Nâng cao nhận thức, tâm huyết với công tác nghiên cứu khoa học

BHG- Những năm qua, công tác nghiên cứu khoa học (NCKH) của tỉnh có những kết quả đáng khích lệ, góp phần quan trọng phát triển KT – XH. Tuy nhiên, thực tế ở đâu đó vẫn có nhận thức chưa đầy đủ về lĩnh vực này. Để giúp bạn đọc có thể hiểu hơn về lĩnh vực có vẻ “khô khan” này, cũng như hiểu đúng chức năng, nhiệm vụ của những người làm công tác NCKH; phóng viên (PV) Báo Hà Giang có cuộc trao đổi với đồng chí (Đ/c) Phạm Minh Giang, Phó Giám đốc Sở Khoa học và công nghệ (KHCN).

Phóng viên Báo Hà Giang phỏng vấn đồng chí Phạm Minh Giang, Phó Giám đốc Sở KHCN.

- PV: Xin đồng chí cho biết, một số kết quả công tác NCKH của tỉnh thời gian qua?

- Đ/c Phạm Minh Giang: Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, tỉnh ta đã ban hành Đề án đột phá đẩy mạnh ứng dụng KHCN vào sản xuất đời sống. Đến nay, các mục tiêu đề án đã cơ bản hoàn thành và vượt chỉ tiêu. Bên cạnh đó, các chính sách về KHCN được cụ thể hóa kịp thời vào điều kiện của địa phương, trên tinh thần khuyến khích các thành phần xã hội, đặc biệt là các doanh nghiệp, các nhà khoa học tích cực tham gia hoạt động KHCN. Với sự quan tâm đó, từ 2011-2015 tỉnh ta phê duyệt, triển khai 54 đề tài, dự án cấp tỉnh. Có 36 đề tài, dự án KHCN được nghiệm thu, trong đó có 7 đề tài, dự án xếp loại xuất sắc; 65% các đề tài, dự án đã được mở rộng ứng dụng vào sản xuất, đời sống. Bên cạnh đó, chúng ta được Bộ KHCN phê duyệt và hỗ trợ triển khai 15 dự án, đến nay đã nghiệm thu 7 dự án. UBND huyện, thành phố phê duyệt, thực hiện 45 dự án..

Kết quả NCKH góp phần quan trọng vào sự phát triển KT – XH của tỉnh như: Lĩnh vực Y dược, nhiều tiến bộ KHCN được ứng dụng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhiều bài thuốc nam có giá trị được bảo tồn và phát triển. Bệnh viện Đa khoa tỉnh được Bộ Y tế đánh giá là một trong những Bệnh viện ứng dụng thành công nhất các tiến bộ khoa học kỹ thuật so với bệnh viện các tỉnh lân cận. Nhờ ứng dụng tốt KHKT về giống và thâm canh, năng suất lúa, ngô của Hà Giang đứng vào tốp đầu các tỉnh miền núi phía Bắc. Nhiều nông sản đặc sản được đăng ký chỉ dẫn địa lý, đăng kí thương hiệu... Chỉ số xếp hạng công nghệ thông tin (ICT) của tỉnh được cải thiện qua từng năm. Nhiều công nghệ tiên tiến lĩnh vực Giao thông, Xây dựng và Bảo vệ môi trường được ứng dụng. Việc xây dựng Công viên địa chất Toàn cầu - Cao nguyên đá Đồng Văn; hệ thống “hồ treo” cấp nước sinh hoạt; phố cổ Đồng Văn, việc khai quật những di chỉ thời Trần..., đó chính là sản phẩm của các đề tài NCKH hiện đang phát huy giá trị phục vụ phát triển KT - XH.

Tiềm lực khoa học của tỉnh đã được nâng lên rõ rệt. Số lượng cán bộ trên đại học tăng về số lượng, chất lượng. Cơ sở vật chất các trung tâm, trạm trại KHCN của tỉnh được cải thiện ngày càng tốt hơn...

