Phòng, chống HIV/AIDS: Lợi ích điều trị bằng Methadone

BHG - Methadone là chất thay thế được sử dụng trong điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện. Methadone được sử dụng hoàn toàn qua đường uống, làm giảm thèm muốn và khóa tác động của hêroin từ từ nên được coi là giải pháp an toàn cho sức khỏe của người nghiện, giúp điều trị hiệu quả, đồng thời giảm nguy cơ lây nhiễm HIV, viêm gan B, gan C. 

Trên thế giới, Methadone là phương pháp duy nhất chứng minh hiệu quả điều trị cho người nghiện chất dạng thuốc phiện bao gồm heroin, cho đến nay chưa có phương pháp nào có hiệu quả như Methadone. Gần đây, Methadone đã được sử dụng rộng rãi và mở rộng trên thế giới, là phương pháp được chứng minh giúp làm giảm lây truyền HIV, giảm tội phạm hiệu quả và an toàn cho cộng đồng.

Tại Mỹ, ngoài hình thức điều trị thay thế cho người nghiện heroin, Methadone còn được sử dụng tại các cơ sở y tế được chính phủ cấp phép như một loại thuốc giảm đau cho bệnh nhân ung thư và một số căn bệnh đau mãn tính khác. Ở nước ta, Chương trình điều trị thay thế nghiện các dạng chất thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã được thực hiện thí điểm từ tháng 4.2008 tại TP Hải Phòng và Hồ Chí Minh với 6 cơ sở điều trị ban đầu. Đến nay, chương trình đã được nhân rộng ra hàng trăm cơ sở tại các tỉnh, thành phố. Tại Hà Giang, chương trình điều trị bệnh nhân nghiện các dạng thuốc phiện bằng Methadone đã được triển khai từ tháng 7.2015 tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS và vào tháng 9.2015 sẽ mở thêm 2 cơ sở điều trị tại huyện Bắc Quang và Vị Xuyên. Đây là cơ hội tốt cho những người nghiện ma túy trên địa bàn.

Về bản chất, methadone xếp vào nhóm thuốc gây nghiện độc, việc mua bán và uống phải do bác sĩ kê đơn; mỗi người cai nghiện sẽ có một phác đồ điều trị khác nhau, do đó, thuốc Methadone được Bộ Y tế quản lý chặt chẽ. Liều dùng phải do bác sĩ được đào tạo chuyên sâu chỉ định, kê đơn dựa trên khả năng dung nạp của người sử dụng. Mỗi người nghiện có lộ trình điều trị riêng, không thể áp dụng đơn thuốc của người này cho người kia và ngược lại. Do đó, việc uống Methadone phải được tiến hành tại các cơ sở điều trị với sự giám sát của nhân viên y tế. Nếu tự ý điều trị, dùng sai liều có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Cùng với điều trị, người bệnh phải tuân thủ chặt chẽ quy trình điều trị phục hồi sức khỏe thể chất, tâm lý mới đạt hiệu quả và tránh được những tác hại khó lường do độc tính của thuốc gây ra. Do vậy, việc cai nghiện ma túy phải đúng phương pháp, đúng phác đồ mà Bộ Y tế cho phép, không thể tùy tiện mua thuốc trôi nổi không rõ nguồn gốc để tự điều trị. Việc sử dụng các loại thuốc được cho là gia truyền, thuốc đặc trị tự bào chế rao bán tràn lan trên mạng khi chưa được Bộ Y tế kiểm nghiệm, cấp phép là vi phạm pháp luật. Những người tự ý cai nghiện, sử dụng không đúng liều thuốc điều trị thay thế Methadone hay các loại thuốc cắt cơn, chống tái nghiện có thể dẫn đến những hệ lụy khó lường, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.

Chương trình điều trị bệnh nhân nghiện các dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone miễn phí đang là một biện pháp hết sức hữu hiệu và là niềm hy vọng lớn cho những người nghiện. Đối tượng được cai nghiện bằng Methadone là những người không thuộc đối tượng bị áp dụng các biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của pháp luật; người tự nguyện tham gia điều trị và cam kết tuân thủ điều trị, đóng góp một phần kinh phí điều trị. Đối với người nghiện các dạng thuốc phiện chưa đủ 16 tuổi chỉ được điều trị bằng thuốc Methadone khi có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp. Quy trình xét chọn bệnh nhân hỗ trợ sử dụng thuốc Methadone rất đơn giản, thuận thiện. Những người nghiện các dạng thuốc phiện và người thân của đối tượng nghiện nên quan tâm tìm hiểu các thông tin về công điều trị bằng thuốc Methadone để tham gia và vận động người thân của mình tham gia điều trị tại các trung tâm y tế huyện, thành phố hoặc đến trực tiếp tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Hà Giang.

Để chương trình điều trị bệnh nhân nghiện các dạng thuốc phiện bằng Methadone trên địa bàn tỉnh có hiệu quả, rất cần có sự quan tâm vào cuộc tích cực của các cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội. Đặc biệt cấp ủy chính quyền cơ sở cần tổ chức các buổi họp thôn, bản, tổ dân phố để tuyên truyền về tác hại của ma túy, nguy cơ bệnh tật gây ảnh hưởng đến sức khỏe, kinh tế của bản thân người nghiện cũng như gia đình và cộng đồng. Đồng thời nâng cao nhận thức cho người dân về lợi ích thiết thực khi tham gia chương trình điều trị thay thế các chất gây nghiện dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone, tạo sự đồng thuận, tham gia ủng hộ của nhân dân trong quá trình triển khai thực hiện.

Kim Huệ

(Trung tâm Dân số-KHHGĐ thành phố Hà Giang)