Cao nguyên đá, một miền di sản

HGĐT- Đến với Cao nguyên đá, dẫu là người có tâm hồn khô cứng thì bạn cũng không khỏi rung động trước cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, trước cuộc sống hết sức đặc biệt và mãnh liệt của những người dân sống trên mảnh đất đầy khắc nghiệt này.

Nắng sớm Lũng Cẩm (Đồng Văn). Ảnh: Khánh Toàn

Với lịch sử kiến tạo địa chất, địa mạo kéo dài hàng triệu năm, đã để lại cho Cao nguyên đá những dấu tích kỳ vĩ, một vùng Hạ Long trên cạn, giúp cho vùng đất này mang nhiều giá trị khoa học và du lịch. Từ quá trình biến động địa chất, đã tạo nên những quần thể núi đá trập trùng với hình thù lạ lẫm, những rừng đá mênh mông, những hang động đầy bí hiểm, nơi lưu giữ những dấu vết của quá trình biến động môi trường và phát triển của vỏ trái đất… Cao nguyên đá được xác định là một pho tàng các di sản cổ sinh, địa tầng và cổ môi trường. Qua quá trình điều tra, nghiên cứu của các nhà khoa học đã xác định được 13 phân vị địa tầng, 17 nhóm hoá thạch cổ sinh đa dạng và phong phú về giống loài gồm: Bọ ba thuỳ, cá cổ, động vật dạng rêu, thực vật thuỷ sinh, trùng lỗ… Có hàng chục giống, loài cổ sinh lần đầu tiên được phát hiện ở đây.

Cao nguyên đá là nơi lưu giữ nhiều sự kiện địa chất quan trọng tầm cỡ không chỉ ở tầm khu vực và cả trên hành tinh của chúng ta. Qua đó, giúp cho các nhà nghiên cứu có thể thấy được môi trường cổ đa dạng đã từng có trên khu vực này. Cùng với đó, Cao nguyên đá cũng rất phong phú về các loại đá, với 19 loại được xác định. Riêng đá vôi đã có đến 10 loại, chiếm 90% diện tích toàn khu vực. Những giá trị về hoá thạch cổ sinh, những cảnh quan thiên nhiên kỳ thú có giá trị tham quan, giáo dục, có thể phục vụ cho phát triển KT – XH ở nơi đây.

Không chỉ được biết đến với những giá trị về địa chất, đến Cao nguyên đá, bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng về một không gian văn hoá độc đáo. Chính cuộc sống trên vùng đá đã tạo ra những nét sinh hoạt văn hoá rất đặc trưng của người dân nơi đây. ở trong một vùng không rộng lớn, nhưng đã quy tụ khoảng 20 dân tộc anh em, đông nhất vẫn là người Mông. Cao nguyên đá đã được các nhà khảo cổ, lịch sử, các nhà dân tộc học khẳng định là một vùng đất cổ với nhiều hiện vật và di tích minh chứng về các thời kỳ lịch sử phát triển, từ thời kỳ đá cũ cho đến thời kim khí với những chiếc trống đồng cổ độc đáo còn được lưu giữ cho đến tận ngày nay.

Là một vùng đất khắc nghiệt, để sinh tồn trên Cao nguyên đá cần phải có sự kiên cường và sức sáng tạo. Những ngôi nhà trình tường, những bờ rào đá đến những phương thức canh tác rất đặc biệt, sự cần cù của đồng bào các dân tộc dường như chỉ thấy ở Cao nguyên đá khiến chúng ta phải thán phục bởi sức sáng tạo và ý chí phi thường của cư dân nơi đây. Cao nguyên đá hiện được coi là một trong những nơi khắc nghiệt nhất của cả nước. Nhưng trong sự khắc nghiệt ấy, có một điều cũng thật đặc biệt, càng khó khăn, càng về mùa đông khô hạn thì vẻ đẹp của Cao nguyên đá lại càng được lộ diện, mờ ảo và đầy quyến rũ. Mùa nào thức nấy, mặc dù chứa đựng đầy sự khắc nghiệt, nhưng miền đá này cũng là nơi chắt lọc ra nhiều đặc sản như mật o­ng bạc hà, chè Lũng Phìn đậm đà hương vị, những trái lê ngọt lịm, rượu ngô men lá, thịt bò khô, thịt treo gác bếp, nhiều loại rau cỏ… thơm ngon đến lạ kỳ.

Tất cả những điều trên chưa thể nói hết được về vẻ đẹp của Cao nguyên đá, vì thế những ẩn chứa của vùng đất này là những điều luôn có sức hấp dẫn, chờ đợi chúng ta. Hãy đến với Cao nguyên đá để được hoà mình vào không gian của thiên nhiên hùng vĩ, của những giá trị văn hoá đặc sắc và thả hồn mình vào những phiên chợ vùng cao chất phác, thanh bình. Cao nguyên đá đang trên lộ trình trở thành di sản địa chất quốc gia và tiến tới trở thành một Công viên địa chất Quốc tế với sự trợ giúp của rất nhiều những người bạn, những nhà khoa học trong và ngoài nước yêu mến vùng đất này. Hãy cùng chung sức cho mục tiêu Công viên địa chất, để Hà Giang nói riêng và cả nước nói chung được thế giới biết đến nhiều hơn.