Đổi thay xóm mới Khía Lía

Để tìm hiểu rõ hơn về làng mới hạ sơn Khía Lía, tôi cùng anh Thiệp - một cán bộ thuộc Phòng Dân tộc huyện Đồng Văn tới thăm, tìm hiểu cuộc sống của những hộ dân được hạ sơn. Hộ chúng tôi vào thăm đầu tiên là gia đình anh Ly Mí Lùng, 30 tuổi, trông Lùng tôi cứ ngỡ trên 45 tuổi nên gọi bằng chú.

                                 Một góc thôn Khía Lía hôm nay.

Sau câu chuyện với chén trà nóng, biết mình còn ít tuổi mà được gọi bằng chú, Lùng cười thẹn bảo: Xác định chỉ vất vả một thời gian đầu để lo chuyện làm ăn, vợ chồng em lấy nhau xong là đẻ liền mạch 3 đứa con luôn nên nhìn người nó cũ vậy thôi. Chúng tôi cười thông cảm rồi hỏi chuyện về làng mới Khía Lía. Nhà Lùng cùng 21 hộ đồng bào Mông được về làng hạ sơn sống tập trung tại Khía Lía theo Quyết định 33 của Thủ tướng Chính phủ nhằm ổn định dân cư về sống tập trung cho đồng bào dân tộc thiểu số. Sau quá trình triển khai thực hiện, đã có 14 hộ dân tại chỗ và chuyển từ một số thôn lân cận trong xã về tập trung sống ở xóm mới Khía Lía. Trong 14 hộ, mỗi hộ được hỗ trợ: San nền nhà rộng 35m2, tấm lợp Phi brô xi măng, nước sinh hoạt, nước để khai hoang ruộng; mở đường nội vùng xung quanh khu dân cư, xây nhà lớp học Mầm non, Tiểu học và trụ sở thôn làm nơi sinh hoạt, học tập và chuyển tải cách làm ăn cho đồng bào... tạo thành một khu dân cư tập trung cơ bản hoàn thiện cả về hạ tầng và hỗ trợ phát triển kinh tế, xã hội. Cuối năm 2011 đầu năm 2012, 14 hộ dân đã có nhà mới, mái lợp Phi brô xi măng, trình tường, nền đổ bê-tông, trường học, trụ sở thôn, đường vành đai quanh khu vực dân cư đi lại thuận tiện. Ly Mí Lùng kể: Lúc chưa có dự án, Khía Lía là vùng đất khát, “khát nước”, “khát” cả con chữ lẫn bát mèn mén bởi lẽ khó khăn trăm bề. Nay có dự án, Khía Lía có đất rộng, lại khá bằng phẳng, tiện đường, tiện nước, nhà nào nhà ấy có sức thì ra sức làm ăn, chăn nuôi, trồng cây lúa, ngô, đậu tương... Đến cuối năm 2013, nhà Ly Mí Lùng đã nuôi 3 con bò to chuẩn bị đẻ bê con, nuôi 2 con lợn, 1 con thịt Tết, hàng chục con gà to, nhỏ và thu về cả một sàn nhà ngô đủ ăn cho cả 5 người trong một năm. Lùng nói rằng: Về Khía Lía đất đai mầu mỡ hơn, dân cư ăn ở tập trung, có trụ sở thôn là nơi hội họp cho cả xóm, mỗi khi có cây trồng mới, nuôi con bò, con lợn theo cách làm mới. Dân bản nhờ cách hướng dẫn của cán bộ khuyến nông để làm theo nên biết trồng ngô giống mới cho năng suất cao, nuôi con bò gắn với trồng cỏ làm thức ăn, biết phòng bệnh cho gia súc, gia cầm, cho nên làm đến đâu được đến đó không bị dịch bệnh hại. Về Khía Lía có đường tiện ra phố huyện bán cái gì cũng được, làm cái gì cũng có thu nhập nên cả xóm phấn khởi tu chỉnh làm ăn để đuổi cái nghèo, cái đói rét đi theo mùa đông, mang về cái ấm áp như ngày Tết năm nay là chuyện đang hiện hữu. Nhìn Khía Lía với 14 ngôi nhà mái sáng bóng Phi brô xi măng và được làm theo quy hoạch từ nhà ở, bếp, chuồng trại khá quy củ đã mang lại diện mạo một vùng quê đổi mới. Không có nhà tạm, hộ đói, nhà nào nhà ấy gọn gàng, to sạch, có bò, trâu, lợn, gà... Hầu Sính Pó - một hộ khác trong xóm mới bảo: Về Khía Lía mới gần 2 năm mà cứ ngỡ như cả cuộc đời mình thay đổi, ngoài làm nương trồng ngô, đậu tương tôi còn mở thêm cửa hàng bán hàng tạp hoá cho người dân trong thôn, cùng xóm, có thêm thu nhập đời sống nâng lên hơn trước nhiều, nhất là việc mở cửa hiệu bán hàng trước đây mơ cũng chẳng được.

Anh Dinh Mí Thào, Phó phòng Dân tộc huyện Đồng Văn, cho biết: Xã Thài Phìn Tủng có một số thôn nằm xa trung tâm, người dân sống rải rác trên các sườn núi cao. Theo chủ trương, Khía Lía được hạ sơn về sống tập trung là 21 hộ, đến nay đã có 14 hộ về sống và được đầu tư đủ các hạng mục xây dựng hạ tầng giúp cho đồng bào tránh được nguy cơ sạt lở, lại có điều kiện xây dựng xóm mới theo mô hình gắn kết là ổn định dân cư lâu dài, bền vững để xây dựng nông thôn mới; số hộ còn lại hiện đang tiếp tục được bố trí vốn, triển khai xây dựng và sẽ hoàn thành trong thời gian tới, đây cũng là mong muốn lớn nhất của người dân hạ sơn. Tại khu tái định cư này, đồng bào được đầu tư nhà ở, được hỗ trợ vốn chăn nuôi, vốn để khai hoang đất làm ruộng, có nước, trường học, đường đi cho cả kiến thức làm ăn mới. Qua thời gian ngắn triển khai thực hiện hạ sơn xây dựng Khía Lía đã thành công trong cả cách nghĩ, cách làm.

Trở lại ngôi nhà của vợ chồng Ly Mí Lùng, anh lôi ra một đĩa bánh bột ngô, 1 chai rượu, rồi bảo vợ xào nhanh ít thịt treo trên gác bếp để mời khách. Nhìn đám trẻ ngồi bên thềm nhà bóc bẹ ngô lai to, tròn căng hạt vàng chất thành đống. Đám trẻ vừa bẻ ngô vừa nô đùa và có phần rụt rè khi thấy khách đến nhà, tất cả thứ đó diễn ra trước mắt tôi, đó là sự no đủ, sự ấm cúng của gia đình người Mông trong xóm mới Khía Lía.