Năm học mới, nỗi lo cũ

BHG - Năm học mới đã đến, bên cạnh sự chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất, trang thiết bị, sách giáo khoa và niềm vui với nhiều thành tích sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29 của BCH T.Ư Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) thì nỗi lo thiếu giáo viên (GV) đang là vấn đề thường trực khiến ngành Giáo dục và lãnh đạo các địa phương trăn trở.

Thiếu trên 2 nghìn giáo viên

Học sinh Trường PTDT Bán trú Tiểu học Thanh Thủy (Vị Xuyên) trong năm học mới 2023 - 2024.                                                                                                                             Ảnh: Biện Luân

Năm học 2023 - 2024, Trường Tiểu học 1-5 thị trấn Vị Xuyên (Vị Xuyên) có 984 học sinh và 46 GV. Để đảm bảo thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và kế hoạch năm học, so với định biên, nhà trường thiếu 3 GV. Hiệu trưởng Trường Tiểu học 1 - 5 Thái Thị Mai Loan chia sẻ: “Tình trạng thiếu GV xảy ra đã nhiều năm nhưng chưa khắc phục được. Năm nay, nhà trường hợp đồng thời vụ 2 GV, còn thiếu 1 GV. Để đảm bảo nhiệm vụ năm học, các GV trong trường phải luân phiên nhau tăng tiết, thêm giờ”.

Hiện nay, toàn tỉnh có 817 cơ sở giáo dục, trên 1.900 điểm trường, trên 265 nghìn học sinh; số học sinh tăng mạnh qua từng năm. Tính theo định mức, toàn tỉnh thiếu 2.267 cán bộ, GV; trong đó cấp học mầm non thiếu 955 người, tiểu học thiếu 752 người, THCS thiếu 532 người, THPT, giảng viên, công chức thiếu 112 người. Tính theo biên chế được giao thiếu 884 cán bộ, GV. Tình trạng thiếu GV xảy ra tại tất cả các huyện, thành phố, trong đó một số địa phương thiếu nhiều GV theo định mức như: Mèo Vạc thiếu 315 GV, Đồng Văn 317 GV, Yên Minh 524 GV, Bắc Mê 148 GV, Xín Mần 299 GV. Đối với các môn học, thiếu 269 GV tiếng Anh, 103 GV Toán, 99 GV Ngữ văn, 182 GV Tin học và công nghệ; 90 GV Nghệ thuật. Các môn học khác thiếu từ 10 - 50 GV. Mỗi trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên công lập chỉ có từ 6 - 8 GV, thiếu so với quy định. Đặc biệt hơn, trong năm học 2022 - 2023 có 421 cán bộ quản lý, GV, nhân viên bỏ việc, chuyển nghề, nghỉ trước tuổi, nhiều nhất tại các huyện: Đồng Văn, Xín Mần, Mèo Vạc, Yên Minh. 

Theo kết quả thống kê về độ tuổi, giới tính và khảo sát thực tiễn, đến năm 2025 toàn ngành Giáo dục thiếu khoảng 3.283 người, đến năm 2030 thiếu khoảng 5.950 người. Thiếu GV ảnh hưởng lớn đến chất lượng GD&ĐT, đặc biệt trong bối cảnh ngành Giáo dục triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Cần giải pháp lâu dài

Theo các nhà quản lý giáo dục đánh giá, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu hụt GV trầm trọng, trong đó do chính sách thu hút, thu nhập của GV không đủ hấp dẫn, áp lực cao khiến nhiều người bỏ việc; Luật Giáo dục mới năm 2019 có hiệu lực ngày 1.7.2022 quy định, yêu cầu trình độ GV cao nên nhiều GV không đủ điều kiện nộp hồ sơ khiến số lượng tuyển dụng không đủ. Khi triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, các cấp học có thêm nhiều môn học mới như: Cấp tiểu học có thêm môn Tin học bắt buộc từ lớp 3, môn Hoạt động trải nghiệm; cấp THCS có thêm môn Khoa học tự nhiên, nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm - Hướng nghiệp. Cấp THPT có thêm môn Âm nhạc, Mỹ thuật, nội dung giáo dục địa phương khiến cho nhiều GV lâu nay đang dạy chương trình cũ không theo kịp chương trình mới, không thích hợp dạy các môn tích hợp, gia tăng áp lực khi phải soạn giáo án và tập huấn, đào tạo thêm các môn khác khiến GV nản lòng, không mặn mà với nghề.

Để khắc phục tình trạng thiếu GV, đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện GD&ĐT, tỉnh ban hành các cơ chế, chính sách, kế hoạch, đề án xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo và nâng cao trình độ chuẩn được đào tạo của GV. Toàn ngành Giáo dục đang hợp đồng thời vụ 353 GV; thường xuyên đánh giá, phân loại, phân công, điều động, luân chuyển GV từ nơi thừa đến nơi thiếu; đào tạo văn bằng 2 Tiếng Anh, Tin học cho GV; tuyển dụng viên chức sự nghiệp giáo dục hàng năm; rà soát chất lượng đội ngũ nhà giáo theo chuẩn nghề nghiệp để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. Các địa phương thực hiện đầy đủ, kịp thời chế độ, chính sách về tiền lương, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp ưu đãi nghề, phụ cấp thâm niên nhà giáo, phụ cấp khu vực, dạy thêm giờ cho GV, hỗ trợ nhà ở cho GV dạy ở các điểm trường, duy trì truyền thống “Tôn sư trọng đạo”, kịp thời động viên, tôn vinh các nhà giáo có đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp giáo dục của tỉnh.

Năm học 2023 - 2024 là năm yêu cầu đổi mới giáo dục đi vào chiều sâu, đổi mới từng môn học, phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá. Ngành Giáo dục cũng triển khai thử nghiệm Chương trình Giáo dục mầm non mới. Bởi vậy, khắc phục tình trạng thiếu GV là một trong các giải pháp cấp thiết, quan trọng, lâu dài để nâng cao chất lượng GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay, trong đó cần xây dựng chính sách ưu đãi về tiền lương, tuyển dụng đối với GV, đặc biệt là GV dạy ở vùng sâu, vùng xa, biên giới để họ yên tâm công tác, cống hiến lâu dài cho ngành Giáo dục và sự phát triển bền vững của địa phương.

Hoàng Thúy Hòa (Trường Chính trị tỉnh)