Tính nhân văn của chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng

BHG - Năm 2017, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) trên địa bàn tỉnh tiếp tục phát huy tốt hiệu quả, góp phần quan trọng bảo vệ diện tích rừng hiện có, nâng cao độ che phủ, tăng chất lượng và giá trị của rừng. Tiền chi trả DVMTR đã cải thiện cuộc sống người dân, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, tài nguyên rừng được quản lý, bảo vệ tốt, ngày càng phát triển.

Tính đến nay, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng (Quỹ) đã ký hợp đồng với 32 đơn vị sử dụng DVMTR, trong đó có 21 doanh nghiệp thủy điện trực tiếp quản lý 28 nhà máy, 11 đơn vị cung ứng nước sinh hoạt thuộc 11 huyện, thành phố. Tổng số tiền DVMTR, trồng rừng thay thế thu được năm 2017 và năm trước chuyển sang trên 110 tỷ đồng; số đã chi trên 43 tỷ đồng, trong đó, chi cho chủ rừng và hộ nhận khoán trên 38 tỷ đồng; số tiền còn lại, trên 67 tỷ đồng gồm: Hơn 54 tỷ đồng DVMTR và trên 13 tỷ đồng trồng rừng thay thế sẽ giải ngân theo đúng lộ trình, kế hoạch được phê duyệt.

Theo số liệu của cơ quan chức năng, tổng diện tích rừng toàn tỉnh hiện có gần 449 nghìn ha, trong đó diện tích cung ứng DVMTR trên 275.407 ha, tăng gần 288 ha so với năm 2016 gồm 4 chủ rừng tổ chức nhà nước và hơn 1.500 chủ rừng cộng đồng dân cư thôn, đại diện cho 107.864 hộ. Trong năm,  Hội đồng quản lý Quỹ đã chỉ đạo Ban điều hành Quỹ phối hợp Chi cục Kiểm lâm, yêu cầu các Hạt kiểm lâm kiểm tra, hướng dẫn, kiện toàn, thành lập 1.419 Tổ quần chúng bảo vệ, phòng cháy, chữa cháy rừng tại các thôn, gắn với thực hiện chi trả DVMTR.

Từ nguồn chi trả DVMTR, diện tích rừng trên địa bàn tỉnh được bảo vệ tốt hơn, trong năm chỉ xảy ra 14 vụ cháy rừng, giảm 24 vụ so với năm trước; diện tích bị cháy gần 68 ha, trong đó phần thuộc lưu vực cung ứng DVMTR trên 52 ha, chủ yếu trảng cỏ, giảm trên 198 ha so với cùng kỳ năm trước. Toàn tỉnh xảy ra 310 vụ vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, trong đó lưu vực cung ứng DVMTR xảy ra 130 vụ, giảm 14 vụ so với cùng kỳ năm trước. Khối lượng gỗ khai thác trái phép bị tịch thu, bị cháy gần 370 m3, thuộc khu vực có cung ứng DVMTR gần 222 m3.

Đến nay, toàn tỉnh có 107.864 hộ gia đình, cá nhân nhận khoán bảo vệ rừng được nhận tiền DVMTR, trong đó 106.246 hộ đồng bào dân tộc thiểu số; 579.508 người trong lưu vực có cung ứng DVMTR tham gia bảo vệ rừng, số tiền DVMTR nhận được bình quân 354 nghìn đồng/người/năm. Tuy số tiền DVMTR các hộ nhận được còn thấp, nhưng với tiềm năng sản xuất thủy điện trong những năm tới và đơn giá tăng theo Nghị định 147/2016/NĐ-CP của Chính phủ, dự kiến năm 2018 tiền DVMTR sẽ đóng góp đáng kể trong thu nhập hàng năm của các hộ tham gia bảo vệ, cung ứng dịch vụ. Ngoài hỗ trợ trực tiếp cho công tác quản lý, bảo vệ rừng, tiền DVMTR còn được các thôn sử dụng lồng ghép thực hiện xây dựng Nông thôn mới như: Hỗ trợ xây dựng, tu sửa nhà văn hóa, điểm trường, đường giao thông... Đồng thời, giảm áp lực chi ngân sách nhà nước, bởi tiền DVMTR chiếm gần 32% tổng vốn đầu tư cho công tác bảo vệ rừng năm 2017.

Việc thực hiện chính sách chi trả DVMTR đã tạo chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, nâng cao trách nhiệm quản lý, bảo vệ rừng của các chủ rừng và nhân dân; đời sống người dân từng bước được cải thiện, một số lưu vực đơn giá chi trả bình quân cao hơn mức hỗ trợ từ ngân sách cho khoán bảo vệ rừng; tiền DVMTR cùng với các nguồn thu nhập khác đã góp phần tạo công ăn, việc làm, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện sinh kế, giúp người dân yên tâm gắn bó với rừng. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, năm qua vẫn còn tình trạng chây ỳ, trì hoãn ủy thác tiền sử dụng DVMTR; công tác kiểm tra, giám sát, quản lý, sử dụng tiền DVMTR ở cơ sở còn hạn chế; một số lưu vực cung ứng DVMTR vẫn còn tình trạng vi phạm quy định về bảo vệ và phát triển rừng.

Theo kế hoạch, trong năm 2018, tiền thu DVMTR và các nguồn hợp pháp khác ủy thác qua Quỹ gần 99 tỷ đồng; giải ngân số tiền DVMTR thu được năm 2017 trên 54 tỷ đồng cho các chủ rừng, hộ gia đình, cộng đồng dân cư thôn nhận khoán bảo vệ rừng; bảo vệ tốt trên 275.407 ha rừng cung ứng DVMTR, góp phần nâng cao chất lượng và nâng độ che phủ rừng trên địa bàn tỉnh năm 2018 lên 56,5%.

TIẾN CHIẾN