Sân khấu dành cho thiếu nhi: Cánh cửa đã mở?

So với mọi năm, có thể nói giới bầu show, các nhà tổ chức chương trình, các công ty có tên tuổi trong việc lăng- xê và độc quyền ca sĩ đã dành sự quan tâm nhiều hơn vào thị trường nghệ thuật dành cho thiếu nhi dịp hè năm nay.

Chương trình ca nhạc Ngôi nhà của bé (Nhà hát Tuổi trẻ).

Nhìn vào danh sách những chương trình biểu diễn dành cho thiếu nhi lên khuôn cho Ngày quốc tế thiếu nhi 1-6 năm nay đã thấy được điều này. Công ty giải trí Sao nhạc Việt và các nhà tài trợ đã phối hợp đầu tư lớn cho liveshow ca sĩ nhí 8 tuổi Khánh Linh "Lạc vào xứ sở búp bê Barbie". Chương trình được dàn dựng theo một câu chuyện thống nhất, có đặt hàng ca khúc mới, phần thiết kế, kỹ xảo, dàn dựng sân khấu được đầu tư lớn. Là một trong những điểm sáng về sân khấu thiếu nhi nên "Chuyện thần tiên xứ Phù Tang" của Sân khấu kịch Idecaf đang ở trong tình trạng "cháy vé"!

Từ mô hình sân khấu thiếu nhi thành công của Idecaf, sân khấu xã hội hóa Nụ cười mới của đạo diễn Hữu Lộc cũng đã lần đầu tiên dựng chương trình cho thiếu nhi với "Bạch Tuyết và bảy chú lùn" diễn ra từ 1 đến 8-6-2008 tại rạp Trần Hưng Ðạo quận 1...

Sân khấu Hà Nội rộn ràng bởi nhiều chương trình mới tại Cung Văn hóa Hữu nghị, Cung thiếu nhi Hà Nội vào dịp 1-6 như: Thần điêu mỏ nhọn, Cười tặng bé, Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn...

Tuy nhiên các chương trình này vẫn là "bình mới rượu cũ". Bởi lẽ các tiết mục, các chương trình dàn dựng đều thiếu những tác giả, những đạo diễn chuyên nghiệp cho lớp khán giả trẻ. Nhà hát Tuổi trẻ - một địa chỉ quen thuộc đối với khán giả nhỏ thủ đô vẫn đều đặn cho ra một chương trình mới vào dịp này, đó là Ngôi nhà của bé 2008. Nhưng sau khi xem thì thấy rõ chưa có gì nổi bật, chưa tạo được một sân khấu cho thiếu nhi hoành tráng, đáp ứng trí tưởng tượng phong phú của các em.

Ðạo diễn, NSƯT Trần Minh Ngọc - Phó Chủ tịch Hội Sân khấu TP Hồ Chí Minh đánh giá: "Sân khấu thiếu nhi đang phát triển tự phát nên mới chỉ đáp ứng được phần nhỏ nhu cầu giải trí của khán giả nhỏ tuổi và cũng chưa nói lên được những vấn đề mà các em quan tâm. Hầu hết các chương trình thiếu nhi đang giảm dần những hình ảnh lãng mạn, hồn nhiên, những ông tiên, những tình bạn cao đẹp... cái mà sẽ đi cùng khán giả nhỏ suốt cả cuộc đời. Hiện nay, sân khấu thiếu nhi đang thiếu sự quan tâm, đầu tư đúng mức, để phát triển dài lâu...".

TP Hồ Chí Minh được xem là nơi có đời sống sân khấu năng động, nhưng trên thực tế chỉ có vài đơn vị xây dựng chương trình phục vụ thiếu nhi. Vì sao sân khấu Idecaf lại có thể làm ăn tốt và "một mình một chợ" tại TP Hồ Chí Minh như vậy? Ông bầu Huỳnh Anh Tuấn của Idecaf thổ lộ: Lúc mới bắt tay vào làm sân khấu thiếu nhi, chúng tôi cũng đối diện với nhiều khó khăn. Có những chương trình bị lỗ vốn. Nhưng làm sân khấu thiếu nhi, chúng tôi thấy cái lời nhất là tạo dựng được một thế hệ khán giả cho sân khấu tương lai...". Có lẽ, nhờ những quyết tâm đi "gieo hạt" tìm khán giả trẻ suốt mấy năm qua mà giờ đây mỗi khi tung ra chương trình mới, kịch Idecaf luôn tạo được sức hút với người xem.

Vì sao rất ít đơn vị nghệ thuật mặn mà với sân khấu thiếu nhi? Ông Trương Nhuận - Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ, cho biết: "Cái khó khăn lớn nhất đó là kinh phí. Nếu để kinh doanh trong lĩnh vực sân khấu cho thiếu nhi thì chắc chắn sẽ khó có lợi nhuận cao. Ngay như chương trình Ngôi nhà của bé 2008 là một chương trình được tổ chức mang tính thường niên, chúng tôi cũng chỉ có thể dành đầu tư ở mức độ khiêm tốn. Trước tiên mục đích phục vụ các em lớn hơn là mục đích kinh doanh nên giá vé xem biểu diễn của các em thường rất thấp chỉ bằng 1/3, thậm chí 1/4 giá vé của người lớn. "Ðể có những chương trình mang chất lượng cao, không chỉ về diễn xuất mà còn đáp ứng thưởng thức về mặt nghe nhìn, chúng tôi rất cần sự đầu tư hỗ trợ thích đáng của Nhà nước. Sẽ không có đơn vị nào dám xây dựng vượt khung cho một chương trình thiếu nhi". NSƯT Hồng Vân - Giám đốc Sân khấu kịch Phú Nhuận cho biết: "Làm sân khấu thiếu nhi thấy có vẻ đơn giản nhưng thực ra rất cực. Ðầu tư thực hiện chương trình rất tốn kém, nhưng không có điểm diễn cố định, rất dễ phá sản. Mặc dù rất mặn mà với sân khấu thiếu nhi, nhưng điều kiện cơ sở vật chất không cho phép, thiếu sàn tập, sàn diễn... chúng tôi đành phải ngưng".

Có một lý do chủ yếu là, nếu đơn thương độc mã làm sân khấu cho thiếu nhi thì thật là khó khăn. Hiện nay, trong xu thế hội nhập, ở các lĩnh vực điện ảnh, xuất bản... hầu hết đều liên kết để tạo sự phát triển, nên chăng các đơn vị sân khấu cần có sự hợp tác để cùng xây dựng những chương trình cho thiếu nhi một cách quy mô. Tìm tác giả viết kịch bản cho thiếu nhi, kêu gọi sự hợp tác liên kết của nhiều nghệ sĩ thuộc các loại hình khác nhau như: Kịch, xiếc, múa rối... có rất nhiều vấn đề đặt ra đối với những nhà tổ chức sân khấu dành cho thiếu nhi. Tuy nhiên, nếu chỉ đơn lẻ cá nhân nghệ sĩ hay một nhà hát thực hiện thì khó có thể có những chương trình thật sự quy mô cho khán giả nhỏ. Ngoài sự năng động của mỗi đơn vị, mỗi nhà hát khi tìm các dự án, các nhà tài trợ cho chương trình thiếu nhi, Nhà nước cũng nên dành một nguồn kinh phí để dàn dựng những chương trình có tầm cỡ cho các em.