“4 không, 2 phải” để phòng, chống tội phạm công nghệ cao

BHG - Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng 4.0, khoa học công nghệ và chuyển đổi số toàn diện mang lại nhiều tiện ích với cuộc sống nhưng đồng thời cũng là cơ hội để tội phạm công nghệ cao lợi dụng, thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản (LĐ, CĐTS). Để chủ động phòng ngừa, bảo vệ an toàn tài sản của bản thân, người dân cần thực hiện “4 không, 2 phải”: Không sợ, không tham, không kết bạn với người lạ, không làm theo hướng dẫn và phải thường xuyên cảnh giác, phải tố giác ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ.

Bị thu hút bởi những lời mời chào hấp dẫn qua mạng xã hội, bà L.T.K, tổ 18, phường Nguyễn Trãi (thành phố Hà Giang) đã liên hệ theo hướng dẫn thì được đối tượng lừa đảo nhắn tin tư vấn. Sau đó, đối tượng này gửi link truy cập khai báo thông tin cá nhân. Tuy nhiên, đến bước chuyển tiền, thì nhận thông báo lỗi do nhập sai số tài khoản và yêu cầu chuyển một số tiền để làm thủ tục ủy quyền xử lý điều chỉnh số tài khoản. Cứ như vậy, đối tượng liên tục gửi thông báo chưa thành công rồi yêu cầu bà K chuyển số tiền lớn hơn. Lúc này, nhận thấy điều bất thường, bà K đã dừng liên lạc và báo cho cơ quan chức năng. Bà L.T.K chia sẻ: “Qua sự việc này, tôi muốn nhắn nhủ mọi người phải hết sức cảnh giác, không đăng nhập đường link lạ, không giao dịch chuyển tiền, không cung cấp thông tin cá nhân để không bị lừa đảo mất tiền”.

Bà L.T.K, phường Nguyễn Trãi (thành phố Hà Giang) trình báo sự việc với cơ quan chức năng.

Đầu tháng 9 vừa qua, khách hàng H.S.N, thôn Chu Thượng, xã Tân Lập (Bắc Quang) đến quầy giao dịch của Phòng giao dịch Agribank Tân Quang thực hiện chuyển khoản. Với tinh thần cảnh giác, trách nhiệm cao, nhân viên Agribank Tân Quang đã động viên, hỏi rõ mục đích chuyển tiền của khách hàng và thông tin nhanh những hình thức lừa đảo của tội phạm công nghệ cao, thì được biết khách hàng H.S.N nhận được cuộc gọi của người lạ tự xưng là nhân viên Hải quan, yêu cầu đóng phí Hải quan để nhận hàng chuyển từ nước ngoài về với số tiền phí là 26 triệu đồng. Trước đó, khách hàng đã chuyển 5 triệu đồng thông qua ứng dụng ngân hàng nhưng bên nhận yêu cầu thêm biên lai. Vì vậy, khách hàng H.S.N đến phòng giao dịch để xin biên lai vừa chuyển khoản, đồng thời đề nghị nhân viên ngân hàng chuyển tiếp 21 triệu đồng vào số tài khoản của người thụ hưởng tên Hoàng Đức Luân. Xác định đây là chiêu thức lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền, các giao dịch viên đã khuyên nhủ và ngăn chặn thành công việc chuyển tiền của khách hàng.

Bà K hay anh H chỉ là 2 trong số những người bị hại đến trình báo hoặc được cơ quan chức năng, ngân hàng phát hiện, ngăn chặn kịp thời. Trên thực tế, số vụ LĐ, CĐTS có thể nhiều hơn nhưng do nạn nhân không khai báo. Thời gian gần đây, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật có sử dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, khó lường, gây thiệt hại lớn về tài sản cho nhân dân và bức xúc trong dư luận xã hội. Trong đó nổi lên là tội phạm LĐ, CĐTS trên không gian mạng, các đối tượng sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, xảo quyệt như: Chiếm quyền sử dụng các tài khoản mạng xã hội (Facebook, zalo...) sau đó mạo danh người thân, quen mượn tiền giải quyết việc gấp; giả danh cơ quan thực thi pháp luật, cán bộ cơ quan nhà nước, nhân viên ngân hàng, nhân viên chăm sóc khách hàng của các nhà mạng để thực hiện các hành vi LĐ, CĐTS; kêu gọi đầu tư kinh doanh đa cấp, tiền ảo, thiết lập các trang mạng ngân hàng giả mạo để lấy dữ liệu thông tin khách hàng; đặc biệt lợi dụng công nghệ Deepfake (Công nghệ ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI) tạo ra các sản phẩm công nghệ âm thanh, hình ảnh và video với hình ảnh, khuôn mặt, giọng nói giống hình ảnh của người dùng muốn giả mạo để yêu cầu “nạn nhân” chuyển tiền khiến nhiều người khó phát hiện và bị “sập bẫy”.

Sở Thông tin và Truyền thông cảnh báo các hình thức lừa đảo trên không gian mạng.

Để ngăn chặn LĐ, CĐTS, các cấp, ngành đã tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức cho nhân dân cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo của đối tượng; chỉ đạo lực lượng chức năng, đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ nâng cao tinh thần trách nhiệm, kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, xử lý tội phạm LĐ, CĐTS. Từ đầu năm 2023 đến nay, Công an tỉnh đã tiếp nhận, giải quyết hàng trăm tin báo tố giác tội phạm của công dân có dấu hiệu về việc lợi dụng công nghệ, hoạt động trên không gian mạng để LĐ, CĐTS. Trong đó có nhiều tin báo tố giác tội phạm chiếm đoạt tài sản từ 500 triệu đồng trở lên, với tổng số tiền lừa đảo gần 9 tỷ đồng. Qua xác minh, các đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo được tổ chức chặt chẽ và có liên quan đến nhiều đối tượng ở nhiều địa bàn. Đặc biệt, là phương thức lừa đảo giả danh lực lượng chức năng đe dọa nạn nhân có liên quan đến vụ án, vụ việc, yêu cầu phải cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, lập tài khoản hoặc nộp tiền vào tài khoản do đối tượng đưa ra. Thủ đoạn lừa đảo rất tinh vi, đa dạng, chủ yếu là sử dụng mạng internet hoặc thiết bị số để thực hiện hành vi phạm tội. Đặc điểm chung là đối tượng lợi dụng sự cả tin, thiếu hiểu biết và hám lợi của nạn nhân để thực hiện hành vi phạm tội. Các ngân hàng trên địa bàn tỉnh cũng đã tích cực vào cuộc, nắm bắt kịp thời tâm lý của khách hàng khi đến giao dịch, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức cảnh giác cho khách hàng và đã tuyên truyền, vận động, ngăn chặn thành công nhiều vụ việc lừa đảo.

Theo lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh), đối với công dân có liên quan đến các vụ án, vụ việc, cơ quan Công an sẽ có giấy mời hoặc giấy triệu tập lên làm việc trực tiếp, không gọi điện và nhắn tin qua mạng xã hội, vì vậy, mọi cuộc gọi giả danh lực lượng Công an là lừa đảo. Người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác, đến ngay cơ quan chức năng trình báo khi nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo, thực hiện tốt khẩu hiệu “4 không, 2 phải” để phòng, chống, ngăn chặn tội phạm lừa đảo, bảo vệ an toàn tài sản của bản thân.

Bài, ảnh: BIỆN LUÂN