Lũng Loét, người dân sống thấp thỏm bên khu vực khai thác đá

BHG - Kể từ khi HTX Lâm Thành tiến hành khai thác khoáng sản tại mỏ đá Lũng Loét đã khiến cho các hộ dân thuộc thôn Lũng Loét, xã Ngọc Linh (Vị Xuyên) phải sống trong cảnh khổ sở và bất an. Bụi mù mịt khắp tuyến đường, phủ trắng lên nhà và đồng ruộng, đá bay tung tóe khắp nơi, bắn vào nhà dân và sạt lở xuống ruộng vườn. Cuộc sống bình yên dưới chân núi Cọp của hơn 50 hộ đồng bào Dao và Kinh nơi đây đã bị đảo lộn hoàn toàn...

“Sống ở thời bình mà cứ như chạy giặc thời chiến...”

Có mặt tại thôn Lũng Loét vào một buổi trưa hè oi ả, cơn gió kéo theo làn bụi phủ trắng đường đi, người dân ngồi trong nhà mà vẫn phải bịt khẩu trang kín mít. Dù đã hơn 11 giờ trưa nhưng những chiếc xe tải vẫn nườm nượp chở đá ra đường lớn; tiếng máy nghiền đá vang lên đều đặn. Người dân trong thôn cho biết hoạt động khai thác đá của HTX Lâm Thành đã được tiến hành từ năm 2008, nhưng trước đó hoạt động với quy mô nhỏ, ít ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Từ cuối năm 2014 đến nay, HTX này nhiều lần nổ mìn lớn, ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của bà con trong khu vực. Tiếng ồn do nổ mìn, nghiền đá; bụi trắng xóa khắp tuyến đường, mái nhà và đồng ruộng; đá bắn vào nhà dân làm thủng mái tôn, nguy hiểm đến tính mạng người dân...

Những vết nứt dài trên tường nhà dân được cho là do hoạt động khai thác đá gây nên.

Ông Lù Quẩy Sán, thôn Lũng Loét cho biết: “Nhà tôi đã mấy lần bị đá bay vào nhà làm thủng mái tôn, bắn cả vào bàn thờ. Những lúc nổ mìn hay nghiền đá tiếng ồn rất lớn, người dân sống quanh khu vực bãi đá lúc nào cũng thấp thỏm, lo âu. Mới cách đây vài hôm, HTX nổ mìn lớn khiến đá bay tứ tung, tôi đang xếp gạch ngoài đường vội vàng lấy khay đội lên đầu rồi chạy. Sống ở thời bình mà cứ như chạy giặc thời chiến ấy...”.

Nhà anh Đặng Văn Thịnh nằm ngay chân núi, chỉ cách bãi đá khoảng 150m nên bị ảnh hưởng rất nặng nề. Chỉ vào những vết nứt loang lổ trên tường và mái tôn bị đá bắn thủng anh Thịnh cho biết: “Ngôi nhà tôi mới được xây dựng kiên cố, nhưng việc nổ mìn với khối lượng lớn đã khiến ngôi nhà bị nứt nhiều chỗ, kèm theo đó là khói bụi mù mịt bao trùm quanh nhà. Có hôm vừa dọn mâm cơm ra thì họ nổ mìn, đá bắn gần trúng mâm cơm, nhà tôi có 2 cháu nhỏ, gia đình tôi rất lo lắng về sự an toàn của các cháu...”. Cùng cảnh ngộ như gia đình anh Thịnh, nhà anh Bùi Đình Tiến mới xây được hơn 2 năm nhưng do rung chấn của việc khai thác đá nên đã xuất hiện nhiều vết nứt, vết dài nhất hơn 3m. Anh Tiến bức xúc cho biết: “Nhiều khi nghe tiếng mìn nổ, cả nhà tôi phải chạy ra khỏi nhà vì sợ nhà sập. Qua thời gian, những vết nứt xuất hiện ngày càng nhiều”.

Viên đá to và nặng suýt bay trúng đầu chị Lục Thị Lê vào chiều ngày 19.5.

Dẫn chúng tôi đi một vòng quanh vườn, tận mắt chứng kiến viên đá nặng đến 7 – 8 kg sót lại tại đây, chị Lục Thị Lê, thôn Lũng Loét cho biết: “Chiều ngày 19.5, tôi đang phát cỏ tại vườn thì nghe một tiếng nổ rất lớn, rồi 2 viên đá lớn từ khu vực bãi đá bắn ra gần phía tôi, một viên bay xuống ao, còn một viên suýt bay trúng đầu tôi. Nếu hôm đó tôi đứng dịch lên phía bên trên một chút thì không biết chuyện gì xảy ra...”.

Ngoài ra, con đường cũng bị ảnh hưởng bởi những chiếc xe tải vận chuyển đá, mùa hè thì bụi bặm bao phủ, mùa mưa thì lầy lội. Cùng với đó, máy nghiền đá mỗi khi hoạt động bụi phát tán rất lớn, bám đầy trên mặt lá, khiến cây trồng kém năng suất. Lũng Loét là một thôn nghèo của xã Ngọc Linh, nay lại phải hứng chịu hệ lụy từ việc khai thác đá khiến cuộc sống của người dân thêm phần khó khăn.

“Sẽ xử lý dứt điểm...”

Đó là khẳng định từ phía lãnh đạo huyện Vị Xuyên khi trao đổi với phóng viên về hoạt động khai thác đá ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân thôn Lũng Loét. “Đến thời điểm hiện tại, huyện chưa nhận được phản ánh bằng văn bản từ phía người dân và chính quyền địa phương. Nhưng sau khi nắm được thông tin bà con phản ánh, huyện đã yêu cầu phòng Tài nguyên – Môi trường phối hợp với các phòng liên quan thành lập tổ kiểm tra, tiến hành kiểm tra, thẩm định những thiệt hại của các hộ dân được cho là do hoạt động khai thác đá của HTX gây ra. Hiện, chưa có kết luận chính thức từ các phòng, ban liên quan. Khi có văn bản kết luận nhà cửa của người dân rạn nứt, hư hỏng là do chấn động từ nổ mìn khai thác đá, huyện sẽ yêu cầu HTX trực tiếp bồi hoàn cho người dân. Đồng thời, kiểm tra lại phương án khai thác của đơn vị để báo cáo cấp trên nhằm đảm bảo an toàn về tính mạng và tài sản cho người dân sống cạnh khu vực bãi đá...” – Ông Lương Văn Đoàn, Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên cho biết.

Trong quá trình nổ mìn, đá văng tung tóe vào nhà dân làm thủng mái nhà.

Phía chính quyền xã Ngọc Linh cũng cho biết, trước đó vào đầu năm 2015, HTX đã trực tiếp thỏa thuận với các hộ dân bị ảnh hưởng và có đền bù bằng tiền mặt cho một vài hộ bị ảnh hưởng nhiều. Đồng thời, HTX cũng ký cam kết với thôn là sẽ có biện pháp giảm tiếng ồn, bụi cũng như đảm bảo an toàn cho người dân trong quá trình nổ mìn khai thác đá. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân thì từ đầu năm đến nay đơn vị này đã không thực hiện đúng theo cam kết. Thiết nghĩ, HTX Lâm Thành cùng chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng liên quan cần sớm vào cuộc để xử lý dứt điểm tình trạng trên, giúp người dân ổn định cuộc sống.

NGUYỄN PHƯƠNG