Tuyến đường vào Tùng Bá (Vị Xuyên), cần gắn trách nhiệm doanh nghiệp khai khoáng với đảm bảo giao thông

HGĐT- Báo Hà Giang số ra ngày 23.10.2010 trong mục ý kiến bạn đọc có đăng bài “Đường vào Tùng Bá nát tan hết rồi”. Trong đó có đoạn viết “... nhưng bây giờ mặt đường hoàn toàn bị dập nát, mấp mô, lởm chởm vô cùng khó đi... hy vọng các cấp chính quyền nhìn thấy thực trạng để có giải pháp khắc phục kịp thời và triệt để...” Trong thời gian này, tổ phóng viên Báo Hà Giang cũng đang tác nghiệp tìm hiểu những nội dung xung quanh vấn đề vì sao đường Tùng Bá (Vị Xuyên) xuống cấp nhanh, khả năng khắc phục tuyến đường này ra sao... qua đó được biết:

Đường Tùng Bá do Công ty Hoàng Bách quản lý duy tu, bảo dưỡng. Ảnh: Giang Sơn

Tuyến đường từ Ngã tư phường Ngọc Hà vào tới trung tâm xã Tùng Bá dài 11,2 km là đường loại A giao thông nông thôn. Với loại đường này tải trọng cho phép trên mỗi trục bánh xe ô tôlưu thông trên đường không quá 10 tấn (có biển hiệu trên đường). Từ năm 2007 - 2008 khi có sự hoạt động nhộn nhịp của những chiếc xe tải hạng nặng (không tải đã nặng trên 16 tấn, có tải nặng 45 đến 50 tấn) của các công ty khai thác và chế biến khoáng sản trong khu vực, tuyến đường này đã nhanh chóng xuống cấp. Được biết, hàng nghìn người dân, cán bộ, giáo viên và các cháu học sinh các cấp học của xã Tùng Bá thường xuyên tham gia giao thông trên tuyến đường này, trong đó riêng đội ngũ cán bộ giáo viên (đa số là nữ) tham gia giảng dạy tại 3 trường Mầm non, Tiểu học và THCS khoảng trên 100 người, khi tham gia giao thông trời nắng cũng như trời mưa đều phải mặc áo mưa vì đường “nắng bụi, mưa bùn”. Các cô giáo thống kê có nhiều hôm trời mưa chuyện có tới cả chục cô giáo bị ngã xe là bình thường. Đó là chưa kể đến việc, trên đường ra thành phố nếu ai đi xe máy sau đoàn xe trọng tải trở quặng ra ngoài xã, thì đừng bao giờ nghĩ đến chuyện vượt đoàn xe (vì không an toàn), mà nên chấp nhận đi sau đoàn xe và mất thời gian hàng tiếng để vượt quãng đường gần 12 km.Đường hỏng nặng, đi lại khó khăn, người dân bức xúc,phản ánh tới các đại biểu HĐND tỉnh, Đại biểu Quốc Hội cũng như tới các cấp chính quyền yêu cầu có biện pháp đảm bảo giao thông trên tuyến.

Trước sự bức xúc của bà con nhân dân, cấp ủy, chính quyền xã cũng bức xúc. Ngoài việc trực tiếp báo cáo với cơ quan cấp trên xây dựng giải pháp khắc phục, sau khi có chủ trương của Bí thư Đảng ủy, trực tiếp Chủ tịch UBND xã Phạm Huy Trà và Trưởng Công an xã Đán Văn Viết đã ra chặn các xe tải hạng nặng trở quặng qua trọng tải khi lưu thông trên tuyến đường, vì khẳng định tuyến đường bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng nguyên nhân chính là do hoạt động vận tải của các doanh nghiệp khai thác, khoáng sản trong khu vực gây ra. Đã có 3 đợt tổ chức dừng xe, lập biên bản vi phạm, yêu cầu Công ty hữu hạn khoáng nghiệp Tân Nguyên (công ty Tân nguyên) cùng các lái xe vi phạm xuất trình giấy phép trở quá tải của các cơ quan chức năng, nếu không yêu cầu dừng xe không được lưu thông trên tuyến đường. Nhưng sau mỗi lần chặn xe và lập biên bản, thì đều có những cuộc điện thoại can thiệp, xã đành phải cho xe đi...Điều quan trọng là trên tuyến đường này lại có gần 4 km đoạn từ cầu treo đi qua trung tâm xã đường vẫn còn tốt, gắn với đoạn đường này là vai trò của Công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường Hoàng Bách (Công ty Hoàng Bách) dù cũng là một công ty hoạt động trong lĩnh vực khai thác và chế biến khoáng sản.