- PV: Hiện nay, vẫn còn có nhận thức NCKH và việc triển khai các đề tài NCKH vào thực tiễn là thuộc trách nhiệm của Sở KHCN. Đồng chí có suy nghĩ gì về điều này và để nâng cao chất lượng NCKH, chúng ta cần làm gì!?.

- Đ/c Phạm Minh Giang: Tại hội nghị bàn đẩy mạnh ứng dụng KHCN phát triển bền vững Cao nguyên đá Đồng Văn mới đây, Bí thư Tỉnh ủy Triệu Tài Vinh  chỉ đạo và mong muốn cần phải làm nổi bật vai trò của KHCN trong sự phát triển của Cao nguyên đá Đồng Văn nói riêng, của tỉnh nói chung; càng là tỉnh nghèo, chúng ta càng phải quan tâm đến KHCN. Để đưa KHCN trở thành động lực phát triển KT - XH, chỉ có vai trò của Sở KHCN thì sẽ không thực hiện được, phải có sự quan tâm vào cuộc của tất cả các cấp, ngành, đặc biệt là các doanh nghiệp.

Như chúng ta biết, một đề tài, dự án KHCN nếu được triển khai vào thực tiễn thì ngay từ khi được tuyển chọn thực hiện nó đã phải xác định rõ địa chỉ ứng dụng cụ thể. Đề tài được phát sinh từ đòi hỏi thực tiễn thì tự nó sau khi thành công, kết quả sẽ gắn chặt với hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị chủ trì, nó sẽ luôn luôn được duy trì và phát triển thêm. Chúng ta thẳng thắn nhìn nhận có một thời gian dài đối với các đề tài ứng dụng, chúng ta chưa đánh giá đúng vai trò của các doanh nghiệp, HTX trong việc tham gia các nhiệm vụ KHCN. Chính vì vậy, mặc dù nhiều sở, ngành, địa phương thời gian qua thực hiện một số đề tài rất tốt, song đến khi kết thúc thì không có cơ chế để tiếp tục nhân rộng... Đây là hạn chế, mà một phần cũng là trách nhiệm của ngành KHCN trong việc tham mưu cho tỉnh (Mặc dù chỉ là cơ quan quản lý, không phải cơ quan NCKH).

Muốn nâng cao chất lượng nghiên cứu, ứng dụng KHCN vào thực tiễn, rất cần có những người tâm huyết, những đơn vị tâm huyết. Thiếu tâm huyết rất khó để làm khoa học. Nếu các đơn vị khi nhận đề tài NCKH về rồi giao cho cấp dưới thực hiện theo kiểu mệnh lệnh, hành chính thì khó có thể có kết quả cao.

Thời gian gần đây, tỉnh chỉ đạo quyết liệt việc đổi mới cơ chế quản lý KHCN, cơ cấu lại đầu tư, đối tượng chủ trì đề tài, để nâng cao chất lượng NCKH theo hướng tập trung kinh phí, ưu tiên các nhiệm vụ ứng dụng nhanh kết quả KHCN vào sản xuất, đời sống có hiệu quả rõ rệt và khả năng nhân rộng; đẩy mạnh việc đặt hàng các nhiệm vụ KHCN (Các ngành, địa phương bám sát mục tiêu phát triển KT - XH, nêu lên những yêu cầu cần KHCN giải quyết, đặt hàng với tỉnh);  khuyến khích mạnh mẽ các doanh nghiệp, HTX thực hiện các đề tài, dự án KHCN có tính chất mô hình và ứng dụng vào sản xuất. Các sở, ban, ngành chỉ thực hiện những đề tài về nghiên cứu nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý; nghiên cứu những đề tài thuộc lĩnh vực xã hội nhân văn; đẩy mạnh cải cách hành chính trong quản lý khoa học, tạo môi trường, khuyến khích mọi thành phần tham gia NCKH.

- PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

HUY TOÁN (Thực hiện)