Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai

HGĐT- 9.650 Quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai được ban hành theo thẩm quyền trên địa bàn tỉnh ta trong thời gian 8 năm (2003 - 2011) nhưng chỉ có 101 quyết định bị khiếu nại, tố cáo (KNTC) cho thấy vấn đề giải quyết KNTC của công dân liên quan đến đất đai trên địa bàn đã đạt được nhiều kết quả khả quan.

Tuy nhiên, kết luận của Đoàn ĐBQH tỉnh trong chuyến giám sát việc giải quyết KNTC của công dân về đất đai trên địa bàn tỉnh cho thấy vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc cần được tập trung tháo gỡ để giải quyết dứt điểm và hiệu quả đơn thư KNTC, đảm bảo lợi ích của nhà nước và quyền lợi hợp pháp cho công dân

Theo ông Lưu Đức Hùng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thì có đến trên 70% các vụ KNTC trên địa bàn tỉnh ta liên quan đến lĩnh vực đất đai, điều này cho thấy đất đai vẫn đang là vấn đề nóng, được đông đảo người dân quan tâm. Các trường hợp KNTC chủ yếu liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án... Mặc dù trên địa bàn không có điểm nóng về đất đai nhưng vẫn còn nhiều trường hợp khiếu kiện vượt cấp, kéo dài đến nay chưa được giải quyết dứt điểm.Điều đó càng đặt ra áp lực lớn cho các cấp, các ngành liên quan phải tìm ra những giải pháp để kịp thời thảo gỡ vướng mắc, lấy được lòng tin từ nhân dân.

Chỉ tính riêng trên địa bàn huyện Bắc Mê, từ khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực thi hành đến hết năm 2011, UBND huyện Bắc Mê đã ban hành theo thẩm quyền 941 quyết định hành chính về đất đai và đã có 83 vụ KNTC của công dân trong lĩnh vực đất đai, trong đó có 6 vụ KNTC liên quan đến đông người. Tiêu biểu như vụ khiếu nại của 150 hộ dân bị ảnh hưởng của lòng hồ thủy điện Tuyên Quang tại xã Thượng Tân và Minh Ngọc đề nghị bồi thường theo định mức 450 triệu đồng/hộ, hay vụ khiếu nại của tập thể nhân dân thôn Nà Phia, thị trấn Yên Phú đề nghị bồi thường đất rừng sản xuất do cộng đồng dân cư quản lý khi thực hiện dự án khai thác quặng Mangan thôn Nà Phia. Mặc dù các vụ khiếu nại, tố cáo này đã được giải quyết một cách thấu tình, đạt lý, hợp lòng dân nhưng qua đó cũng cho thấy tính chất của các vụ KNTC về đất đai ngày càng nghiêm trọng và phức tạp hơn, có thể dẫn đến mất ổn định về an ninh chính trị trên địa bàn.

Thực tế, có nhiều vụ KNTC của công dân về đất đai bị kéo dài, chưa có giải pháp để giải quyết là xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Ngoài nguyên nhân khách quan là sự không đồng nhất và thiếu sự ổn định giữa các văn bản luật, văn bản hướng dẫn thi hành luật và nội dung các chính sách về luật khiến người thi hành nhiệm vụ gặp lúng túng trong giải quyết, xử lý, người dân không nắm bắt kịp thời dẫn đến khiếu nại, tố cáo sai quy định pháp luật thì còn có nhiều nguyên nhân chủ quan. Trước hết là công tác quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh chưa được quan tâm đúng mức. Công tác thanh tra, kiểm tra hàng năm tại các địa phương chưa được chú trọng dẫn đến nhiều sai phạm liên tiếp trong việc ban hành các quyết định hành chính về đất đai và khiến cho người dân tiếp tục khiếu kiện. Bên cạnh đó, hiện nay việc cấp giấy phép cho các doanh nghiệp thuê đất sản xuất thuộc thẩm quyền của tỉnh, trong khi đó các huyện trực tiếp quản lý về đất đai lại không có thẩm quyền khiến cho việc quản lý, cũng như giải quyết khi có KNTC xảy ra gặp rất nhiều trở ngại. Có nhiều trường hợp lại do nguyên nhân từ lịch sử để lại nên hiện nay, các cơ quan chức năng rất khó để cấp lại GCNQSDĐ cho người dân, dẫn đến việc khiếu nại kéo dài. Đơn cử như hàng chục hộ dân ở huyện Vị Xuyên chưa thể cấp lại “sổ đỏ” vì thực tế diện tích đất thổ cư mà họ được cấp trước đây quá lớn so với quy định của Nhà nước, nhiều hộ gia đình có diện tích lên tới trên 3000 m2 đất thổ cư,nhưng đổi lại, trong một thời gian dài họ không thực hiện nghĩa vụ đóng thuế cho Nhà nước trên toàn bộ diện tích ấy. Nhiều mảnh đất lại bị cấp chồng giấy CNQSDĐ dẫn đến tranh chấp... Bên cạnh đó là các chính sách về cho thuê đất, thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập, đơn giá bồi thường không phù hợp với thực tế tại thời điểm triển khai thực hiện thu hồi đất khiến người dân không đồng tình và dẫn đến KNTC kéo dài. Ngoài ra, đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ giải quyết KNTC còn thiếu và yếu về năng lực, các địa phương chưa làm tốt công tác tiếp dân, đối thoại nhân dân để cùng tìm cách tháo gỡ vướng mắc, có cơ quan thẩm quyền lại né tránh trách nhiệm khiến cho nhiều vụ KNTC vượt cấp diễn ra,người dân nhận thức về pháp luật liên quan đến đất đai còn nhiều hạn chế, tài liệu, hồ sơ liên quan không được lưu giữ dẫn đến nhiều vụ KNTC không đúng quy định.

Thiết nghĩ, để tháo gỡ những vướng mắc trên, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc tuyên truyền, phố biến pháp luật về đất đai cho người dân và sự khéo léo, linh hoạt của các cấp thẩm quyền trong công tác tiếp dân, đối thoại nhân dân để tìm tiếng nói chung giữa chính quyền và nhân dân, tạo lòng tin và hướng tới một địa bàn “sạch”, không để đơn thư KNTC kéo dài, vượt cấp, góp phần ổn định tình hình an ninh chính trị và phát triển kinh tế.