Trí tuệ nhân tạo không thể thay thế được trí tuệ con người

BHG - Holywood vừa cho ra đời một kịch bản phim đang lan truyền trên các báo, khi trí tuệ nhân tạo (AI) trở nên siêu thông minh hơn cả trí tuệ con người và có khả năng tiêu diệt nhân loại. Đây là chuyện hoang đường làm mọi người sởn gai ốc!

Ảnh minh họa

Mới đây khi phát biểu trước hội nghị trực tuyến Artrifical Interligence Journey, Tổng thống Liên bang Nga Vlađimir Putin đã nói: “AI không bao giờ thay thế được con người. Vâng, máy móc cũng như nhiều phương tiện hiện đại khác sẽ kiểm tra con người ở một mức độ to lớn, nhưng rốt cuộc con người luôn cần phải kiểm soát những phương tiện kỹ thuật đó”.

Việc phát triển AI đang được đẩy nhanh, nhưng loài người vẫn có những thứ, vẫn làm những việc không có gì thay thế được. Vai trò của AI trong việc sáng tạo - sáng tác đặt ra những dự báo, những sự quan tâm đặc biệt. Hãng Lognitive Pilot đi đầu trong phát triển phần mềm ở Nga và Đông Âu cho biết: AI bắt đầu thay thế con người ở lĩnh vực sáng tạo - sáng tác. Một bức tranh do trí tuệ AI vẽ ra được hãng Christies bán đấu giá vào năm 2018 được 432.000 USD, trong lúc rất nhiều họa sĩ khó bán được tác phẩm của mình! Khi mà những cảm xúc có thể mô phỏng, có thể mô hình hóa bằng những thuật toán tương ứng thì cũng có thể đưa vào chương trình của AI và chúng sẽ được tái tạo hệt như mới. Bằng cách đó AI có khả năng với những xúc cảm; có thể vẽ tranh, làm thơ, soạn nhạc... Rõ ràng loài người đang tạo ra và cũng đang nhường bước cho AI sự sáng tạo một cách tự nguyện mà không có sự khiên cưỡng nào ở đây cả. Khi tổ chức cuộc đấu giá tranh, hãng Christies không hề có áp lực nào lên nhà tổ chức cũng như những người tham gia cuộc đấu giá. Mà ở đây là sự ngưỡng mộ, sự thích thú trước một tác phẩm nghệ thuật không phải do con người mà do sản phẩm gián tiếp của con người tạo ra, đó là AI. Điều đáng quan tâm là trong vòng mấy năm lại đây AI đã tạo ra một xu hướng về nhu cầu săn tìm những tác phẩm nghệ thuật do AI tạo ra, đến nỗi có nhà bình luận nghệ thuật đã thốt lên: “Không gian dành cho con người trong lĩnh vực nghệ thuật đang bị thu hẹp lại bởi sự cạnh tranh của Ai!”.

Vẫn biết cho đến nay sự sáng tạo, những biểu hiện cảm xúc đã trở thành thuật toán, duy chỉ có tâm hồn là chưa bằng cách nào thổi vào AI được. Ngay con người cũng chưa hiểu hết và chưa lý giải được sự đa dạng của tâm hồn cơ mà. Chúng ta sống trong cộng đồng mà các thể hiện “tâm hồn nồng hậu”, “tâm hồn nhạt nhẽo”, “tâm hồn đồng điệu”… những cái vô hình đó của mỗi cá thể trí tuệ chưa có thuật toán nào sao chép được. Thật ra cho đến nay AI vẫn đang vận hành trên cơ sở của một đề tài khoa học – kỹ thuật, mà sự tạo lập phần mềm về thần kinh của thuật toán thì mới đến mức tự phát triển và tự học tập, chứ AI chưa có thể tự nghĩ ra và thể hiện vào đời sống một “tâm hồn”. Vấn đề tâm hồn đối với con người cũng đang là một bí ẩn, đang phải nhờ đến “đấng thần tiên”, đến “thần thánh”. Điều mà con người chưa lý giải được và có lẽ khó mà lý giải được với tính vô hình, phong phú và đa dạng của nó… thì làm sao có thể lập trình được cho AI!

Vấn đề là đến nay, khi con người bắt đầu mô hình hóa AI thì mới vỡ nhẽ ra là tính nhân loại của loài người cũng có lĩnh vực chưa được biết đến. Cho đến sự tiến hóa như hiện nay, loài người cũng chưa hiểu hết mọi thứ sắp đặt ra sao mà cứ liên tiếp xảy ra việc này việc khác… Cho nên, qua việc khai sinh ra AI mới giúp con người nhận thức thêm được chính mình, mới thấy rằng sự hạn chế hiểu biết nảy sinh ra trong lịch sử loài người cho đến nay như chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai… là do chưa hiểu đầy đủ chưa xử lý đúng về mối quan hệ nhân quả giữa nhân loại với nhân loại và nhân loại với thiên nhiên…

Như vậy mới thấy “lỗ hổng” trong sự hiểu biết bản thân của loài người, thế thì làm sao loài người có thể tạo ra cái mà mình chưa hiểu biết! Con người tạo ra AI là sự sao chép những hoạt động của con người với sự thâu tóm dữ liệu thông tin nhân loại có thể chính xác đến mức lập trình. Nhưng không nên nhầm lẫn giữa AI và siêu thông minh, siêu trí tuệ. Bất kỳ ở lĩnh vực nào đó của hoạt động con người, trong đó có lĩnh vực sáng tạo - sáng tác AI đều làm được, nhưng đó là cái hiện tại với những thông tin đã có, còn khi dòng thông tin mới hàng ngày ập đến, bất thường chưa hề có trong kho dữ liệu của loài người thì ai mà biết được trước, lúc đó thì chỉ trí tuệ con người mới đủ sáng tạo để xử lý, còn AI thì làm gì đã có thời gian và cơ sở để con người lập trình cho. Con người đang lo cho mình và tự sáng tạo ra để có cái mới, để xử lý kịp tình hình, còn những công cụ ảo do con người tạo ra thì chưa kịp có thông tin và khi nó có thì sự việc đã qua rồi. Chưa nói đến là AI không bao giờ có tâm hồn được như con người bởi con người không thể truyền tâm hồn vào AI được. Đó là vấn đề mà AI và con người khác nhau, cũng từ đó để có thể khẳng định, dù AI phát triển đến đâu thì cũng không thể theo kịp và thay thế cho sự vận hành của trí tuệ con người luôn sáng tạo, trong đó có việc sáng tạo ra AI.