Quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng

BHG - Những năm qua, công tác phòng, chống thiên tai (PCTT) luôn được tỉnh quan tâm, triển khai đồng bộ bằng nhiều giải pháp; trong đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng được các cấp, ngành đẩy mạnh, góp phần chuyển trạng thái từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa; từng bước giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra.

Người dân thành phố Hà Giang diễn tập phòng, chống thiên tai.

Hà Giang là tỉnh miền núi có địa hình bị chia cắt mạnh, độ dốc lớn, thời tiết khắc nghiệt, thường xuyên xảy ra thiên tai. Giai đoạn 2020 - 2022, toàn tỉnh xảy ra nhiều trận mưa lớn, dông, lốc, sét, sạt lở đất, lũ ống, lũ quét, rét đậm, rét hại... làm 19 người chết, 13 người bị thương, gần 10.000 ngôi nhà bị hư hỏng, trên 4.200 ha cây trồng hư hại và thiệt hại nhiều tài sản khác của nhà nước, nhân dân. Tổng thiệt hại gần 1.000 tỷ đồng. Ngay khi có thiên tai xảy ra, tỉnh tích cực huy động nhân lực, vật lực theo phương châm “4 tại chỗ”, phát huy sức mạnh cộng đồng cùng chung tay hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả, sớm ổn định cuộc sống.

Qua kinh nghiệm thực tế cho thấy, nâng cao nhận thức cộng đồng là một hình thức đầu tư phi công trình có chi phí không lớn nhưng mang lại hiệu quả cao trong công tác PCTT. Các chính sách, chiến lược, thể chế quy định hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng về PCTT đều được đưa ra trong các quyết định của Chính phủ về chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai nhằm đưa ra các hoạt động, giải pháp về phòng ngừa, trong đó cộng đồng đóng vai trò là trung tâm trong mọi hoạt động PCTT; khuyến khích và huy động sự tham gia tích cực, chủ động của cộng đồng vào công tác quản lý rủi ro thiên tai, nâng cao nhận thức, năng lực, giảm thiểu rủi ro thiên tai, phát huy hiệu quả phương châm “4 tại chỗ” trong công tác PCTT.

Trước diễn biến phức tạp, khốc liệt, khó lường của thời tiết, để tiếp tục nâng cao nhận thức về thiên tai; phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở; nâng cao năng lực ứng phó thiên tai cho đội ngũ làm công tác PCTT và người dân vùng thường xuyên chịu tác động của thiên tai; xây dựng cộng đồng cấp xã, huyện an toàn trước thiên tai; có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; hình thành văn hóa phòng ngừa, chủ động và tích cực tham gia vào công tác PCTT của người dân; góp phần thực hiện tiêu chí quốc gia về xã đạt chuẩn Nông thôn mới, giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại về người, tài sản, môi trường do thiên tai; UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án “Nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng tỉnh Hà Giang giai đoạn 2023 - 2025, định hướng giai đoạn 2026 - 2030”.

ục tiêu phấn đấu đến năm 2030, 100% cán bộ, công chức, viên chức, cá nhân khi tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh thuộc đối tượng 4 và đối tượng là cá nhân tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng dân cư được phổ biến về nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; 100% người dân ở cấp xã thường xuyên xảy ra thiên tai và ít nhất 50% người dân ở các khu vực khác được phổ biến kiến thức về thiên tai và kỹ năng phòng tránh thiên tai; 100% cơ sở giáo dục phổ thông lồng ghép, đưa nội dung phòng tránh, giảm nhẹ rủi ro thiên tai vào giảng dạy; 100% xã, phường, thị trấn xây dựng và phê duyệt kế hoạch PCTT phải có sự tham gia của cộng đồng; 100% hộ gia đình được tiếp nhận đầy đủ thông tin về thiên tai và thông tin chỉ đạo phòng, tránh thiên tai.

Để hoàn thành mục tiêu trên, các cấp, ngành cần vào cuộc quyết liệt; tổ chức bồi dưỡng, tập huấn nâng cao kiến thức về thiên tai, năng lực cho lực lượng làm công tác PCTT ở cơ sở, đội ngũ cán bộ làm công tác truyền thông; triển khai các hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; tập huấn chuyên biệt cho đối tượng dễ bị tổn thương tại cộng đồng; tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, năng lực, kỹ năng cho cộng đồng về giảm nhẹ rủi ro thiên tai; hướng dẫn và huy động người dân trực tiếp tham gia vào các hoạt động phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn như: Tham gia diễn tập phòng, tránh thiên tai, đánh giá rủi ro thiên tai và các sự kiện liên quan; xây dựng và nhân rộng mô hình điển hình về nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; xây dựng các công trình quy mô nhỏ phục vụ công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai tại cộng đồng; lắp đặt hệ thống cảnh báo sớm PCTT; lồng ghép kế hoạch PCTT vào kế hoạch phát triển KT - XH của địa phương.

Bài, ảnh: BIỆN LUÂN