Thành phố Hà Giang: Lỏng lẻo trong quản lý giết mổ và buôn bán thịt gia súc

BHG- Gần 5h sáng, ngày 9.4, chúng tôi đến cơ sở giết mổ (CSGM) gia súc tập trung ở tổ 1, phường Minh Khai, thành phố Hà Giang do Công ty CP Môi trường và đô thị quản lý. Chúng tôi được chứng kiến con số rất khiêm tốn trong việc khai thác công năng CSGM gia súc tập trung được đầu tư bạc tỷ này. Chị Vi Thị Hiểu, người quản lý CSGM cho biết, số lượng lợn giết mổ hàng ngày ở đây chỉ đạt khoảng 20 con, có ngày chỉ có 10 – 15 con (Chỉ đạt khoảng 20% công suất của CSGM này). Nguyên nhân là do người dân... mổ chui bên ngoài.

Cơ sở giết mổ gia súc tập trung, tổ 1, phường Minh Khai hoạt động chỉ đạt khoảng 20% công suất.

Chắc chắn rằng, để xây dựng CSGM tập trung của thành phố Hà Giang, công suất đã phải được tính toán để không bị lãng phí. Nhưng trao đổi với chúng tôi, chị Nguyễn Minh Giang, Giám đốc Công ty CP Môi trường và đô thị cho biết, CSGM của thành phố hoàn thành vài năm trước, Công ty tiếp nhận, công suất tối đa có thể đạt 120 con/ngày. Theo chị Giang, công suất hiện nay đạt thấp là do người dân không chịu đưa gia súc vào CSGM tập trung. Trong khi Công ty không có chức năng, chế tài bắt buộc các hộ kinh doanh đưa gia súc vào CSGM, không thể kiểm tra, xử phạt các hành vi giết mổ chui bên ngoài. Nhiệm vụ này là của các ngành chức năng thành phố Hà Giang.

Không chỉ đạt công suất thấp, qua quá trình sử dụng từ năm 2011 đến nay, CSGM tập trung tổ 1, phường Minh Khai còn bộc lộ nhiều bất cập. Chính vì thế, vừa qua Công ty CP Môi trường và đô thị đã làm tờ trình xin UBND tỉnh kinh phí hơn 2,6 tỷ đồng để cải tạo, nâng cấp với nhiều hạng mục. Cũng theo Công ty cho biết, nếu CSGM được nâng cấp thì các cơ quan chức năng của thành phố phải tham gia quyết liệt vận động, bắt buộc các hộ kinh doanh phải đưa gia súc vào CSGM tập trung. Từ đó, không chỉ khai thác hết công năng CSGM, mà còn tạo công ăn việc làm cho người lao động, bảo đảm vệ sinh.

Hiện nay, trên địa bàn thành phố Hà Giang có 2 CSGM tập trung, gồm một cơ sở tại phường Minh Khai do Công ty CP Môi trường và đô thị quản lý, công suất giết mổ khoảng 100 – 120 con/ngày, đêm; một cơ sở tại phường Ngọc Hà do tư nhân quản lý, công suất giết mổ dưới 50 con/ngày, đêm. Đồng chí Hoàng Xuân Tư, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh cho chúng tôi biết một thông tin khá bất ngờ là, khi quy hoạch, xây dựng CSGM tập trung ở thành phố Hà Giang, đơn vị quy hoạch, xây dựng chưa có sự tham khảo ý kiến của cơ quan chuyên môn Thú y theo quy định của Bộ NN&PTNT. Từ đó, dẫn đến việc xây dựng chưa đảm bảo các tiêu chuẩn của CSGM tập trung. Vì thế, 2 CSGM tập trung ở thành phố đến nay vẫn chưa được cơ quan Thú y tỉnh cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh thú y giết mổ.

Thịt lợn không được kiểm soát giết mổ bày bán tự do tại đầu đường Võ Thị Sáu, phường Minh Khai.

Chị Đinh Thị Nhường, Trưởng trạm Thú y thành phố Hà Giang cho biết, công suất hoạt động của 2 CSGM tập trung ở thành phố hàng ngày là rất thấp. Hiện nay, chưa thống kê được các điểm tự giết, mổ gia súc (mổ chui) ở thành phố. Nhưng, ước có khoảng 70 – 80% số thịt gia súc đưa ra thị trường hiện nay có nguồn gốc tự mổ ở các gia đình. Việc kiểm tra, ngăn chặn tình trạng mổ chui rất phức tạp, khó khăn.

Trở lại CSGM tập trung của thành phố, một người hay mổ lợn ở đây cho chúng tôi biết, có người mang lợn vào đây mổ, khi đưa ra ngoài mà không cần đóng dấu kiểm soát giết mổ (KSGM) cũng... không sao cả. Thực tế có thời điểm lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm dịch “làm căng”, một số gia đình hay mổ lợn chui bên ngoài mỗi ngày chỉ cần mang một con lợn ở bên ngoài vào CSGM để mổ với mục đích đóng dấu KSGM “ngụy trang” cho những con mổ còn lại!?. Được biết, tại 2 CSGM tập trung ở thành phố, mỗi cơ sở có 1 nhân viên là cán bộ thú y phường được thuê làm nhiệm vụ đóng dấu KSGM hàng ngày với mức thù lao khoảng 1 triệu đồng/người/tháng.  

Nếu chúng ta để ý hàng ngày ở thành phố, không khó để bắt gặp các hàng thịt lợn bán rong ruổi mà không có dấu KSGM; thịt lợn mổ tự do từ các địa phương bên ngoài tràn vào thành phố. Ngay tại chợ Trung tâm thành phố, nhiều lần chúng tôi bắt gặp hàng thịt không có dấu KSGM mà vẫn được bán. Chợ phiên thứ 7 hàng tuần tại xã Phương Thiện, xã đạt chuẩn xây dựng Nông thôn mới, rất nhiều phản thịt lợn do người dân tự giết mổ tại gia đình, không dấu KSGM được vô tư tiêu thụ mà gần như không thấy có cơ quan chức năng nào kiểm tra, kiểm soát. Nhiều người buôn bán thịt gia súc ở chợ Trung tâm thành phố bức xúc, trong khi họ bán thịt ở chợ phải chịu các loại thuế, phí, KSGM, thì việc người dân đem thịt gia súc bán rong trên đường phố, vỉa hè, không phải nộp thuế, KSGM là một điều phi lí.

Theo điều tra của Chi cục Thú y tỉnh từ năm 2013, nhu cầu và công suất giết mổ gia súc trên địa bàn thành phố Hà Giang đã là trên 180 con/ngày, đêm. Nhưng theo báo cáo của Trạm Thú y thành phố Hà Giang, qua 3 tháng đầu năm 2015, toàn thành phố mới thực hiện đóng dấu KSGM được 937 con, thu ngân sách 6.559.000đ. Đây rõ ràng là một điều bất hợp lí, cho thấy sự “tự do” trong việc giết mổ, tiêu thụ thịt gia súc và việc thất thu thuế, phí giết mổ trên địa bàn.

Từ đó cho thấy những vấn đề đáng lo ngại về an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường và việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Nếu chẳng may có dịch bệnh xảy ra trên đàn gia súc, việc kiểm soát và khống chế dịch bệnh lây lan trên đàn gia súc và lây lan sang người sẽ khó được thực hiện. Điều này không biết chính quyền thành phố Hà Giang có biết hay không!?.

Toan SắcK