Đoạn đường do Công ty Tân Nguyên phụ trách. Ảnh: Trung Thu

Đồng chí Bế Văn Lạc, Bí thư Đảng ủy xã cho biết, vào thời điểm những năm 2007 - 2008 trên địa bàn xã Tùng Bá có sự hoạt động của 3 công ty khai thác và chế biến khoáng sản, bao gồm Công ty Đức Sơn, Hoàng Bách, Tân Nguyên. Trong đó hai công ty Hoàng Bách và Tân Nguyên thường xuyên có xe tải hạng nặng lưu thông trên tuyến đường. Khi đường bắt đầu có hiện tượng xuống cấp, nắm bắt được vấn đề này, các đồng chí lãnh đạo tỉnh cùng các ngành chức năng và huyện Vị Xuyên, thành phố Hà Giang đã có nhiều buổi làm việc bàn các giải pháp đảm bảo giao thông trên tuyến đường. Trong đó đã xây dựng giải pháp, căn cứ vào sản lượng hàng hóa của mỗi công ty sản xuất để giao khoán cho hai Công ty phụ trách việc đảm bảo giao thông trên tuyến, công ty Tân Nguyên sản lượng hàng hóa lớn phụ trách 7,47 km đường từ ngã tư Ngọc Hà vào xã, còn lại 3,73 km đường từ cầu treo trở ra do Công ty Hoàng Bách đảm nhận. Nội dung này đã được các cơ quan chức năng và hai Công ty ký kết tại biên bản làm việc ngày 31.8.2008 của các cơ quan chức năng với sự tham gia của lãnh đạo hai Công ty Hoàng Bách và Tân Nguyên. Vào thời điểm này, các cơ quan tham mưu đã xây dựng mức đóng góp của mỗi công ty để đảm bảo giao thông trên tuyến là 187 triệu đồng/km. Khi được giao nhiệm vụ, Công ty Hoàng Bách đã chủ động đầu tư, triển khai thuê các đơn vị chuyên ngành phối hợp cùng công ty làm mới gần 4 km đường, đoạn công ty được giao đảm bảo giao thông với tổng mức đầu tư lên đến gần 1,2 tỷ đồng. Ngoài ra, công ty còn thuê 5 nhân công người địa phương, trang bị đầy đủ phương tiện để sử dụng nguồn nhân lực này hàng tháng làm nhiệm vụ duy tu bảo dưỡng đoạn đường. Đoạn đường được triển khai hoàn thành trước Tết nguyên Đán nên đã nhận được sự khen ngợi của hầu hết người dân trong xã.

