Giải Nhất ISEF 2012: “Cú hích” vào giới trẻ

Cú hích trong giới trẻ!

Với đề tài “Xử lý nước mặn thành nước ngọt bằng kỹ thuật chân không và năng lượng mặt trời phục vụ cho sinh hoạt”, 3 học sinh Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam (Vũ Anh Vinh, Bùi Thị Quỳnh Trang và Trần Bách Trung) đoạt giải nhất lĩnh vực Điện và Cơ khí tại Hội thi Khoa học và Kỹ thuật Quốc tế (ISEF) 2012. Cuộc thi do Hội Khoa học và Công chúng Hoa Kỳ tổ chức từ năm 1950. Năm nay, cuộc thi được tổ chức tại thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania (Mỹ), từ ngày 14-18/5 với sự tham gia của hơn 1.500 thí sinh đến từ 70 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Chia sẻ niềm vui với các học sinh đoạt giải, Giáo sư Vật lý Hà Huy Bằng - ĐHQGHN cho biết: “Thật tuyệt vời khi biết các em đoạt giải tại cuộc thi lớn như thế này vì đây là kỳ thi có tính chất ứng dụng khoa học trong cuộc sống, rất bổ ích cho học sinh. Giải thưởng tuyệt vời hơn nữa bởi những kiến thức kinh viện trong các cuộc thi Olympic Toán học, Vật Lý hay Sinh học… mặc dù là bài giải khó nhưng mang tính chất hàn lâm như trong âm nhạc cổ điển chứ không được lấy ra từ ứng dụng cuộc sống mang tính chất khoa học thiết thực như cuộc thi này”.

GS Bằng cho rằng: “Hiện nay các nhà khoa học, các nhà quản lý chưa quan tâm nhiều tới lĩnh vực nghiên cứu khoa học ở học sinh. Giải thưởng cuộc thi này chính là cú hích như giải thưởng Fields của GS Ngô Bảo Châu trong nghiên cứu khoa học trong học sinh”.

Vui, vinh dự tự hào khi học sinh của Hà Nội đoạt giải cao tại cuộc thi uy tín này, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, Nguyễn Hiệp Thống cho biết: “Chúng tôi hết sức bất ngờ và vô cùng tự hào. Bất ngờ vì ban đầu khi cử các em đi thi, thấy tầm vóc cuộc thi quá lớn, với rất nhiều lĩnh vực đa dạng trong khoa học và đời sống, với ban giám khảo là những nhà khoa học nghiêm túc, dày dạn kinh nghiệm và yêu cầu nhiều điều kiện nghiêm ngặt nên chúng tôi cũng chỉ mong muốn các em tham gia để được học hỏi kinh nghiệm trên sân chơi KHKT quốc tế. Đây không phải lần đầu tiên VN cử học sinh tham dự cuộc thi này, nhưng cả 3 lần trước chúng ta đều chưa đạt giải. Vì thế chúng tôi nghĩ nếu các em đạt được bất kì một kết quả nào cũng đã là rất đáng quý. Không ngờ các em đã vượt qua cuộc thi đầy khó khăn như cuộc thi này ở Hoa Kỳ và đã đoạt giải nhất”.

Nhóm học sinh Việt Nam giới thiệu công trình cho khách tham quan tại ISEF 2012, diễn ra ở Mỹ. (Ảnh: Tuấn Anh)

Là người nghiên cứu về sinh thái và thủy văn học, PGS.TS Phạm Văn Điển, trường ĐH Lâm Nghiệp Việt Nam nhận định, công trình của ba em học sinh Trường THPT Hà Nội - Amsterdam đoạt giải nhất quốc tế là rất cần thiết và có ý nghĩa lớn. PGS Điển cho biết: “Tôi rất trân trọng những thành quả mà các em đã đạt được trong điều kiện nghiên cứu còn gặp nhiều khó khăn và tuổi đời còn trẻ. Trong công trình này, các em đã xác định vấn đề cần giải quyết có tầm quan trọng lớn và có ý nghĩa toàn cầu (vấn đề khủng hoảng tài nguyên nước ngọt, thiếu công nghệ để giải quyết). Phương hướng nghiên cứu của công trình cũng sáng tạo và có triết lý hay (chuyển từ nguồn nước mặn - vốn đang dư dật sang nguồn nước ngọt - vốn đang khan hiếm, chuyển hóa bằng công nghệ sạch và tiên tiến - kỹ thuật chân không và năng lượng mặt trời). Xin chúc mừng các em đã đoạt giải nhất quốc tế về công trình này”.

Sẽ hỗ trợ các em tiếp tục nghiên cứu triển khai đề tài

Phấn khởi khi học sinh Việt Nam lần đầu tiên đoạt giải cao tại cuộc thi ISEF, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Trần Quang Quý khẳng định: “Đây là niềm tự hào lớn của Việt Nam. Các em đã mang những điều bình thường trong cuộc sống hàng ngày để sáng tạo nên ý tưởng trong đề tài nghiên cứu khoa học hữu ích. Bộ sẽ dành kinh phí để hỗ trợ cho các em tiếp tục nghiên cứu phát triển đề tài”.

Tuy nhiên, PGS Phạm Văn Điển lại băn khoăn, cho rằng: “Điều tôi băn khoăn là Nhà nước và các cơ quan quản lý nghiên cứu sẽ có hành động như thế nào để những công trình nghiên cứu tốt, trong đó có công trình của các em học sinh Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam nêu trên, được tiếp tục thực hiện, hoàn thiện và có thể phát huy vào sự nghiệp nghiên cứu khoa học và đời sống. Đừng để công trình khoa học chết trẻ. Khoa học phải được đi vào đời sống, phục vụ cuộc sống. Bởi vì hiện nay, việc nghiên cứu sâu về lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật - công nghệ ở nhiều trường đại học nước ta còn rất hạn chế. Nguyên nhân chính là do thiếu cơ chế phù hợp của nhà nước cho nghiên cứu và sáng tạo, khan hiếm về tài nguyên chất xám, thiếu thốn trang thiết bị nghiên cứu và những hạn chế trong việc hiện thực hóa kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất. Nhiều trường đại học chỉ có thể lấy hoạt động đào tạo làm chính, ít có điều kiện phát triển các hoạt động nghiên cứu, trong đó nghiên cứu cơ bản vẫn là một thách thức lớn, chưa được phát triển tương xứng”.