Các Dự án 33Cp tại Xín Mần có bị "bỏ quên"!?

BHG- Đã gần 5 năm kể từ khi các Dự án Di dời dân cư ra khỏi vùng nguy hiểm theo Quyết định số 33 TTg/2007 của Thủ tướng Chính phủ được phê duyệt đầu tư tại Xín Mần vẫn dẫm chân tại chỗ. Hiện nay, 190 hộ 843 nhân khẩu đồng bào dân tộc thiểu số nằm trong 4 Dự án 33Cp/TTg vẫn dở khóc, dở cười vì đi không được, mà ở không yên...

Điểm ĐCĐC thôn Tân Sơn, xã Tả Nhìu - sau gần 5 năm vẫn còn rất nhiều việc phải.

Ngày 5.3.2007, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 33 TTg/2007 triển khai đầu tư hỗ trợ Định canh định cư (ĐCĐC) cho đồng bào các dân tộc thiểu số ra khỏi vùng nguy cơ sạt lở trong mùa mưa lũ. Tại huyện Xín Mần có 4 dự án được UBND tỉnh phê duyệt, di dời và ổn định dân cư cho 190 hộ, 843 nhân khẩu. Các dự án đó là: ĐCĐC điểm Na Lan, xã Bản Díu vốn đầu tư là 23,19 tỷ đồng để ổn định cho 42 hộ; Điểm ĐCĐC Suối Đỏ, xã Bản Díu cho 62 hộ, vốn đầu tư 24,75 tỷ đồng; Điểm ĐCĐC Tân Sơn, xã Tả Nhìu, di dời 50 hộ, vốn đầu tư là 24,46 tỷ đồng; Điểm ĐCĐC Nậm Bo, thôn Nậm Choong, xã Quảng Nguyên di dời cho 36 hộ, vốn đầu tư 17,15 tỷ đồng.

 Theo số liệu chúng tôi có được, tới nay cả 4 Dự án ĐCĐC trên địa bàn huyện Xín Mần đều đã được triển khai và đạt được một số kết quả nhất định như: Điểm Na Lan, xã Bản Díu đã có 4 gia đình làm xong nhà, 9 gia đình đã san nền. Đường nội vùng điểm ĐCĐC đã mở 3.000m/5.600m, đạt trên 53%. Công trình thủy lợi cấp nước sinh hoạt kèm tưới tiêu đã làm 850/1.135m, đạt 77%. Điểm ĐCĐC Suối Đỏ, xã Bản Díu đã cắm đất cho 48 hộ, trong đó có 28 hộ đã san xong nền nhà. Đã mở mới được 1.400/1.955m đường, đạt 76%. Làm hoàn thành 1.427 m kênh mương dẫn nước, đạt 100 chỉ tiêu về thủy lợi đề ra. Tại Điểm Tân Sơn, xã Tả Nhìu đã cắm đất cho 51 hộ, có 28 hộ làm nhà xong đã về định cư. Tại đây, đường giao thông, công trình thủy lợi, nhà lớp học, trụ sở thôn đã hoàn tất. Đối với Điểm ĐCĐC Nậm Bó, thôn Nậm Choong, xã Quảng Nguyên đã cấp đất cho 41 hộ. Đã có 19 hộ làm xong nhà, 15 hộ đang hoàn thiện theo đúng tiêu chí xây dựng Nông thôn mới. Thời gian này, các công trình mở đường, làm thủy lợi cấp nước sinh hoạt, nước tưới tiêu, làm nhà lớp học, nhà sinh hoạt cộng đồng... cũng đang được triển khai.

