nhau cùng phát triển. Hiện, HTX đã có mạng lưới bán hàng rộng khắp trên địa bàn tỉnh. Trở thành địa chỉ tin cậy để đại diện chính quyền nhiều xã như: Việt Vinh, Quang Minh, Đồng Tâm, thị trấn Việt Quang (Bắc Quang) ký kết hợp đồng mua vật tư nông nghiệp cho nông dân, qua cơ chế cho vay đầu tư có thu hồi với giá trị hàng hóa lên đến hàng tỷ đồng/vụ. Đặc biệt, HTX đã thực hiện khoán sản phẩm đến từng thành viên thay vì làm tập trung như trước, nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo trong công việc của mỗi thành viên. Do vậy, doanh thu năm 2016 của HTX đạt trên 19 tỷ đồng (cao hơn 10 đồng tỷ so với thời điểm năm 2012)...

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực như trên, song số HTX hoạt động hiệu quả theo Luật HTX 2012 tại huyện Bắc Quang mới dừng ở con số 39 HTX, giảm 21 HTX so với thời điểm trước khi Luật HTX 2012 có hiệu lực. Cùng với đó, đa phần các HTX nông, lâm, ngư nghiệp chưa làm được dịch vụ tiêu thụ, bảo quản, chế biến nông sản cho thành viên và nông dân địa phương. Việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ của HTX cho thành viên cơ bản chưa có bước chuyển rõ nét. Ngoài các dịch vụ truyền thống do HTX cung ứng như vật tư, thuốc bảo vệ thực vật, giống,... các thành viên HTX còn rất nhiều lựa chọn sản phẩm, dịch vụ đa dạng do nền kinh tế thị trường cung ứng. Mặc dù, các HTX này đã xây dựng phương án SXKD nhưng lộ trình thực hiện vẫn ở thì tương lai. Và dù đã mở sổ sách kế toán nhưng chưa có báo cáo tài chính gửi các phòng, ban chức năng của huyện. Thậm chí, chưa trích lập được các loại quỹ như: Quỹ đầu tư phát triển và Quỹ dự phòng tài chính. Mặt khác, một con số cũng đáng lưu tâm, hiện toàn huyện có đến 43 HTX hoạt động theo Luật HTX 2003 ngừng hoạt động và chỉ còn tồn tại trên danh nghĩa. Dù không còn hoạt động SXKD, không phát sinh thuế, không còn thành viên, thậm chí không có trụ sở nhưng 43 HTX này không làm thủ tục giải thể theo quy định, buộc cơ quan có thẩm quyền thực hiện giải thể bắt buộc trong thời gian tới. Đặc biệt hơn, trong tổng số 43 HTX buộc phải giải thể thì có đến 11 HTX nợ thuế (giá trị gia tăng, thu nhập doanh nghiệp hay phí cấp quyền khai thác khoáng sản).

Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn huyện Bắc Quang: Nguyên nhân dẫn đến hạn chế trên là do: Một số HTX tổ chức và hoạt động chưa đúng quy định của Luật HTX 2012, công nợ còn tồn đọng. Mặt khác, các thành viên không huy động được đủ vốn đóng góp, khiến HTX thiếu vốn dẫn đến khó khăn trong SXKD. Từ đó, nhiều HTX hoạt động cầm chừng, thu hẹp SXKD hoặc chỉ tồn tại về hình thức. Bên cạnh đó, Luật HTX 2012 có hiệu lực thi hành từ 1.7.2013 nhưng cho đến thời điểm này, việc triển khai thực hiện Luật còn lúng túng, bất cập, nhất là đối với cơ quan được giao quản lý Nhà nước trong lĩnh vực kinh tế hợp tác. Điều này một phần nguyên nhân là bởi: Gần cuối năm 2013, Chính phủ mới ban hành Nghị định số 193/2013/NÐ-CP hướng dẫn quy định chi tiết một số điều thi hành Luật HTX. Như vậy, việc các văn bản hướng dẫn dưới Luật được ban hành chậm đã gây khó khăn cho HTX và các cơ quan chuyên môn...

Có thể thấy, thông qua Luật đã khó, nhưng đưa Luật phát huy hiệu quả trong cuộc sống còn khó hơn. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị. Và cần sự phối hợp của các cấp, ngành trong việc tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ HTX theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, tháo gỡ vướng mắc để Luật HTX 2012 thực sự trở thành “đòn bẩy” giúp HTX phát huy giá trị ưu việt trong lĩnh vực kinh tế tập thể.

Bài, ảnh: THU PHƯƠNG