Nhưng do sự không quyết liệt của các cơ quan chức năng, cùng với sự kém hợp tác của Công ty Tân nguyên dù lãnh dạo Công ty này đã ký vào biên bản cam kết thực hiện với các cơ quan chức năng, nên đoạn đường gần 8 km do công ty Tân nguyên được giao nhiệm vụ đảm bảo giao thông không có sự đầu tư duy tu bảo dưỡng, dẫn đến ngày một hỏng nặng. Trước sự bất hợp tác của Công ty Tân Nguyên trong việc tham gia đảm bảo giao thông trên tuyến đường, trực tiếp Chủ tịch UBND tỉnh đã có buổi kiểm tra và làm việc với các doanh nghiệp tại xã Tùng Bá ngày 11.6.2009 trong đó yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên chủ trì , phối hợp với UBND thị xã Hà Giang, Sở Giao thông - Vận tải và Sở Công thương đôn đốc Công ty Tân nguyên khẩn trương triển khai thực hiện đoạn đường 7,47 km theo như nội dung đã thỏa thuận. Thời gian hoàn thành việc sửa chữa, bảo dưỡng trước ngày 31.8.2009. Quá thời hạn trên, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo các ngành chức năng thực hiện các biện pháp đình chỉ hoạt đọng vận tải khoáng sản của doanh nghiệp trên tuyến đường này. Trước ý kiến chỉ đạo trên, ngày 27.6.2009 tại trụ sở UBND xã Tùng Bá, lãnh đạo UBND huyện Vị Xuyên cùng lãnh đạo UBND thị xã Hà Giang, lãnh đạo các sở Công thương và Giao thông Vận tải đã có buổi làm việc với lãnh đạo Công ty Tân Nguyên bàn về việc sửa chữa, bảo dưỡng tuyến đường. Tại buổi làm việc Công ty Tân nguyên chỉ nhất trí thực hiện phương án nộp số tiền là 20 triệu đồng/km trong 2 năm với tổng số tiền là 298 triệu đồng với lý do Công ty không đủ phương tiện máy móc và khả năng để trực tiếp thi công. Đây chính là bất cập trong quá trình triển khai đảm bảo giao thông trên tuyến đường đoạn do Công ty Tân Nguyên được giao, dẫn đến tuyến đường dù đã được UBND thị xã Hà Giang (đơn vị nhận bàn giao tiền nộp duy tu bảo dưỡng của Công ty Tân Nguyên) tổ chức duy tu nhưng ngày một hỏng nặng. Vì mức đầu tư duy tu bảo dưỡng quá thấp, 20 triệu đồng/km dành cho tuyến đường giao thông nông thôn loại A, khác với việc duy tu bảo dưỡng tuyến đường cơ bản phục vụ hoạt động vận tải của các loại xe tải hạng nặng. Ngay trong buổi làm việc, trước quan điểm của Công ty Tân Nguyên, lãnh đạo UBND huyện Vị Xuyên và thị xã Hà Giang đã thống nhất giao cho hai phòng công thương huyện và thị xã phối hợp tổ chức cắm biến báo giới hạn tải trọng cho các phương tiện giao thông, đồng thời giao cho lực lượng công an địa phương cử lực lượng đảm bảo trật tự an toàn giao thông trên tuyến đường này. Tuy biển giới hạn đã được cắm, lực lượng công an cùng trực tiếp chủ tịch UBND xã Tùng Bá đã chặn xe kiểm tra và lập biên bản vi phạm, nhưng các đoàn xe tải hạng nặng vẫn thường xuyên trở vài chục tấn hàng hoạt động trên tuyến đường này. Đây là nguyên nhân chính làm đoạn đường 7,47 km do Công ty Tân Nguyên chịu trách nhiệm đảm bảo giao thông hỏng nặng như hiện nay.

Được biết, để đảm bảo giao thông trên tuyến đường này, tỉnh ta đã lập dự án đầu tư duy tu bảo dưỡng tuyến đường thông qua phương thức Nhà nước và doanh nghiệp cùng làm với tổng mức đầu tư 2,6 tỷ đồng. Trong đó, 3 doanh nghiệp hiện đang tham gia hoạt động khai thác vầ chế biến khoáng sản trên địa bàn là Công ty Hoàng Bách, Công ty Cổ phần khai thác khoáng sản An Thông và Công ty TNHH Đức Sơn, mỗi công ty đóng góp 350 triệu đồng, còn lại Nhà nước đầu tư,