Chương trình MTQG nước sạch VSMT nông thôn khó hoàn thành kế hoạch

HGĐT- Số liệu thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, vùng nông thôn của tỉnh hiện có trên 152 nghìn hộ, với trên 702 nghìn người sinh sống. Một phần không nhỏ trong số đó chưa được sử dụng nước hợp vệ sinh và tiếp cận với các điều kiện đảm bảo vệ sinh môi trường (VSMT).

Vì vậy, việc đầu tư các công trình cấp nước, công trình vệ sinh nhằm cung cấp nước hợp vệ sinh cho người dân nông thôn là rất cần thiết. Giải quyết nhu cầu cấp bách này, hàng năm ngân sách Nhà nước đầu tư hàng chục tỷ đồng để xây dựng các công trình cấp nước tự chảy, cấp nước tập trung, đồng thời tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng nước và các công trình VSMT nông thôn. Nhưng đến nay tỷ lệ người dân nông thôn được tiếp cận với nguồn nước hợp vệ sinh vẫn còn thấp, đòi hỏi phải có sự nỗ lực hơn nữa của các cấp, ngành và mỗi người dân.

Mục tiêu đặt ra trong năm nay phải đảm bảo 68% dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; gần 78% trường học có nước sạch và gần 80% nhà tiêu hợp vệ sinh; số gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh gần 24%, 100% trạm y tế có nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh, 29% hộ chăn nuôi có chuồng trại hợp vệ sinh. Con số trên tương đương với mục tiêu trong năm nay sẽ có thêm 40,2 nghìn người dân nông thôn được cấp nước hợp vệ sinh. Thế nhưng, nỗ lực thực hiện mục tiêu cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho người dân nông thôn năm nay khó có thể đạt được mục tiêu đề ra, bởi lẽ quãng thời gian nửa năm đã qua đi nhưng kết quả đạt được lại rất thấp. Đến hết 6 tháng đầu năm, chỉ có 10,6 nghìn người được cấp nước, dự kiến hết năm con số này cũng chỉ tăng lên được 16 nghìn người...

Nguyên nhân dẫn đến việc khó hoàn thành các chỉ tiêu, kế hoạch đề ra theo ông Hoàng Lưu Phương - Giám đốc Trung tâm nước sạch VSMT nông thôn là do nguồn vốn không đáp ứng được yêu cầu, hơn nữa kế hoạch phân bổ vốn rất chậm khiến các đơn vị không chủ động trong triển khai công việc. Để thực hiện được kế hoạch đề ra, dự kiến tổng nhu cầu kinh phí cần huy động trên 220 tỷ đồng, trong đó ngân sách T.Ư gần 45,6 tỷ đồng, chiếm gần 21%, các nhà tài trợ 100 tỷ đồng, dân đóng góp và tự làm trên 14,5 tỷ đồng, tín dụng ưu đãi 60 tỷ đồng. Nhu cầu vốn cho kế hoạch cả năm là thế, nhưng đến đầu tháng 7 vừa qua, nguồn vốn thực hiện Chương tình MTQG nước sạch và VSMT nông thôn được cấp trên 22,5 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển 21 tỷ đồng, chiếm trên 93%, vốn sự nghiệp trên 1,5 tỷ đồng. Nguồn vốn T.Ư cấp chưa đạt 50% nhu cầu đặt ra, nó được dùng để đầu tư cho 45 công trình hoàn thành, 9 công trình chuyển tiếp, 1 công trình trọng điểm cấp nước cho xã nông thôn mới. Tính đến đầu tháng 7, ước giá trị thực hiện từ nguồn vốn ngân sách T.Ư chỉ đạt 11% kế hoạch năm. Đối với các công trình thực hiện bằng nguồn vốn tín dụng, Ngân hàng chính sách đã giải ngân trên 7 tỷ đồng để các hộ dân xây dựng 953 công trình cấp nước, 927 công trình vệ sinh. Ngoài ra, công tác duy tu, bảo dưỡng các công trình cấp nước tập trung mặc dù đã triển khai nhưng chưa được theo dõi thường xuyên; công tác lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch chưa mang tính chuyên nghiệp. Các công trình cấp nước được đầu tư chủ yếu ở các xã đặc biệt khó khăn về địa lý, địa hình phức tạp, ngân sách Nhà nước đầu tư không quá 90% giá trị dự toán, phần còn lại là công đóng góp của nhân dân chủ yếu vận chuyển bộ vật tư, vật liệu, đào đắp tuyến đường ống... nên không đáp ứng được tiến độ thi công, tỷ lệ vốn phân bổ cho các công trình hàng năm thấp.

Mặc dù việc thực hiện kế hoạch Chương trình MTQG nước sạch VSMT nông thôn năm nay gặp rất nhiều khó khăn, nhưng tỉnh ta vẫn đặt quyết tâm phấn đấu: Đến năm 2015 có thêm 49 nghìn người dân nông thôn được dùng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, 7.261 hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, 12 nghìn hộ chăn nuôi có chuồng trại hợp vệ sinh, tăng thêm trên 17% tỷ lệ trường học được sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh và trên 22% có nước sinh hoạt hợp vệ sinh; tỷ lệ dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đến năm 2015 là 72,4% (trên 19% được dùng nước đạt tiêu chuẩn của Bộ Y tế)... Tổng nhu cầu vốn gần 400 tỷ đồng, trong đó ngân sách T.Ư trên 253,7 tỷ đồng, vốn vay ưu đãi 60 tỷ đồng, nhân dân đóng góp trên 85 tỷ đồng.

Giải quyết những khó khăn trong quá trình thực hiện Chương trình MTQG này, tại buổi giao ban trực tuyến với các tỉnh, thành phố vừa được Ban chủ nhiệm Chương trình MTQG nước sạch VSMT nông thôn tổ chức, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát nhấn mạnh: Chương trình MTQG nước sạch và VSMT nông thôn có ý nghĩa rất quan trọng, là một phần của quá trình xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, việc thực hiện thời gian qua có nhiều khó khăn, vì vậy các bộ, ngành, các địa phương cần thực hiện quyết liệt hơn, lồng ghép nhiều nguồn lực nhằm đạt kế hoạch đề ra. Bộ trưởng đề nghị cần rà soát lại, củng cố BCĐ từ tỉnh đến cơ sở, có sự phân công rõ trách nhiệm từng thành viên; rà soát lại kế hoạch hàng năm, làm rõ chỉ tiêu, cách thức tổ chức thực hiện; tập trung chỉ đạo quyết liệt để đạt được kế hoạch năm 2012. Đối với vấn đề nước sạch, cần quan tâm bố trí những nơi khó khăn, các trạm y tế, trường học, doanh trại quân đội; ưu tiên nâng cấp, vận hành, khai thác hiệu quả các công trình hiện có; các địa phương cần nêu cao tính chủ động, tăng cường kiểm tra, giám sát để có chỉ đạo sát thực, không để xảy ra tình trạng thất thoát, lãng phí trong triển khai thực hiện các dự án.