Đánh giá mới nhất ở tất cả 4 Điểm Dự án ĐCĐC được đầu tư tại huyện Xín Mần tới thời gian này thì cả 4 dự án đều... nằm im. Tại 4 dự án, tất cả các hạng mục được phê duyệt đầu tư như: Làm đường, làm nhà, làm thủy lợi, xây điểm trường.v.v... đều làm dở dang gây rất nhiều phiền lụy cho nhân dân. Khó khăn lớn nhất đối với một số hộ đã về định cư sớm tại các Điểm Dự án là thiếu điện, thiếu nước sinh hoạt và không có đường đi lại, thiếu lớp học cho trẻ em. Đã có rất nhiều hộ xuống nơi ở mới tại các dự án rồi lại “buộc” trở về nơi ở cũ. Các hộ tại các dự án cho biết, khó khăn hiện nay là con cái họ không có trường để học, không có nước để uống và vẫn chưa dời xa được ngọn đèn dầu leo lét. Theo lãnh đạo Phòng Dân tộc huyện Xín Mần, cơ quan được UBND huyện giao quản lý và theo dõi các Dự án ĐCĐC nêu trên cho biết: Không có vốn nên các dự án không được triển khai thi công xây dựng. Đã gần 5 năm kể từ ngày triển khai thực hiện, nguồn vốn cấp về cho cả 4 Điểm Dự án mới chỉ đạt gần 23%/tổng mức đầu tư được phê duyệt (là 21.063,6/89.547,2 triệu đồng). Số vốn đã cấp trong gần 5 năm mới chỉ tương đương vốn đầu tư cho một Điểm Dự án mà thôi. Còn thực tế, số hộ đã về định cư tại 4 Điểm Dự án cũng mới chỉ có 41/190 hộ. Trong số 41 hộ về định cư tại 4 Điểm Dự án hiện nay cũng hết sức khó khăn và thiếu thốn. Theo các hộ, nếu điều kiện đầu tư không sớm được cải thiện và không đẩy nhanh được tiến độ thực hiện các hạng mục xây dựng hạ tầng thì chưa chắc các hộ đã về định cư tại các điểm lại “không bỏ về” nơi ở cũ. Bởi theo các hộ, cho dù nơi ở cũ còn khó khăn, thậm chí phải đối mặt với rất nhiều rủi ro nhưng họ khó có sự lựa chọn nào tốt hơn với việc phải dở sống, dở chết tại các Điểm Dự án ĐCĐC mới hiện nay.

Làm việc trực tiếp với lãnh đạo huyện Xín Mần và Phòng Dân tộc huyện được biết, kể từ tháng 7.2014 đến nay, tất cả 4 Điểm Dự án ĐCĐC đang thực hiện trên địa bàn đều nằm im. Và cũng kể từ ngày đó đến nay không có một đơn vị thi công nào có mặt tại các Điểm Dự án mà họ đang làm thầu chỉ một lý do: không có vốn. Còn về phía những người dân trực tiếp đến ở tại các Điểm ĐCĐC mới thì cho rằng, họ đã bị bỏ quên!?. Có lẽ còn rất rất nhiều các câu hỏi vì sao trong việc thực hiện các Điểm Dự án ĐCĐC theo Quyết định 33/TTg/2007 của Thủ tướng Chính phủ tại huyện Xín Mần hiện nay.

 Thực tiễn triển khai các Điểm Dự án ĐCĐC tại Xín Mần gần 5 năm qua vẫn dậm chân tại chỗ đã cho chúng ta bài học hết sức xót xa, đó là: Thứ nhất, lãng phí nguồn lực đầu tư. Thứ hai, đầu tư dàn trải, kém hiệu quả. Thứ ba, để lại quá nhiều “tác dụng phụ” làm ảnh hưởng đến kinh tế, đời sống và tâm lý ngại di dời cho người dân vốn đã quá khó khăn hiện nay. Hơn bao giờ hết, các cấp, các ngành cần xem xét “thận trọng” và có giải pháp cấp vốn triển khai xây dựng hạ tầng dân cư tại các điểm Dự án ĐCĐC sao cho đồng bộ mới đem lại kết quả như mong muốn. Mùa mưa bão sắp tới, việc lo ổn định và di dời chỗ ở cho đồng bào nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao hiện nay là việc làm hết sức cần thiết, cấp bách.

Nguyễn Hùng